Dr Katarzyna Sum Katedra Finansów Międzynarodowych Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

1. Dr Katarzyna SumKatedra Finansów MiędzynarodowychSzkoła Główna Handlowa w Warszawie RYNEK WALUTOWY Rynek walutowy 130810-1165

2. Na początek Materiały dostępne na: http://akson.sgh.waw.pl/~ksum/ Kontakt: ksum@sgh.waw.pl Konsultacje: Wtorek 13.30-14.30 s. 20 M Rynek walutowy 130810-1165

3. Warunki zaliczenia przedmiotu • Test wielokrotnego wyboru • Zakres egzaminu- tematy objęte sylabusem dostępne na stronie http://akson.sgh.waw.pl/~ksum/ Rynek walutowy 130810-1165

4. Ogólny zarys wykładu • Teorie kursów walutowych • Kształtowanie się kursów walutowych w praktyce • Ryzyko kursowe Rynek walutowy 130810-1165

5. Literatura podstawowa • P. Krugman, M.Obstfeld, International economics: theory and policy, Pearson, Addison Wesley, Boston2009 • M. Rubaszek, D. Serwa, Analiza kursu walutowego, CH Beck, Warszawa 2009 • E. Najlepszy, Zarządzanie finansami międzynarodowymi, PWE, Warszawa 2000 Rynek walutowy 130810-1165

6. Rynek walutowy na tle rynku finansowego • Pojęcie rynku finansowego • Klasyfikacja rynków finansowych • Obecne tendencje na rynkach finansowych • Rynek walutowy oraz rynek instrumentów pochodnych Rynek walutowy 130810-1165

7. Pojęcie i funkcje rynku finansowego • Przepływ oszczędności z gospodarstw domowych do przedsiębiorstw • Alokacja oszczędności • Oferowanie instrumentów umożliwiających zarządzanie finansowe Rynek walutowy 130810-1165

8. Klasyfikacja rynków finansowych • Rynek pieniężny • Rynek kapitałowy • Rynek walutowy • Rynek instrumentów pochodnych Rynek walutowy 130810-1165

9. Rynek transakcji kasowych i terminowych • Rynek transakcji kasowych (spot)- transakcja dokonana w ciągu 2 dni roboczych- instrumenty pierwotne • Rynek transakcji terminowych (forward)- transakcja odroczona do 30,90 lub 180 dni- instrumenty pochodne Rynek walutowy 130810-1165

10. Rynek walutowy 130810-1165

11. Rynek pieniężny • Umożliwia zarządzanie płynnością instytucji • Krótkoterminowe pożyczki i depozyty (do 1 roku) • Uczestnicy- banki Rynek walutowy 130810-1165

12. Rynek pieniężny- instrumenty • Krótkoterminowe (do 3 miesięcy) • Repurchase agreement (repo) –zawarcie dwóch przeciwstawnych transakcji na rynku spot i forward • Długoterminowe (3 miesiace-1 rok) • Bony skarbowe- emitowane przez rządy • Certyfikaty depozytu- emitowane przez banki • Bony komercyjne – emitowane przez firmy Rynek walutowy 130810-1165

13. Rynek kapitałowy • Umożliwia pozyskanie lub alokację kapitału • Pozyskiwanie długoterminowego kapitału • Rynek akcji i obligacji • Uczestnicy • Rynek akcji- emitenci (firmy) nabywcy instytucjonalni i indywidualni • Rynek obligacji- emitenci (rządy), nabywcy instytucjonalni Rynek walutowy 130810-1165

14. Rynek walutowy • Umożliwia wymianę walut w celu dokonywania płatności międzynarodowych • Uczestnicy: • banki komercyjne i inwestycyjne, banki centralne, firmy handlowe, fundusze inwestycyjne i hedgingowe działając jako: • Hedgers, arbitrażysci, spekulanci Rynek walutowy 130810-1165

15. Rynek walutowy • Transakcje spot • Transakcje walutowe Futures • Transakcje walutowe Swap • Opcje walutowe Rynek walutowy 130810-1165

16. Rynek instrumentów pochodnych • Umożliwia uczestnikom rynku zabezpieczenie przed ryzykiem zmian cen • Cena instrumentów oparta na cenie instrumentu bazowego • Uczestnicy: • banki komercyjne i inwestycyjne, banki centralne, firmy handlowe, fundusze inwestycyjne i hedgingowe działając jako: • Hedgers, arbitrażysci, spekulanci Rynek walutowy 130810-1165

