In the name of God

1. In the name of God

2. گل محمدي Rosa damascena

3. مقدمه رزهادرختچه‌هاييازخانواده گل سرخمي‌باشند.اينخانوادهمتجاوز از 2000گونهوحدود 100 جنسرا دربرمي‌گيرد. گل محمديياگلگلابدرختچه‌اياستخزاندار (Decideous)وشايدبه ندرتدربينآنهاهميشه سبز (Evergreen) يافت شود. گل محمدي در بيشتر مناطق و استانهاي كشور به خصوص آذربايجان، اصفهان، مركزي، كرمان، فارس، چهارمحال و بختياري، همدان، سمنان،‌ گنبد و گرگان و يزد سابقه كشت دارد و از آن گل خشك، گلاب و اسانس تهيه مي‌شود كه مصارف خوراكي، دارويي و عطرسازي دارند.

4. Scientific classification Kingdom:Plantae Division:Magnoliophyta Class:Magnoliopsida Order:Rosales Family:Rosaceae Subfamily:Rosoideae Genus:Rosa Species:R. × damascena

5. جنس Rosaداراي 250گونه بوده كه مهمترين آنها به غير از گل محمدي از نظر تهيه اسانس و گلاب عبارتند از :‌ R.centrifoliaو R.albaو R.moschata (نسترن)و R.caninalو (گلسرخ) R.galica.عدد پايه كروموزومي كليه رزها 14=n2 است. رزهاي اهلي جهان اكثراً اكتاپلوئيد هستند و 56= n8 كروموزوم دارند. گل محمدي از اواخر قرن شانزدهم از آسياي صغير و به احتمال زياد از دمشق به اروپا برده شده است. اين درختچه توليد گلهاي بسيار معطر مي‌نمايد كه خاصيت دارويي دارد.

6. مشخصات گياهشناسي گل محمدی ازنظرگياهشناسيگل محمديدرختچه ايخاردار با ارتفاع حدود 5/1 متر با برگهایمركب شانه‌اي كه داراي 5-3برگچهمتقابل دندانه‌دار بهشكل تخم مرغ و رنگ سبز براق بوده و گل آن كم پر تا نيمه پٌرپر به رنگ صورتي تا صورتي قرمز و معطر با گل آذين خوشهاي مركبيامنفردميباشدزمان گلدهي در اكثر گونه ها در بهار مي باشد.

7. تكثير گل محمدي -عمليات کشت تكثير اين گياه از طريق پاجوش، قلمه و تقسيم بوته مي‌باشد. عمليات تكثير در مرحله خواب و استراحت گياه صورت مي‌گيرد. عمده‌ترين روش تكثير از طريق پاجوشهاي ريشه‌دار صورت مي‌گيرد بدين ترتيب كه پاجوشهاي ريشه‌دار را از پايه مادري جدا كرده و پس از آماده‌سازي زمين آنرا در زمين اصلي به فاصله 4-3 متر كشت مي‌نماييم و بعد از كشت بايد بلافاصله آبياري شود. عمليات كشت در دو فصل صورت مي‌گيرد. يك مرحله اواخر پاييز بعد از خزان كردن پايه‌هاي مادري و يك مرحله هم در بهار قبل از بيدار شدن پايه مادري. كشت پاييزه بر كشت بهاره برتري دارد. زيرا امكان استفاده از نزولات جوي را بيشتر و استقرار بهتر نهالها را باعث شده و خطر گرماي بهار را در عدم استقرار نهالها كاهش مي‌دهد.

8. نگهداری از بوته گل محمدی-عملیات داشت عمليات داشت شامل آبياری ـ كوددهي، هرس جزيي و كلي، شخم زدن بين رديفها، مبارزه با آفات و بيماريها كه كليه اين موارد در برآورد هزينه يك هكتار گل محمدي منظور شده است عملياتهرس بيشتر براي حذف شاخه هاي ضعيف و كنترل بيماري ها و آفات انجام مي شود ودراكثر مناطق عمل هرس فرم دهي ديده مي شود. معمولاً 5 تا 6 سال بعد از كاشت درختچه هاي گل محمدي راكف بر مي كنند تا عمل جوان سازي گياه انجام شود.

9. آفات مهمترين آفات گل محمدي شته ها ( خصوصاً شتة گل سرخ ) كنه ها، شپشك ، كرم ساقه خوار و مهمترين بيماري آن سفيدك مي باشد. در كاشان سموم مصرفي براي كنترل آفات بيشتر گوزاتيون، مالاتيون و ديازينون و براي بيماري سفيدك سموم سولفوره مي باشد.

