230 likes | 536 Views
Yüksek Eğitim-Öğrenim-Öğretim Finansmanı. Niçin ? Kim(ler) ? Kim(ler)i ? Ne kadar ? Hangi düzeyde ? Nasıl ?. Prof. Dr. Erkan Derebek. EĞİLİMLER, GELİŞMELER, BEKLENTİLER-1. Daha fazla öğrenciye ve daha geniş bir yaş grubuna eğitim vermek, yani “yığınlaşmak ”(massification),
E N D
Yüksek Eğitim-Öğrenim-Öğretim Finansmanı Niçin ? Kim(ler) ? Kim(ler)i ? Ne kadar ? Hangi düzeyde ? Nasıl ? Prof. Dr. Erkan Derebek
EĞİLİMLER, GELİŞMELER, BEKLENTİLER-1 • Daha fazla öğrenciye ve daha geniş bir yaş grubuna eğitim vermek, yani “yığınlaşmak”(massification), • Hızla üretilen yeni bilgilerin ve oluşan yeni bilgi alanlarının tümünü kapsayacak şekilde programlarını genişletmek (academic expansion), • Eğitimde, mezunların iş bulabilmesi, araştırmada ise bilginin yanısıra uygulamaya yönelmek (relevance), • Toplumla güçlü köprüler kurarak, bölgesel ve ulusal kalkınmaya daha fazla katkıda bulunmak (engagement),
EĞİLİMLER, GELİŞMELER, BEKLENTİLER-2 • Paydaşlarına hesap verebilen, açık ve saydam yönetişim modelleri geliştirmek (accountability), • Tüm bu beklentileri, giderek göreli olarak azalan kamusal kaynaklar ile karşılayabilmek (Cost-efficiency, Cost-effectivenes) • Globalalizasyon, internasyonalizasyon • “Öğrenci hareketliliği (Student mobility), • “Kurumsal hareketlilik” (Institutional mobility), • “Program hareketliliği” (Programme mobility),
GENİŞLEME BÜYÜME SUNUM FİNANSMAN YÖNETİM ve ORGANİZASYON KALİTE ETKİNLİK EŞİTLİK ERİŞİM
Yönetim ve Organizasyon Dünya Ticaret Örgütü Dünya Bankası, OECD Avrupa Eğitim Komisyonu Bologna Süreci Uluslararası YÖ Kongresi YÖK, Sayıştay, TUSİAD Maliye Bakanlığı, DPT Bireysel çalışmalar Finansman Sunum
Otorite Finansör Fayda Etkinlik Etkililik Maliyet Öğrenci Çalışan Hizmet Sunucusu
Fayda, Etkinlik, Etkililik + - + Maliyet -
GLOBALİZASYON / GATT / GATS Sağlık Eğitim Araştırma Üniversite içi/dışı Sağlık Birimleri Üniversite içi/dışı Diğer Birimler ÖNE ÇIKAN TERMİNOLOJİLER: • Bilgi Toplumu (Ekonomisi), Maliyet/Etkinlik, Sürdürülebilirlik, • Massifikasyon, Mobilite, Erişim, Esneklik, Çeşitlilik, • İşbirliği, İnnovasyon, Sürekli Gelişim, Performans • Yöneti(şi)m, Özerklik, Hesapverebilirlik, Kalite, Rekabet
WGP-Toplam GDP (%) Kamu Harcamaları: %GDP ABD ÇİN ABD TR ÇİN Eğitim Harcamaları (%GDP) Eğitim Harcamaları (%Kamu) TR TR
Orta Öğretim Harcamaları (%GDP) Türkiye KAMU ÖZEL Yüksek Öğretim Harcamaları (%GDP) Türkiye
Kişi başı Y.Ö. harcamaları ABD Japonya ABD Finlandiya Finlandiya Japonya Türkiye Türkiye Kişi başı rölatif Y.Ö. harcamaları
Araştırma Yüksek Öğretim Harcamalarının Dağılımı (%GDP) Eğitim Toplam Personel Diğer Yüksek Öğretim Harcamalarının Dağılımı (%) TR
Y.Ö. Özel/Kamu (%Toplam) Y.Ö. Özel/Kamu Artış Oranları Özel Kamu YÖ Okullaşma Oranları (%) Ortalama Öğrenim Ücretleri
Yükseköğretim ALANLAR • Lisans / Yüksek Lisans / Doktora • Spesifik / Genel • Temel / Uygulamalı HİZMET ARAŞTIRMA • EĞİTİM KAMU SUNUM VAKIF ÖZEL • Kampüs içi / dışı • Full / Part time • Ulusal / Uluslararası KAMU VAKIF ÖZEL FİNANSMAN
YÜKSEKÖĞRENİMİN FİNANSMANI Vergi ULUSAL GENEL BÜTÇE AİLELER Eğitim Fişi Kredi, Burs Ödenek Tahsisi Üni. Kaynakları Yardım Bağışlar ÜNİVERSİTE Vergi OTO-FİNANS Bağış, Hizmet Alımı, Proje Eğitim Ücreti ÖĞRENCİLER KURUMLAR Kredi, Burs ULUSLARARASI KURUMLAR
FİNANSMAN MEKANİZMALARI Yaygın Yarışmalı Girdi Çıktı Sentralize Desentralize Line-item Blok HİZMET ALIMI Kümülatif Alansal Formülatik Sabit Arz Talep Uluslararası Ulusal Kısmi Tam
Sentralize Yaklaşımlar TRENDLER Girdi Oryantasyonlu Çıktı Oryantasyonlu Desentralize Yaklaşımlar Yönetim ve Organizasyona bağlı
YÖNETİM ve ORGANİZASYON-1 İş Modeli (ABD, Uzak Doğu) Girişimci Model (Kanada, İngiltere) Meslektaşlar Modeli (Kıta Avrupası)
YÖNETİM ve ORGANİZASYON-2 (Özerklik) Türkiye AB
Organizasyon Türkiye’de Durum ? 10 yıl içindeki gelişmeler ? Çözüm Önerileri ? Sunum Finansman
Dönüşümü Algılamak • Dönüşümü Planlamak • Dönüşümü Yönetmek • Dönüşümü Etkilemek • Dönüşüme Adaptasyon