17. Rynek instrumentów pochodnych • Transakcje Forward • Swapy • Opcje Rynek walutowy 130810-1165

18. Pośrednicy na rynkach finansowych • Banki komercyjne • Banki inwestycyjne • Fundusze inwestycyjne i firmy ubezpieczeniowe • Fundusze hedgingowe Rynek walutowy 130810-1165

19. Pozyskanie kapitału- banki vs rynki finansowe • Rynki finansowe mogą podjąć większe ryzyko niż banki • Niższa premia za ryzyko + brak konieczności depozytu zabezpieczającego  niższy koszt pozyskania kapitału • Rynki finansowe są bardziej zorientowane na przyszłość niż banki • Monitorowanie efektywności firmy przez inwestorów Rynek walutowy 130810-1165

20. Obecne tendencje na rynkach finansowych • Wzrost płynności rynków finansowych • Wzrost znaczenia instrumentów pochodnych • Wzrost znaczenia rynków kapitałowych Rynek walutowy 130810-1165

21. Wzrost płynności • Liberalizacja przepływów kapitałowych • Postęp technologiczny • Nowe instrumenty i produkty • Nowe metody zarządzania ryzykiem Rynek walutowy 130810-1165

22. Wzrost znaczenia instrumentów pochodnych • Popyt na nowe techniki zarządzania ryzykiem • Instrumenty podstawowe i strukturyzowane • Rosnąca rola spekulacji Rynek walutowy 130810-1165

23. Wzrost znaczenia rynku kapitałowego • Malejąca rola banków w pośrednictwie finansowym • Rosnąca rola rynku obligacji • Rosnąca rola rynku akcji Rynek walutowy 130810-1165

24. Dzienny obrót na rynku walutowym Źródło: BIS Rynek walutowy 130810-1165

25. Rynek walutowy-liczby Tylko 10% transakcji związanych z handlem, 90% spekulacja Centra finansowe: • Londyn 36% wartości transakcji • Nowy Jork 18% wartości transakcji • Tokio 6% wartości transakcji Rynek walutowy 130810-1165

26. Rynek walutowy-liczby • Transakcje na rynku spot • 37% obrotu na rynku walutowym • 48% wzrost w latach 2007-2010 • Transakcje na rynku forward • 63% obrotu na rynku walutowym • 7% wzrost w latach 2007-2010 Rynek walutowy 130810-1165

27. Uczestnicy rynku • Hedgers • Arbitrażysci • Spekulanci Rynek walutowy 130810-1165

28. Uczestnicy rynku • Hedging - zakład o kierunek zmian cen lub wykupienie „ubezpieczenia” • Spekulacja i arbitraż- poszukiwanie nadzwyczajnych zysków Rynek walutowy 130810-1165

29. Dzienny obrót na rynku walutowym wg instrumentu Źródło: BIS Rynek walutowy 130810-1165

30. Swapy walutowe • Instrument będący umową zamiany określonej kwoty jednej waluty na drugą po kursie spot przy jednoczesnym zawarciu transakcji odwrotnej po kursie forward w określonym czasie w przyszłości • „Zakład” o kierunek zmiany kursu walutowego • Przykład: • firma chcąca zainwestować USD w papiery wartościowe denominowane w EUR potrzebująca USD ponownie za 3 miesiące Rynek walutowy 130810-1165

31. Kontrakty walutowe futures • Instrument będący umową zamiany określonej kwoty jednej waluty na drugą w określonym czasie w przyszłości po określonym kursie • „Zakład” o kierunek zmiany kursu walutowego • Przykład: • Arbitrażysci spodziewający się znacznej zmienności kursu spot Rynek walutowy 130810-1165

32. Opcje walutowe • Instrument dający jego właścicielowi prawo lecz nie obowiązek kupna lub sprzedaży określonej kwoty waluty po określonym kursie • Wykupienie „ubezpieczenia” przeciw zmianom kursu • Opcje put i call • Wystawca opcji jest zobowiązany do kupna lub sprzedaży określonej kwoty waluty jeżeli właściciel opcji chce zrealizować swoje prawo Rynek walutowy 130810-1165