10. شكل3-فياليدهاي قارچ Paecilomyces lilacinus شكل 1- تراكم شته روي غنچه گل‌محمدي شكل 3- زنجرك گلسرخ شكل5- علائم خسارت سوسک شاخک بلند رزاسه شكل4- سوسک شاخک بلند رزاسه شكل6- علائم خسارت سفيدك پودري

11. برداشت گل محمدي گل محمدي از سال دوم شروع به گل دهي مي كند و بيشترين محصول را در سالهاي 3 و 4 دارد ولي از سال ششم گل ها ريز شده و مقدار محصول نيز كم مي شود. زمان برداشت از اول ارديبهشت شروع شده و در بعضي مناطق گاهي تا آخر خرداد نيز ادامه مي يابد ولي معمولاً طول دورة برداشت 20 تا 30 روز است. ميانگين مقدار محصول يك درختچة گل محمدي 2 تا 5/2 كيلوگرم است. برداشت گل محمدي معمولاً در صبح زود و با تعداد كارگر زياد شروع مي‌شود. قسمت برداشت شده گلبرگها، نهج و قسمتي از دمبرگ مي‌باشد.

12. بوي گل رز ارزش بوي انواع مختلف گل رز در نوع خود زياد بوده و نسبت بهم تمايز چنداني ندارند و همچنين طعم آنها نيز بسيار بهم نزديك است و فقط متخصصين آنها را از هم تشخيص مي‌دهند. گلاب(ROSE WATER) از تقطیر گل محمدی به دست می آید که از نظر عطر در میان سایر گل ها ممتاز است و خواص درمانی فراوانی دارد.

14. اثرات مفید گلاب در سلامتی در طب سنتی گلاب به عنوان گرمی شناخته می شد که PH خون را به سمت قلیایی می برد.. ▪ گلاب برای بیماری های گوارشی مانند نفخ، دل به هم خوردگی و اسهال مزمن مفید است. ▪ گلاب در رفع دردهای روماتیسمی نیز موثر است. ▪ از بُخور آن می توان برای درمان گلودرد و بیماری های تنفسی استفاده نمود. ▪ گلاب ، قلب و معده را تقویت می کند، اضطراب را از دل دور می کند. برای معالجه اشخاص گرمازده، بهترین راه خورانیدن گلاب همراه با مقداری یخ است، به قدری كه تولید قی نموده و صفرا را خارج نماید. ▪ گلاب بهترین نوشیدنی برای کسانی است که دچار خونریزی سینه و گلو هستند. ▪ گلاب ناراحتی سینه را از بین می برد و از ابتلا به بیهوشی جلوگیری می کند. ▪ نوشیدن گلاب خنک، گرمی درون را از بین می برد و بدن را تقویت می كند. ▪ بوییدن گلاب برای تقویت قلب و رفع بیهوشی و تقویت حواس باطنی مفید است. ▪ نوشیدن و بوییدن «گلاب» سردرد را برطرف می کند، مخصوصا سردردی كه در اثر استنشاق هوای آلوده یا شنیدن سر و صدا باشد. ● اثرات مفید گلاب بر پوست بدن

15. کاشان مهد پرورش گل محمدی و تولید گلاب ایرانیان از نخستین کسانی هستند که ازدوران بسیار دور به ویژه گی های خوراک و درمانی گل سرخ پی برده اند ، رنگ و بوی خوش آن آرامش دهنده دلها و گلبرگ های سرخابی فامش همواره زینت بخش سفره های رنگارنگ ما و جهانیان بوده است . درایران جهت تولید عطر و گلاب از گل محمدی اجزاء مختلف گل شامل گلبرگ ، کاسبرگ ، نهنج ، پرچمها و بخشی از دمگل مورد استفاده قرار می گیرد. میزان اسانس موجود در اجزاء گل متفاوت است .

16. اصلاح ژنتيکي گل محمدي يكي از مهمترين و قديمي ترين گونه هاي رز معطر پرورش يافته در ايران است كه اصلاح ژنتيكي آن به دليل اطلاعات اندك در زمينه ژنتيك و تنوع اين گونه محدود بوده است. لذا تلاش در جهت شناسايي ساختار ژنومي گل محمدي گامي موثر در جهت اصلاح اين گونه خواهد بود. گرد آوری توسط حسین پیری