Leefmilieu Brussel – BIM Adeling Duurzame stad, Energie en klimaat Stephan Plettinck 03/05/10

1. Het project “voorbeeldige gebouwen” Leefmilieu Brussel – BIM Adeling Duurzame stad, Energie en klimaat Stephan Plettinck 03/05/10

2. De wedstrijd « voorbeeldige gebouwen » Procedure van de wedstrijd 1/indienen van het kandidatuursdossier (eventueel met voorafgaandelijke technische hulp) 2/Analyse van de dossiers door een externe onafhankelijke deskundige (aangesteld via een openbare aanbesteding) => analyse op ontvankelijkheid => analyse met betrekking tot de technische criteria (zie verder) et de positionering t.o.v. de « indicatieve » doelstellingen 3/voorstelling van de dossiers en de analyseresultaten van de deskundige aan de juryleden => definitieve notering en rangschikking van de kandidaten => lijst van winnaars van de wedstrijd 4/ technische begeleiding bij de uitvoering (zie verder)

3. De wedstrijd « voorbeeldige gebouwen » Technische selectiecriteria a) Energieprestatie De energiedoelstellingen beogen een sterke vermindering van de primaire energiebehoefte van het gebouw en een beperking van het gebruik van conventionele energiebronnen (petroleum, gas, kernenergie) zodat een ‘zero CO2 emissie’ gebouw wordt benaderd. Voorbeeld van een « indicatieve » doelstelling:Netto energiebehoeften voor verwarming Huisvesting – nieuwbouw: 15 kWh/m²xjaar Huisvesting – renovatie: 30 kWh/m²xjaar b) « Ecoconstructie » - globale milieuprestatie Doel = impact op het milieu en de mens sterk is gereduceerd. Deze impact wordt geëvalueerd op basis van een reeks richtlijnen, voornamelijk in de volgende domeinen; waterverbruik en waterbeheer, biodiversiteit op het perceel, keuze van ecologische materialen, duurzaamheid van constructiewijze en materialen, comfort en gezondheid, afvalbeheer (op de werf en tijdens de uitbating van het gebouw),….

4. De wedstrijd « voorbeeldige gebouwen » Technische selectiecriteria c) reproduceerbaarheid Het voorbeeldkarakter van deze projecten moet ook gezien worden in het licht van hun rentabiliteit en reproduceerbaarheid: schattingen van de eventuele meerkosten en terugverdientijden van de milieu-gerelateerde investeringen en motivatie van de voorgetselde investeringen d) Architectuur In de selectie van de ‘voorbeeldgebouwen’ wordt ook gekeken naar de architecturale kwaliteit van het gebouw en zijn zichtbaarheid : respect voor het architectonisch en landschappelijk erfgoed, belang van de architectonische compositie, kwaliteit van de leefruimten,….

5. Doelstellingen en middelen Doelstellingen 1/ Aantonen dat het technisch mogelijk en economisch rendabel (of zo goed als rendabel) om in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gebouwen te bouwen en/of te renoveren met een hoge energie- en milieuprestatie (eco-constructie). 2/ De professionelen van de bouw (architecten, studiebureau’s, aannemers en vakmannen) aan de uitdaging zetten – innovatieve concepten en oplossingen concreet verwezenlijken 3/ De geselecteerde ‘voorbeeldgebouwen’ hebben een pedagogische voorbeeldfunctie => zowel het grote publiek als de bouwsector overtuigen van de technische en financiële haalbaarheid van een nieuwbouw en/of renovatie met weloverwogen energie- en milieuconcepten.

6. Aantal Dossiers per sector Doelstellingen en middelen Voor wie ? De projectoproep is geopend voor alle bouwheren (particulieren, overheidsinstanties, semi-openbare instellingen, vzw's, ondernemingen, promotoren, …) die bouwen of verbouwen op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De beoogde gebouwen kunnen bestemd zijn voor huisvesting (individuele woning, appartementsgebouw), onderwijs, kantoren, handelszaken, sport, …… Het kan gaan om een nieuw gebouw, een heropbouw, een renovatie, ….. Collective uitrusting Individuele woning (woonhuis) Kantoren handelszaken Collective huisvesting Appartementen

7. Doelstellingen en middelen Met welke middelen ? Financiële middelenvan het Brussels Gewest: 18.5 Mio€ over 3 jaar Susidies voor de laureaten van de wedstrijd: 100 € per m² vloeroppervlakte (vloeroppervlakte berekend volgens regels van de stedenbouwkundige regelgeving) => Bouwheer: 90 €/m² => het ontwerpersteam: 10€/m² (architect en/of studiebureau) opmerking 1: totale subsidie per project: begrensd op 1 000 000 euro. opmerking 2: europese « beperking » op financiele steun via de « de minimis » regel is van toepassing Concreet: max. 200.000 €/3jaar/bedrijf opmerking 3 : niet geselecteerd project met een dossier dat wel ontvankelijk is => geeft recht op een vergoeding van maximaal 3 000 euro (in 2009).

