ATOM BOMBASI VE TARİHİ GELİŞİMİ

2. ATOM BOMBASI VE TARİHİ GELİŞİMİ • Fizyonunbaslamasinisaglayacak ilk nötronlar Ra–Be gibi bir nötron kaynagindan elde edilir. Fizyonolayinda bir atomun parçalanmasindan 2 ya da 3 tane nötron açigaçikar. Eger, ortam sartlarielverisli ise parçalanma sonucu olusannötronlarin da, baskaatomlariparçalamalari ile fizyon reaksiyonu zincirleme olarak devam eder • . • 9 Agustos 1945 günü ise ikinci atom bombasiNagazakiyeatildi. Bu sehirdekiinsanlarin daha önceden uyarilmasi buradaki ölümlerin daha az olmasinisagladi. Ancak, her iki sehirde de radyasyondan kaynaklanan ölümler 15 Agustos 1945’ten sonra görülmeye baslandi. Gönüllü olarak kurtarma çalismalarinakatilan veya akraba ve dostlarini harabeler içinde arayan bir çok insan farkinda olmadan yüksek miktarda radyasyon almislardi. Radyasyondan kaynaklanan ölümler, bombaninpatladigi anda meydana gelen sok, isi ve yikim etkisiyle gerçeklesen ölümlerden kat kat fazla olmustur. Bu sonuç; atom bombasinininsanlik için ne denli tehlikeli bir silah oldugunu ortaya koymustur.

6. Bir atom bombasinda ana tema fizyon reaksiyonunun çok kisa bir sürede gerçeklestirilmesidir. Atom bombasinda biri dogaldigeri yapay olmak üzere iki tür malzeme kullanilir. Bunlardan dogalolani uranyum (235U), yapay olani ise plutonyumdur (239Pu). Atom bombasininyapiminda en önemli problemlerden biri kullanilacak olan bu malzemelerin eldesidir

7. . 235U tabiatta 238U ile birlikte çok az miktarda bulunur. Bombada kullanilacak olan 235U’in çok saf olmasi gerekir, bu yüzden 238U’dan ayrilmalidir. 239Pu ise tabiatta bulunmaz, nükleer reaktörlerde 238U’dan elde edilir.

8. Fizyonunbaslamasinisaglayacak ilk nötronlar Ra–Be gibi bir nötron kaynagindan elde edilir. Fizyonolayinda bir atomun parçalanmasindan 2 ya da 3 tane nötron açigaçikar. Eger, ortam sartlarielverisli ise parçalanma sonucu olusannötronlarin da, baskaatomlariparçalamalari ile fizyon reaksiyonu zincirleme olarak devam eder

9. . Zincir reaksiyonunun kendiliginden ilerlemesi için gerekli sart ise açigaçikannötronlarin kaybolmadan yeni parçalanmalarisaglamasidir. Nötronlarinkaybolmasi; ya ortamda bulunan safsizliklar (238U gibi) tarafindansogurulmasi ile ya da çesitliçarpismalar sonucunda nükleer patlayici içinden çikip gitmesi ile olur

10. Netice itibariyle, atom bombasi merkezde uranyum veya plutonyumdanolusan bir öze sahiptir. Nükleer patlamanin olabilmesi için ise bu özün kritik kütleden büyük olmasi gerekir. Ancak, kritik kütlenin üzerindeki maddenin kendiliginden patlama ihtimali vardir. Bu yüzden patlayici madde özü, bombaya çesitli parçalar halinde yerlestirilir

11. . Bomba ateslenecegi zaman bu parçalar bir araya gelip bir küre olusturmalidir. Bu parçalarin küre seklinde birlesmelerinisaglamak için ise trinitrotoluen (TNT, dinamit) kullanilir. Önce TNT patlatilir. Bu patlama sonucunda nükleer kütle bir araya gelir ve asil patlama gerçeklesir.

12. Atom bombasi ile ilgili ilk çalismalar Robert J. Oppenheimeröncülügünde 1942 yilininsonlarindabaslamistir. New Mexico eyaletinin Los Alamos adli bölgesinde bir “beyin takimi” ile baslayançalismalaryaklasik 3 yil sonra ürününü verdi. Atom bombasinin ilk denemesi 16 Temmuz 1945 günü Meksika sinirina yakin bir çölde (Alamogordo) gerçeklestirildi

13. . Patlamaninsiddeti beklenenden çok fazla olmustu. Yaklasik 20.000 ton TNT’ninpatlamasinaesit bir etki görüldü. Elde edilen bu basari üzerine atom bombasininJaponya’nin iki önemli sehrindekullanilmasikararlastirildi

14. 6 Agustos 1945 sabahi ilk atom bombasi “EnolaGay” isimli bir bombardimanuçagi ile Hirosima’yaatildi. Saniyenin onbinde biri kadar kisa bir sürede gerçeklesen patlamanin ilk etkisi gözleri kör eden bir isikti. Ardindan gelen 300.000 °C’lik isi etkisi ise yaklasik 3 km çapindaki her seyinyanmasinisagladi

15. . Daha sonra ise patlamanin etkisiyle baslayan ve saatte 1800 km ile esen alev rüzgari çevredeki her yükseltiyi dümdüz etti. Ama asil kalici etkiyi patlamadan bir kaç dakika sonra baslayan bir yagmurgerçeklestirdi. Yagmur ile tüm radyoaktif serpinti bölgeye inmis oldu. Saniyelerle ölçülebilecek bir zaman dilimi içerisinde Hirosimayi yok eden bu korkunç bombanin bilançosu yaklasik 80.000 ölü ve 100.000 yarali olarak belirlenmistir.