AILE HEKIMLIGI UYGULAMASI

1. 1 AILE HEKIMLIGI UYGULAMASI

2. 2 Saglik Sistemi Cumhuriyet’in kurulusundan beri kendi içinde tutarli bir saglik politikasi yürütülüyor. Kendi içinde tutarli olmasina ragmen farkli modellere hep kayilmistir. Özellikle 1960’li yillarda baslayarak, 1961, 1963 yillarindan itibaren saglik ocagi sistemimiz yayilmaya baslamistir.

3. 3 Saglik Sistemi Bu sistemin ana mantigi; ülkenin en ücra kösesine kadar saglik hizmetini iletmek, mümkün oldugu kadar, yaygin ve herkesin ulasabilecegi bir saglik sistemi kurmakti. Herkese saglik hizmeti ulastirma kültürüne sahibiz. Ancak bu yapi 1961’de tasarlanmis ve günümüz ihtiyaçlarina cevap verebilecek durumda degildir.

4. 4 Birinci Basamak Saglik Hizmetleri Mevcut Durum: - Alt yapi - Personel motivasyonu - Kayit sistemleri

5. 5 Birinci Basamak Saglik Hizmetleri Mevcut Durum: - Saglik Ocaklari tercih edilmiyor; kisiler gitmeye zorlanirsa buralar “sevk memurlugu”na dönüsüyor. - Hastalarin %50’si dogrudan hastanelere gidiyor. Zaten yetersiz olan polikliniklerde kuyruklar olusuyor. - Teshis – tedavi – takip – rehabilitasyon yetersiz.

6. 6 Amaç Örgütlü bir sistemimiz var olmasina ragmen simdi yapilmaya çalisilan nedir?

7. 7 Yapilmaya Çalisilan! Ilk olarak yapidaki ana fikir bozulmamaya çalisiliyor, Ikincisi görev tanimlarini netlestirmek, Saglik çalisanlarinin yaptiklari isle kendi menfaatleri arasinda bir bag kurmak.

8. 8 AILE HEKIMLIGI NEDIR?

9. 9 Aile Hekimligi “Kisiye yönelik koruyucu hekimlik hizmetleri ile ayakta ve evde(yatalak olanlar) hasta tedavisi hizmetleri bir arada yürütülmelidir

10. 10 Aile Hekimligi Nedir? “Çagdas aile hekimi, ailedeki çocuklarin periyodik muayenelerini ve asilarini yapar. Annelere çocuk bakimi ögretir. Yaslilarin -varsa gebelerin- periyodik muayenelerini yapar ve gereken önerilerde bulunur. Aile bireylerine saglik, ev hijyeni ve kisisel hijyen konularinda egitim yapar. Evde hastalanan varsa onlari tedavi eder veya gerekiyorsa bir uzmana veya hastaneye gönderir. Bu biçim örgütlenmenin az gelismis ülkeler için daha gerçekçi bir modeli saglik hizmetlerinin sosyallestirilmesinde öngörülen saglik ocaklarindaki ekip hizmetidir.” Prof. Dr. Nusret Fisek, 1985

11. 11 Aile Hekimi Kimdir? Aile Hekimi anne karnindaki bebekten ailenin en yaslisina kadar bütün aile fertlerinin sagligindan sorumlu kisidir.

12. 12

13. 13 Aile Hekimi Kisiye yönelik koruyucu saglik hizmetleri ile birinci basamak teshis, tedavi ve rehabilite edici saglik hizmetlerini, yas, cinsiyet ve hastalik ayrimi yapmaksizin, her kisiye kapsamli ve devamli olarak belli bir mekanda vermekle yükümlü, gerektigi ölçüde gezici saglik hizmeti veren ve tam gün esasina göre çalisan aile hekimligi uzmani veya Bakanligin öngördügü egitimleri alan uzman tabip veya tabip (yönetmelik).

14. 14 AILE HEKIMI Aile hekimi; kisiyi ailesi ve içinde yasadigi toplum ile birlikte bir bütün olarak ele alarak koruyucu saglik hizmetleri ile tedavi hizmetlerini bir arada sunan ve kendi sorumlulugu altindaki kisilerin hem biyolojik, hem ruhsal, hem de sosyal yönleriyle ilgili olan, kisilerin kendi seçtikleri hekimidir.

15. 15 AILE HEKIMLIGINDE AMAÇ Aile hekimliginin asil amaci birinci basamakta tedavi edilebilecek olan büyük bir hasta grubunun ikinci basamak ve üçüncü basamak kurumlarina gitmeden tani ve tedavilerinin daha hizli ve süratli yapilmasi, zaman ve isgücü kaybinin önlenmesidir.