8. Doelstellingen en middelen Technische middelen = technische begeleiding Leefmilieu Brussel – BIM stelt externe deskundigen aan De deskundigen worden door het BIM betaald Fase 1: Vóór het indienen van het kandidatuursdossier • sommige projecten, voornamelijk huisvestingssector en particuliere bouwheren Deskundigen zijn beschikbaar technische raadgeving (gratis voor bouwheer) Fase 2: voor de winnaars van de wedstrijd « voorbeeldige gebouwen » • alle projecten !!! Experten zijn beschikbaar voor technische raadgeving (gratis) Experten verzorgen de rapportage naar het BIM waaronder de contrôle van de concrete uitvoering van de maatregelen vemeld in het kandidatuursdossier

9. Doelstellingen en middelen Publicitaire middelen = valorisatie van het voorbeeldgebouw Tentoonstellingen, seminaries, persartikelen, plaatsbezoeken georganiseerd door Leefmilieu Brussel, website van Leefmilieu Brussel, boeken,……. www.ibgebim.be of www.leefmilieubrussel.be « PROFESSIONELEN » Thema: ENERGIE / Voorbeeldgebouwen

10. De resultaten over 3 jaar: 2007 -2008- 2009 117 geslecteerde projecten = 117 voorbeeldige gebouwen 265000m² vloeroppervlakte aan gebouwen (nieuwbouw en renovatie) met hoge energetischeprestaties en milieuprestaties Gezamelijke vermindering aan CO2 uitstoot: 13 000 T/an aantal projecten per jaar

11. De resultaten: Passieve gebouwen en « voorbeeldgebouwen » In vloeroppervlakte: +/-30% van de vloeroppervlakte is passief 46.500m² = Huisvesting (huizen en appartementen): 353 wooneenheden ( 340 nieuwbouw en 13 renovaties !!! 20.500m²= kantoren en handelszaken en 13.000m²= collectieve uitrusting Het concept « lage energiewoning » (netto verwarmingsbehoeften<60kWh/m²an) = 433 woonenheden

12. De resultaten: Huisvesting – renovatie Netto energiebehoefte voor de ruimteverwarming in kWh/m²xjaar

13. Een voorbeeld : Huisvesting – nieuwbouw Case study: project Sint-Jobberg 35, Ukkel – arch: G. Bedoret) – “voorbeeldig gebouw 2007” • nieuwbouw stadswoning - halfopen • in de toekomst mogelijk rijwoning • Doorgedreven thermische isolatie + ventilatiesysteem systeem D met warmterecuperatie • Jaarlijkse netto warmtebehoefte • zonder nieuwe buur: 29 kWh/m² • mét nieuwe buur: 15 kWh/m² • Jaarlijkse behoefte sanitair warm water • 1650 kWh/jaar

14. Een voorbeeld : Huisvesting – nieuwbouw Keuze van de techische installaties • optie 1:HR Top ketel vloerverwarming & radiatoren met combi zonneboiler voor sanitair warm water • Investeringskost systeem ~ 15.000 euro excl. BTW • optie 2: houtkachel met elektrische radiatoren + zonneboiler met elektrische naverwarming • Investeringskost ~ 9.000 euro excl. BTW • optie 3: decentrale gasconvectoren HR+ met zonneboiler en gasdoorstroomtoestel voor naverwarming sanitair warm water • Investeringskost ~ 8.500 euro excl. BTW

15. Een voorbeeld : Huisvesting – nieuwbouw Keuze van de techische installaties: berekeningshypothesen • Hypotheses • kostprijs en koolstofimpact over periode 20 jaar • stijging energieprijs op jaarbasis (excl. Inflatie) • Elektriciteit + 5,87 % • Gasprijs + 5,87 % • Houtprijs + 3 % • Simulaties • simulatie 1 woning blijft 20 jaar zonder buur met gemiddelde warmtebehoefte van 4.500 kWh • simulatie 2 woning krijgt na 10 jaar een buur, met een gemiddelde warmtebehoefte van 4.500 kWh in de eerste 10 jaar en 2.600 kWh in de daaropvolgende 10 jaar

16. Een voorbeeld : Huisvesting – nieuwbouw Keuze van de techische installaties: berekeningsresultaten

17. www.leefmilieubrussel.be > professionelen > ecoconstructie Ik dank U voor uw aandacht ! Leefmilieu Brussel Adf. Duurzame stad, Energie en Klimaat Departement promotie REG en duurzame gebouwen Stephan Plettinck - spl@ibgebim.be - 02/775.79.69