Z chemią za pan brat

1. dr Stanisława Koronkiewicz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Katedra Chemii UWM 22.września.2010 Z chemią za pan brat

2. 1.Atramenty sympatyczne Zapisywanie wiadomości substancją bezbarwną w momencie pisania. Aby odczytać ukrytą wiadomość należy ją wywołać, przez podgrzewanie, użycie odpowiedniego środka chemicznego lub oglądać przy świetle ultrafioletowym. Odczynniki: mleko, sok z cytryny (lub ocet), roztwór chlorku kobaltu(II) (CoCl2) Wykonanie: Na kartce papieru napisać lub narysować coś za pomocą mleka, soku z cytryny lub roztworu chlorku kobaltu(II). Wysuszyć kartkę, a następnie ogrzać (nad świeczką, palnikiem gorącą żarówką).

3. Sprzęt: spryskiwacz do kwiatów, dwa pędzelki, duże kartki papieru. 1. sześciocyjanożelazian(II) potasu (K4[Fe(CN)6]) 2. rodanku potasu (KSCN) 3. chlorek żelaza(III) (FeCl3) • Odczynniki: • roztwór 1 • roztwór 2 • roztwór 3 (umieszczony w spryskiwaczu do kwiatów) Wykonanie: Roztworami 1 i 2 malujemy za pomocą pędzli rysunki lub napisy (UWAGA! Nie pomylić pędzli). Papier pozostawiamy do wyschnięcia, po czym spryskujemy kartki roztworem 3.

4. Kwasy i Zasady wokół nas kwas mlekowy

5. kwas masłowy kwas octowy kwas mrówkowy

6. kwas askorbinowy kwas cytrynowy kwas jabłkowy

7. zasada wapniowa wapno palone wapno gaszone

8. zasada sodowa NaOH

9. woda (H2O) zasada sodowa (NaOH) kwas solny (HCl) Badamy pH różnych roztworów

10. WSKAŹNIKI Związki chemiczne, których barwa zmienia się w zależności od pH środowiska w jakim się znajdują.

11. WSKAŹNIKI w naszym otoczeniu • wywar z czerwonej kapusty • owoce aronii • owoce ligustra • kurkuma • różne herbaty owocowe • herbata czarna

12. Chemiczna latarka Chemiluminescencja – proces chemiczny, podczas którego następuje wydzielenie energii na sposób światła, a nie ciepła jak to jest zazwyczaj. Najczęściej na sposób światła wydzielany jest to tylko niewielki procent energii. Już 0,001% energii tak wydzielonej jest stosunkowo silnie widziana, reszta może być oddawana przez ciepło lub pracę.

13. Chemiluminescencja przebiegająca w organizmach żywych jest nazywana bioluminescencją • Chrząszcze- enzymatyczne utlenianie lucyferyny katalizowane lucyferazą • Bakterie- enzymatyczne utlenianie prostych aldehydów alifatycznych. W reakcji bierze udział flawinomononukleotyd (FMNH2) oraz ATP.

14. Najwydajniejsze reakcje chemiluminescencji 1. świecenie luminolu w rozpuszczalnikach organicznych (DMSO), 2. utlenianie lucygeniny, 3. utlenianie szczawianów organicznych w obecności przenośników energii.

15. Przykłady komercyjnych zastosowań chemiluminescencji Chemiczne oświetlacze "Cyalume„ Zastosowanie: ratownictwo, speleologia, turystyka, policja, wojsko. Chemiczna latarka jest odporna na stłuczenie, czy zalanie woda, ale nie da się jej wyłączyć… Źródło światła: Reakcji utleniania: szczawianu dwunitrofenylu, szczawianu trójchlorofenylu lub szczawianu tert-butylu, za pomocą nadtlenku wodoru, w mieszaninie ftalanu dwumetylu i alkoholu tert-butylowego, katalizowanego salicylanem sodu.

16. Decydującą rolę pełnią tzw. “fotosensybilizatory”, którymi są skomplikowane pochodne aromatyczne. • Ich udział powoduje, że wydajność kwantowa sięga aż kilkudziesięciu procent! • Dobór odpowiedniego fotouczulacza pozwala na uzyskanie światła dowolnego niemal koloru. • Niestety, fotosensybilizatory są praktycznie poza zasięgiem możliwości przeciętnego chemika-amatora (podobnie jak bezwodny nadtlenek wodoru)... :( Czas świecenia może przekraczać 12 godzin, a w wersji ultra-intensywnej, wynosi ok. 15 minut.

17. Przesłuchiwanie misia "żelka" Wrzucić misia żelka do roztopionego w probówce chloranu(V) potasu (KClO3).