16. 16 AILE HEKIMLIGINDE Hastalik ve saglik konularinda fiziksel, ruhsal ve sosyal faktörleri dikkate alarak yaklasmak Erken tani ve tedaviyi saglamak Saglik ile ilgili tüm konularda ilk degerlendirmeyi yapmak Kronik ve tekrarlayici hastaliklarda sürekli bakim ve tedaviyi saglamak mümkündür.

17. 17 Aile Hekimliginin Kazandirdiklari Hastanelere gereksiz sevkler azalir. Hastanelerdeki kalabalik ve kuyruklar ortadan kaldirilabilir; daha kaliteli hizmet imkani olusur. Düzenli saglik kayit sistemi kurulabilir. Saglik için ayrilan kaynaklar koruyucu hizmetlere kaydirilabilir. Devlet saglik hizmeti sorumlulugunu kolay, hakkaniyetli, akilci biçimde gerçeklestirebilir. Kisilerin saglik hizmetleri konusundaki memnuniyetleri artar.

18. 18  AILE HEKIMLIGININ ESASLARI Aile hekimi belli bir hastalik grubu, belli bir yöntem veya belli bir grup bilgi ile degil, kisinin kendisi ile ilgilidir. Aile hekiminin her hastayi yilda ortalama olarak dört kez görecegi varsayilirsa, bunun koruyucu hekimlik uygulamalari için iyi bir firsat olacagi ortadadir.

19. 19 AILE HEKIMLIGI Aile hekimligi sayesinde: Aile hekiminin kapi tutma(gate keeper) islevi görmesi saglanmaktadir, Sevk ve bildirime önemli ölçüde uyulmaktadir, Denetim, yerellesme ile etkili hale getirilebilmektedir.

20. 20 AILE HEKIMININ GÖREVLERI Birinci basamak tedavi hizmetleri  Ikinci ve üçüncü basamak tedavi hizmetinin takibi  Kisiye yönelik koruyucu saglik ve aile planlamasi hizmetleri  Laboratuar hizmetleri   Periyodik muayene  Ilk ve acil yardim hizmetleri  olarak belirlenmistir.

21. 21 NEDEN AILE HEKIMLIGI Aile hekimi, bütün aile fertlerinin sagligi, saglik sorunlari ve hastaliklarindan sorumludur Koordinatör görevini üstlenir Uygulanan ülkelerde aile hekimligi sayesinde kisi memnuniyeti artmistir Kolay ulasilabilir AH kayitlari saglikla ilgili arastirmalarda çok degerli bir veri kaynagidir Bütüncül bir saglik hizmeti yaklasimini öngörür, Güvene dayali iletisim kurar “hasta” degil “kisi”, anlayisi esas alinir.

22. 22  AILE SAGLIGI ELEMANI Aile Sagligi Elemani; aile hekimi ile birlikte hizmet veren, sözlesmeli çalistirilan veya Bakanlikça görevlendirilen, hemsire, ebe, saglik memuru(toplum sagligi) gibi personeli kapsar.

23. 23  AILE SAGLIGI ELEMANI Aile sagligi elemani , aile hekimi ile birlikte bir ekip anlayisi içinde kisiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici saglik hizmetleri yaninda kisilerin saglik kayitlari ve istatistiklerinin tutulmasini saglar.

24. 24 AILE SAGLIGI ELAMANININ GÖREVLERI Aile sagligi Elemani: Aile sagligi merkezine basvuran kisilerin vital bulgularini almak ve kaydetmek, Hekim gözetiminde talimati verilen ilaçlari uygulamak, Yara bakim hizmetlerini yürütmek, Tibbi alet, malzeme ve cihazlarin hizmete hazir bulundurulmasini saglamak, Ilk yardim ve acil müdahale hizmetlerinde hekime yardimci olmak,

25. 25 AILE SAGLIGI ELAMANININ GÖREVLERI Poliklinik hizmetlerinde hekimle birlikte bulunmak, Hastalarin baska bir saglik kurulusuna sevki durumunda sevk islemlerini yürütmek, Tibbi sekreter bulunmadigi hallerde sevk edilen hastalarin sevk edildigi kurumla koordinasyonunu saglamak, Laboratuar tetkikleri için numune almak, Basit laboratuar tetkiklerini (egitimini almissa) yapmak,

26. 26 Aldigi numunelerin ilgili laboratuar tarafindan teslim alinmasini saglamak, Gezici hizmetler, sagligi gelistirici saglik egitimi, koruyucu hizmetler ile ana-çocuk sagligi ve aile planlamasi hizmetlerini vermek, Bakanlikça belirlenen hizmet içi egitimlere katilmak Hizmetlerin yürütülmesi ile ilgili aile hekiminin verdigi diger görevleri yerine getirmektir. AILE SAGLIGI ELAMANININ GÖREVLERI

27. 27 TOPLUM SAGLIGI MERKEZI Bölgesinde yasayan kisilerin ve toplumun saglik hizmetlerini organize eden,topluma koruyucu hekimlik hizmetlerini sunan,birinci basamak saglik hizmeti veren kurumlarin kendi arasinda ve diger kurumlar arasinda esgüdümünü saglayan idari hizmetler ile saglik egitimi ve denetim faaliyetlerini yürüten saglik merkezidir.

