VELAZQUEZ Autores: Brais Caeiro Pérez Beatriz Combarro Souto Alvaro García Martínez

1. VELAZQUEZ Autores: • Brais Caeiro Pérez • Beatriz Combarro Souto • Alvaro García Martínez • Daniel Serantes Rey • 4º C ESO, IES SATURNINO MONTOJO

2. AS MENINAS

4. Descrición -Á esquerda e diante dun gran lenzo, o espectador ve ao autor da obra, Velázquez. Está de pé e mantén nas súas mans a paleta e o pincel, nunha actitude pensativa, coma se examinase aos seus modelos antes de aplicar outra pincelada. Está traballando rodeado duns personaxes cuxa identidade coñecer totalmente

5. -Felipe IV e a súa esposa Mariana de Austria, ao lonxe do cadro, reflíctense nun espello detrás do pintor. Co espello, desvélase que pinta Velázquez: aos reis, que pousan "fóra do cadro", máis ou menos no lugar onde está o espectador. É un truco que nos integra na pintura, fusionando realidade e aparencia.

6. -A infanta Margarita, a primoxénita dos reis, é a figura principal. Ten cinco anos e está acompañada dos seus meninas e doutros personaxes. Vai vestida co guardainfante e a basquiña gris e crema. É a alegría dos seus pais como única sobrevivente dos varios fillos que foron nacendo e morrendo. A infanta Margarita foi a persoa da familia real máis retratada por Velázquez

7. -Dona María Agostiña Sarmiento de Sotomayor, menina da Infanta, filla do conde de Salvatierra e herdeira do Ducado de Abrantes por vía materna da súa nai Catalina de Alencastre, que contraería matrimonio máis tarde co Conde de Peñaranda, Grande de España, Agostiña pleitearía polos seus dereitos a suceder no Condado de Monterrey

8. -Dona Isabel de Velasco, filla do conde de Fuensalida que casará co Duque de Arcos, a outra menina, está alén, en pé, vestida coa saia ou basquiña de guardainfante, en actitude tamén de facer unha reverencia.

9. -Mari Bárbola é a anana hidrocéfala que vemos á dereita. Entrou en palacio en 1651, ano en que naceu a Infanta e acompañábaa sempre no seu séquito

10. -Nicolasito Pertusato, italiano, está ao seu lado e aparece golpeando co seu pé a un mastín pintado en primeiro termo, con aire tranquilo. Espello do fondo que reflicte aos reis Felipe IV e Mariana de Austria, nas Meninas

11. -Dona Marcela de Ulloa está detrás de dona Isabel. Vai adornada con tocas de viúva. Era a Camareira Maior (ou garda maior da princesa)viúva de Don Diego de Portocarrero e nai do Famoso Cardeal Portocarrero e antes servira á condesa de Oliveirais. O personaxe que está ao seu lado, medio en penumbra, é un guardadamas pero non o menciona Palomino no seu relato, aínda que os estudos recentes aseguran que se trata de don Diego Ruiz Azcona,.

12. -Don José Neto Velázquez (talvez parente do pintor) é o personaxe que se ve ao fondo do cadro, na parte luminosa, atravesando o corredor por un van cuxa porta aberta móstranos os típicos cuarterones tan de moda naqueles tempos. Este señor foi xefe da Tapicería e Aposentador da raíña.

13. Velázquez preséntanos nesta obra a intimidade do Alcázar e coa súa mestría fainos penetrar nunha terceira dimensión. Coa escena que mostra inmortaliza un só instante da vida cotiá dos seus personaxes. A luz e a atmosfera do cadro son a consecuencia do dominio e o xenio artístico do pintor sevillano.

14. AS FIANDEIRAS

16. Durante moito tempo considerouse a estas Hilanderas como un cadro de xénero no que se mostraba unha xornada de traballo no taller da fábrica de tapices.

18. En primeiro plano vese unha sala con cinco mulleres (hilanderas) que preparan as las. Ao fondo, detrás delas, e nunha estancia que aparece máis elevada, aparecen outras tres mulleres ricamente vestidas, que parecen contemplar un tapiz que representa unha escena mitológica. Durante moito tempo considerouse este o seu único asunto. Con todo, por mor da propia entidade do cadro e pola «ambigüidade» de significados presente nalgúns dos lenzos máis significativos de Velázquez, debemos resistirnos a interpretalo como unha sinxela escena cotiá. • Hoxe admítese que o cadro trata un tema mitológico: A Fábula de Atenea e Aracne, nunha escena do mito de Aracne que se describe no libro sexto das metamorfoses de Ovidio. Unha moza lida, Aracne, retou á Deusa Atenea, inventora da rueca, a tecer o tapiz máis fermoso. A escena do primeiro termo retrataría á moza, á dereita volta de costas traballando afanosamente no seu tapiz. Á esquerda, a Deusa Atenea, que finxe ser unha anciá, engadindo falsas canas ás súas tempas. Sabemos que se trata da Deusa porque, a pesar do seu aspecto envellecido, Velázquez mostra a súa perna, de tersura adolescente.

20. No fondo, represéntase o desenlace da fábula. O tapiz confeccionado por Aracne está colgado da parede. A súa obra constitúe unha evidente ofensa contra Pas Atenea, xa que representou varios dos enganos que utilizaba o seu pai, Zeus, para conseguir favores sexuais de mulleres e Deusas. Fronte ao tapiz, aprécianse dúas figuras, son a Deusa, ataviada cos seus atributos, como o casco e a humana rebelde que viches unha vestimenta de encartados clásicos. Están colocadas de tal xeito que parecen formar parte do tapiz. Outras tres damas contemplan como a ofendida Deusa, en sinal de castigo, vai transformar á moza en araña, condenada a tecer eternamente.