Uniwersytet Szczeciński

1. Uniwersytet Szczeciński Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług „Wariantowe scenariusze rozwoju transportu i komunikacji w województwie zachodniopomorskim”

2. Ogólna wizja rozwoju transportu i komunikacji w województwie zachodniopomorskim

3. W układzie międzynarodowym region zachodniopomorski ma ważne tranzytowe znaczenie. • północ - południe, ze Skandynawii do Europy Południowej i Południowo - Wschodniej • wschód - zachód, z Europy Zachodniej do państw nadbałtyckich, Rosji, Białorusi i Ukrainy oraz dalej do Azji Krzyżują się tu połączenia międzynarodowe w układzie:

4. Główne drogi kołowe województwa to: • E – 65 (3) – międzynarodowa, Świnoujście – Szczecin, Gorzów Wlkp. i dalej do granicy Polski z Czechami, • E – 28 (6) – międzynarodowa, od granicy Polski – Szczecin – Koszalin – Gdańsk, • nr 10 – krajowa, Szczecin – Stargard Szcz. – Piła – Bydgoszcz – Warszawa, • nr 11 – krajowa, Kołobrzeg – Koszalin – Piła – Poznań. Ogółem sieć dróg publicznych w województwie zachodniopomorskim obejmuje: • 994,9 km dróg krajowych, • 2131,0 km dróg wojewódzkich, • 7070,1 km dróg powiatowych, • 4827,0 km dróg gminnych.

5. Główne linie kolejowe regionu zachodniopomorskiego to: • zaliczana do układu AGC E-59 obejmująca dwa odcinki: • Świnoujście – Szczecin Dąbie, • Szczecin – Poznań – Wrocław, • zaliczana do układu AGTC C-E-59 obejmująca dwa odcinki: • Świnoujście – Szczecin (pokrywa się z układem AGC), • Szczecin – Kostrzyn – Zielona Góra – Wrocław, • Stargard Szczeciński – Koszalin – Gdańsk, • (Piła) Szczecinek – Kołobrzeg.

6. W zachodniej części regionu zlokalizowana jest droga wodna Odry wraz z węzłami: • szczecińskim, obejmującym Odrę Zachodnią, Regalicę, Parnicę, Międzyodrze oraz jezioro Dąbie i posiadającym połączenia z Berlinem poprzez kanał Hohensaaten – Fridrichsthaler i Odra Hawela. • świnoujskim, obejmującym tor wodny na Zatoce Pomorskiej, rzekę Świnę, Kanał Piastowski, Kanał Mileński, Kanał Zbiorczy. Drogi wodne obejmują ponadto akweny Zalewu Kamieńskiego, Zalewu Szczecińskiego oraz Roztoki Odrzańskiej

7. + Droga krajowa nr 3 (E-65) Linia kolejowa AGC E-59 + Odrzańska Droga Wodna = Korytarz Transportowy Doliny Odry

8. Porty morskie województwa: Świnoujście, Szczecin, Kołobrzeg, a także 10 małych portów bałtyckich oraz 13 przystani rybackich.

9. Porty lotnicze województwa: Głównym portem lotniczym województwa jest lotnisko w Goleniowie. Ponadto lotniska mniejsze zlokalizowane są w Zegrzu Pomorskim, Szczecin-Dąbiu. Odrębną grupę stanowią byłe lotniska wojskowe w Chojnie, Kluczewie, Bagiczu i Bornem Sulinowie.

10. Obciążenie ruchem i przewozami sieci transportowej województwa jest zróżnicowane. Transport drogowy W transporcie drogowym w ostatnich latach najwyższe obciążenia odnotowano na odcinkach Goleniów-Szczecin (10950 poj/dobę), Szczecin-Stargard Szczeciński (10168 poj/dobę), Szczecin-Lubieszyn (7735 poj/dobę), Szczecin-Gorzów Wielkopolski (7552), Świnoujście-Goleniów (6250 poj/dobę), Szczecin-Koszalin (5926 poj/dobę). W strukturze tego ruchu uczestniczyło 13,5 % samochodów ciężarowych.

11. Obciążenie dróg w województwie zachodniopomorskim w znacznej mierze pochodzi z zewnątrz. Stanowią je pojazdy samochodowe z ruchu granicznego, który od 1990 do 1998 roku wzrósł od 764 264 do 13 567 345 pojazdów w 1997 roku, to jest 16-krotnie. Dodatkowo w sezonie turystycznym na drogi województwa wjeżdża około 8 - 9 mln pojazdów kierujących się do miejscowości wypoczynkowych na wybrzeżu Bałtyku oraz na Pojezierzu Pomorskim.