28. 28

29. 29 TOPLUM SAGLIGI MERKEZINDE GÖREV ALACAK PERSONELLER

30. 30 TOPLUM SAGLIGI MERKEZINDE GÖREV ALACAK PERSONELLER

31. 31 TOPLUM SAGLIGI MERKEZINDE SUNULAN HIZMETLER Idari ve mali hizmetler Çevre sagligi hizmetleri Bulasici ve kronik hastaliklari izleme ve müdahale hizmetleri

32. 32 Aile sagligi merkezleri ile ilgili; Koordinasyon hizmetleri ve yapilan islerin bildirilmesi, Görüntüleme ve laboratuar hizmetleri Hizmet içi egitim hizmetleri Kayitlarin tutulmasi ve denetim hizmetleri Lojistik hizmetleri TOPLUM SAGLIGI MERKEZINDE SUNULAN HIZMETLER

33. 33 TOPLUM SAGLIGI MERKEZINDE SUNULAN HIZMETLER

34. 34 Acil saglik hizmetleri Adli tibbi hizmetler(ölüm raporu, defin/nakil izni) Okul sagligi Hizmetleri TOPLUM SAGLIGI MERKEZINDE SUNULAN HIZMETLER

35. 35 Isçi sagligi ve is güvenligi hizmetleri TOPLUM SAGLIGI MERKEZINDE SUNULAN HIZMETLER

36. 36 Saglik egitimi hizmetleri Özel saglik kuruluslarini ruhsatlandirma ve denetimi Afet organizasyonu Kurullara ve komisyonlara katilim TOPLUM SAGLIGI MERKEZINDE SUNULAN HIZMETLER

37. 37 Yesil kart hizmetleri Saglik Müdürlügünün verdigi diger görevleri yapmak. TOPLUM SAGLIGI MERKEZINDE SUNULAN HIZMETLER

38. 38 SAGLIK MEMURU,HEMSIRE VE EBENIN GÖREVLERI Bölgesine koruyucu saglik hizmeti verir. Hizmet içi egitim faaliyetlerinin her asamasinda görev alir. Mesleginin gerektirdigi tüm isleri yapar. Bagisiklama(okul) faaliyetlerini yapar. Verdigi hizmetlerle ilgili kayitlari tutar ve raporlar.

39. 39 Görevlendirildigi hizmetler ile ilgili malzemelerin temizligi, dezenfeksiyonu ve sterilizasyonunu yapar. SAGLIK MEMURU,HEMSIRE VE EBENIN GÖREVLERI

40. 40 Kullanilan araç ve gerecin sürekli kontrolünü yapar,tüketim malzemelerini hazir bulundurur. Formlarin eksiksiz doldurulmasini saglar.Halka egitim verir. Sorumlu hekimin verdigi isbölümü ile diger isleri yapar. SAGLIK MEMURU,HEMSIRE VE EBENIN GÖREVLERI

41. 41 ÇALISMA SAATLERI Aile hekimleri ve aile sagligi elemanlari tam gün esasina göre haftada 40 saat çalisirlar.

42. 42 IZINLER Görevlendirmeli olarak çalistirilan aile hekimleri ve aile sagligi elemanlari; yillik izin, mazeret izni ve hastalik izni yönünden asli statülerine iliskin mevzuata tabidir. Sözlesmeli olarak çalisacak olan aile hekimleri ve aile sagligi elemanlari her mali yilda 30 gün yillik izin kullanabilir. Yil içinde tek hekimin uygun görmesi ile toplam 20 güne kadar hastalik izni kullanilabilir.

43. 43 SÖZLESMENIN SONA ERMESI VE ERDIRILMESI Ölüm, malüllük ve emeklilik hallerinde sözlesme, herhangi bir isleme gerek olmadan sona erer. Kayitli kisi sayisinin araliksiz iki aydan fazla 1000’in altina düsmesi 657 sayili DMK’nun 48. maddesinin ilgili bentlerinde belirlenen sartlarin tasinmamasi ve ilgili maddelerde suç sayilan hallerin mahkeme karariyla tespit edilmesi

44. 44 SÖZLESMENIN SONA ERMESI VE ERDIRILMESI Mal bildiriminde bulunulmamasi Disiplin kurullarinca devlet memurlugundan çikarma veya sözlesmenin sona erdirilmesi karari verilmesi Özürsüz olarak 10 gün görev basinda bulunulmamasi durumlarinda sözlesme yetkili merci tarafindan sona erdirilir.