33. Opcje walutowe Przykład: • Otrzymanie płatności w walucie obcej w nieokreślonym czasie przyszłości- opcja put • Dokonanie płatności w walucie obcej nieokreślonym czasie przyszłości- opcja call • Banki komercyjne oraz instytucje zarządzające dużymi inwestycjami za granicą Rynek walutowy 130810-1165

34. Dzienny obrót na rynku instrumentów pochodnych Źródło: BIS Rynek walutowy 130810-1165

35. Uczestnicy • Hedgers • Arbitrażyści • Spekulanci Rynek walutowy 130810-1165

36. Instrumenty • Transakcje forward • Swapy • Opcje Rynek walutowy 130810-1165

37. Instrumenty pochodne oparte na stopie procentowej • Forward rate agreement (FRA) • Interest rate swap (IRS) • Opcje na stopę procentową Rynek walutowy 130810-1165

38. Dzienny obrót na rynku instrumentów pochodnych wg instrumentu Rynek walutowy 130810-1165

39. Forward rate agreement • Instrument będący umową o rozliczenie różnicy pomiędzy stopą procentową forward w dniu zawarcia umowy i stopą procentową w dniu rozliczenia umowy • Przykład: • zawarcie kontraktu FRA przy założeniu 3 miesięcznej lokaty w bonach skarbowych w celu zabezpieczenia się przed niekorzystną zmianą stopy procentowej Rynek walutowy 130810-1165

40. Swap na stopę procentową • Instrument będący umową o periodyczne rozliczanie różnicy pomiędzy długoterminową stopą procentową w dniu zawarcia kontraktu a krótkoterminową stopą procentową w przyszłych okresach • Przykład: • zawarcie kontraktu swap przy nabyciu 5 letnich obligacji, których kupno chcemy finansować 3 miesięczną odnawialną pożyczką Rynek walutowy 130810-1165

41. Opcje na stopę procentową • Instrument dający jego właścicielowi prawo lecz nie obowiązek do złożenia depozytu / ulokowania kredytu po określonej stopie procentowej • Drogi instrument • Konieczność faktycznego wykupienia „ubezpieczenia” przed zmianą cen • W praktyce inwestorzy kupują i wystawiają opcje jednocześnie Rynek walutowy 130810-1165

42. Arbitraż • F-S/S>i*t/360 lub • F-S/S<i*t/360  Arbitraż • F-S/S=i*t/360  Różnica cen odzwierciedla stopę procentową Ceny na rynku spot i forward zmieniają się równolegle! Rynek walutowy 130810-1165

43. Segment spot i forward na rynku walutowym • Premia FKW> SKW • Dyskonto FKW<SKW Rynek walutowy 130810-1165

44. Spekulacja • Możliwość stosowania dźwigni • Możliwość złożenia małego depozytu • Dzienne rozliczanie transakcji • Wzrost ryzyka  wzrost potencjalnych zysków i strat Rynek walutowy 130810-1165

45. Rynek instrumentów pochodnych-problemy • Niewłaściwe użycie instrumentów pochodnych • Niewłaściwa dystrybucja ryzyka na rynku finansowym • Niewłaściwa ocena ryzyka • Przykład: • Spekulacje na opcjach walutowych w latach 2007-2008 Rynek walutowy 130810-1165

46. Podsumowanie • Rynki finansowe umożliwiają przepływ oszczędności z gospodarstw domowych do przedsiębiorstw • Pozyskanie kapitału na rynkach finansowych może być korzystniejsze niż poprzez bank Rynek walutowy 130810-1165

47. Podsumowanie Obecnie: • wzrost płynności rynków finansowych • wzrost znaczenia rynku instrumentów pochodnych • wzrost znaczenia rynku kapitałowego Rynek walutowy 130810-1165

48. Podsumowanie • Największy obrót na rynku instrumentów pochodnych • Znacząca część tego to instrumenty pochodne rynku walutowego • Instrumenty pochodne są pożyteczne pod warunkiem poprawnej oceny ryzyka Rynek walutowy 130810-1165

49. Literatura • P. Krugman, M.Obstfeld, International economics: theory and policy.Part II, Pearson, Addison Wesley, Boston2009 • A. Sławiński, Rynki finansowe, PWE, Warszawa 2006 • Triennial Central Bank Survey, Foreign exchange and derivatives market activity in April 2010, Monetary and Economic Department, Bank of International Settlements, 2010. Rynek walutowy 130810-1165