12. Transport kolejowy Przewozy kolejowe wykazywały w ostatnim dziesięcioleciu tendencję spadkową. W ostatnich latach na terenie województwa zachodniopomorskiego koleją przewożono 17,5 – 18,5 mln osób. Przewozy towarowe koleją na terenie województwa zachodniopomorskiego kształtowały się w 1999 r. na poziomie 5,9 mln ton z nadania własnego oraz 21,7 mln ton z przybycia, przy czym przewozy w bezpośrednim imporcie i eksporcie. Przez kolejowe przejścia graniczne wynosiły odpowiednio ok. 800 tys. ton i 316 tys. ton, a w tranzycie bezprzeładunkowym 392 tys. ton.

13. Porty W portach morskich województwa odnotowano w ostatnich latach przeładunki 22,14 mln ton z czego 13,7 mln ton czyli 61,9% przypadało na port w Szczecinie (łącznie z Policami i Stepnicą), 8,3 mln ton czyli 37,5% na port w Świnoujściu, 0,13 mln ton czyli 0,6% na port w Kołobrzegu oraz 0,0013 mln ton na port w Darłowie.

14. Transport morski Armatorzy morscy posiadający siedziby na terenie województwa zachodniopomorskiego przewozili w ostatnich latach masę towarową na poziomie 22,1 mln ton głównie w żegludze nieregularnej 19,7 mln ton (89,1%). Dominowały jednak przewozy wykonywane pomiędzy portami obcymi 15,6 mln ton (70,6%). W relacjach z portami polskimi przewieziono w 1998 r., 6,6 mln ton z czego 4,8 mln ton czyli 72,7% stanowił wywóz z portów a 1,8 mln ton czyli 27,3% przywóz do portów. Oznacza to, że wywóz do portów ma ponad 2,5 krotną przewagę nad przewozem.

15. Żegluga śródlądowa Na terenie województwa zachodniopomorskiego koncentruje się ok. 70% i ogółu przewozów ładunków żeglugą śródlądową w Polsce tj. ponad 6 mln ton ładunków. Jeżeli wzrośnie zainteresowanie tą gałęzią – to popyt może wzrosnąć do 12-14 mln ton.

16. Przewozy kombinowane W świetle danych o przewozach ogółem w poszczególnych gałęziach transportu dane dotyczące przewozów kombinowanych wskazują na ich marginalne znaczenie, gdyż ich wielkość w 1999 r. oszacowano jedynie na 12 tys. ton. Szacunek tych przewozów do 2015 wykazuje szansę ponad 20 – krotnego wzrostu tych przewozów.

17. Aktywność transportowa gospodarki i społeczeństwa wywołuje - obok korzyści - również skutki negatywne Transport, obok przemysłu i energetyki, został uznany za głównego sprawcę degradacji środowiska naturalnego, zwłaszcza w zakresie takich podstawowych skutków zewnętrznych transportu jak: skażenia powietrza, emisja hałasu i zagrożenia dla życia człowieka poprzez wypadki i zatłoczenie na trasach komunikacyjnych.

18. Specjalnie dla potrzeb strategii rozwoju transportu województwa zachodniopomorskiego podjęto próbę oszacowania kosztów zewnętrznych transportu drogowego i kolejowego w układzie regionalnym – czyli dla województwa. Wyniki szacunków kosztów zewnętrznych potwierdzają dominujący udział transportu drogowego w podstawowych kosztach skutków zewnętrznych, tzn. skażenie powietrza i wypadki.

19. Które gałęzie rozwijać? W kształtowaniu i rozwoju systemu transportowego i infrastruktury transportowej w województwie należy promować przyjazne dla środowiska i życia człowieka gałęzie i technologie transportu, w tym przede wszystkim: kolej, transport kombinowany/intermodalny w lądowych i morsko-lądowych łańcuchach transportowych oraz transport wodny śródlądowy.

20. Cele rozwoju transportu i komunikacji w województwie zachodniopomorskim do 2015 r

21. Cel nadrzędny Stworzenie zrównoważonego, dostępnego i zintegrowanego sytemu transportowego stanowiącego podstawowy czynnik rozwoju gospodarczego i społecznego województwa zachodniopomorskiego

22. A w tym: • zrównoważonego – tzn. spełniającego wymogi ochrony środowiska naturalnego i bezpieczeństwa, • dostępnego – dla ludzi i ładunków, • zintegrowanego: • z krajową i międzynarodową infrastrukturą i systemami transportowymi, • w intermodalnych/kombinowanych transportowych ładunkach lądowych i morsko- lądowych • jako czynnik rozwojugospodarczego dysponującego pewną nadwyżką potencjału, • jako czynnik rozwoju społecznego umożliwiającego swobodny i względnie tani przepływ ludzi..