45. 45 SÖZLESMENIN ÇALISAN TARAFINDAN SONA ERDIRILMESI Sözlesme ile çalisan aile hekimleri ve aile sagligi elemanlari iki ay önceden bildirmek kaydiyla sözlesmenin sona erdirilmesini talep edebilirler.

46. 46 SÖZLESMENIN IHTAREN SONA ERDIRILMESI Görev taniminda belirtilen isleri yapmamak veya eksik yapmak Meslek ilkelerine aykiri davranmak Görevin yerine getirilmesi için gereken belgeleri usulüne uygun tutmamak Koruyucu hekimlik uygulamalarinda verilen görevleri yerine getirmemek, vb.

47. 47 SOSYO EKONOMIK GELISMISLIK DÜZEY ÜCRETI 1, 2, 3. Bölgeler için tavan ücretin % 5’i 4. bölge için tavan ücretin %7’si 5. bölge için tavan ücretin %10’u 6. bölge için tavan ücretin % %15’i 7. bölge için tavan ücretin %20’si esas alinir.

48. 48 KESINTILER Bir önceki ay Sevk orani % 15’ten az ise % 0 %15 - %20 ise %1 %20 - %25 ise % 2 %25 ve daha fazla ise % 5 olur.

49. 49 KORUYUCU HEKIMLIK HIZMETLERINDEKI KESINTILER Asi takibi, gebe takibi,çocuk-bebek takibinde aylik basari oranlari, %90 - %95 ise % 1, %80 - %90 ise % 2, %80’den daha düsük ise % 5 kesinti uygulanir.

50. 50 AILE SAGLIGI ELEMANINA YAPILACAK ÖDEMELER Kayitli kisiler için ödenecek ücret: Sözlesme ile çalisacak olan aile sagligi elemanlarina ilk 1000 kisiye kadar 800 YTL, 1000 kisinin üzerindeki kayitli kisi basina 0,40 YTL Görevlendirme ile çalisacak olan aile sagligi elemanlarina ise kisi basina 0,10 YTL ödeme yapilir.

51. 51 ATAMA Sözlesmeli olarak çalisacak aile sagligi elemanlari, kadrosu veya pozisyonu pilot ilde olmak sartiyla; Kamu kurum ve kuruluslarinda çalisan ve aile hekiminin tercih ettigi istekli ebe, hemsire veya saglik memurlari(toplum sagligi)

52. 52 Görevlendirme Pozisyonlar doldurulamaz ise görevlendirme yoluna gidilir.

53. 53 Geri Dönüs ve görev Degisikligi Sözlesmeli aile hekimleri ve aile sagligi elemanlari görevlerini yürüttükleri sürece kurumlarin dan ücretsiz izinli sayilirlar ve kadrolari ile iliskileri devam eder.

54. 54 TUTULACAK KAYITLAR Kayitli kisi sayisi Yapilan hizmetlerin listesi Muayene edilen ve sevk edilen hasta sayisi Konulan teshisler(kodlari ile birlikte) Asilama Gebe ve logusa izlemi Bebek ve çocuk izlemi Aile planlamasi ve bulasici hastaliklar ile ilgili kayitlar vb.

55. 55 Aile Hekimligi Pilot Uygulama Kanunu Her bir aile hekimi için kayitli kisi sayisi; asgari 1000, azami 4000'dir. Araliksiz 2 ayi asacak süre için kayitli kisi sayisinin 1000 kisinin altina inmesi durumunda sözlesme iptal edilir ve hekim eski görevine döner.

56. 56 Aile Hekimligi Pilot Uygulama Kanunu Aile hekimligi hizmetleri ücretsizdir. Pilot uygulamanin yapildigi yerlerde hastanelere aile hekiminden sevk alarak gidilecektir. Sevk almadan hastanelere basvuranlardan ise tedavi giderlerine belirli bir oranda katilim istenecektir.

57. 57 Aile Hekimligi Pilot Uygulama Kanunu Aile hekimligi uygulamalarinda çalismayan diger birinci basamak saglik çalisanlari Il Saglik Müdürlügüne bagli olarak çalisacak olan Toplum Sagligi Merkezlerinde istihdam edilecekler ve toplum sagligi hizmetleri ile aile hekimligi uygulamalarinin idari denetimi görevlerini ifa edeceklerdir.

58. 58 Birinci Basamak Saglik Hizmetleri Mevcut durum Saglik Grup Baskanligi Saglik Ocagi AÇSAP Merkezi Verem Savas Dispanseri

59. 59 Kanun ve Yönetmelik Tam Metni www.saglik.gov.tr/aile Görüsler için: aile@saglik.gov.tr

60. 60