23. Cele strategiczne • 1. Poprawa dostępności komunikacyjnej dla społeczności i gospodarki województwa zachodniopomorskiego. • 2. Modernizacja infrastruktury i sytemu transportowego zgodnie z wymogami i standardami Unii Europejskiej. • 3. Integracja sieci transportowej województwa z krajową i międzynarodową siecią transportową. Cele podstawowe

24. Cele szczegółowe • 1. Włączenie korytarza transportowego Doliny Odry do sieci Pan-Europejskich korytarzy transportowych . • 2. Opracowanie i realizacja kompleksowego programu modernizacji i rozwoju infrastruktury transportowej oraz systemu transportowego województwa do roku 2015 – zintegrowanych z systemem i infrastrukturą krajową i międzynarodową, który zapewniłby polepszenie dostępności komunikacyjne w całym regionie. • 3. Utworzenie logistycznego centrum towarowego w województwie, powiązanego z podobnymi centrami w Europie i powstającymi obecnie w Polsce. • 4. Promowanie – poprzez środki organizacyjne i ekonomiczno-finansowe – rozwoju komunikacji publicznej w obsłudze ruchu pasażerskiego. • 5. Zintegrowanie żeglugi morskiej i portów morskich z transportem lądowym w ramach intermodalnych łańcuchów transportowych. • 6. Integracja systemu transportowego województwa z systemami transportowymi krajów regionu Morza Bałtyckiego. • 7. Opracowanie strategicznego programu badań dla potrzeb rozwoju transportu w województwie.

25. Transport województwa zachodniopomorskiego WIZJA 2015

26. WIZJA 2015 I Region zachodniopomorski jest nasycony infrastrukturą transportową w stopniu pozwalającym na pełne pokrycie ilościowe i jakościowe popytu przewozowego – zdolności przepustowe wszystkich szlaków komunikacyjnych są wystarczające i nie występują w zasadzie kongestie, drogi krajowe zmodernizowane, a główny drogowy ruch tranzytowy i międzyregionalny koncentruje się na przyszłej autostradzie A-3.

27. WIZJA 2015 II Wysoka jakość infrastruktury transportowej regionu może przyciągnąć kapitał i nowe inwestycje – powstają wtedy nowe miejsca pracy, a transport jest jednym z najważniejszych czynników rozwoju gospodarczego województwa zachodniopomorskiego.

28. WIZJA 2015 III Poprawa parametrów jakościowych infrastruktury transportowej staje się na tyle istotna, że może występować zjawisko przyciągania ładunków i pasażerów do gałęzi transportu bardziej przyjaznych środowisku naturalnemu tzn. do transportu kolejowego a także w przewozach ładunków do żeglugi śródlądowej( do drogi wodnej Odry).

29. WIZJA 2015 IV W przewozach ładunków bardziej proekologicznym przesunięciom międzygałęziowym sprzyja rozwój transportu kombinowanego/intermodalnego i projekt Regionalnego Centrum Logistycznego.

30. WIZJA 2015 V Integracji społeczeństwa Pomorza Zachodniego służy dobrze rozwinięty, łączący wszystkie ważniejsze miasta, zmodernizowany kolejowy i autobusowy transport regionalny – władze regionu ze względów społecznych wspierają finansowo ten rodzaj transportu na zasadzie zamawiania usług u operatorów przewozów (tzw. ”regionalizacja transportu kolejowego”).

31. WIZJA 2015 VI Zespół portowy Szczecin – Świnoujście stanowi nowoczesny kompleks transportowy gwarantujący wysoką jakość obsługi statków a tym samym przyciągający ładunki do Regionu. Tor wodny Zatoka Pomorska – Szczecin jest zmodernizowany i pogłębiony do odpowiednich parametrów a infrastruktura transportowa przedpola portowego i samego portu jest w pełni dostosowana do zwiększonego ruchu.

32. WIZJA 2015 VII Transport kolejowy odgrywa coraz większą rolę nie tylko w obsłudze portów morskich lecz również w obsłudze całego regionu. Sieć pociągów IC i Ex zapewnia szybkie połączenia ze stolicą i innymi aglomeracjami Polski a zmodernizowane linie E-59 i C-E-59 oraz Stargard Szczec.– Gdańsk pozwalają na znaczne skrócenie czasów jazdy. Zmodernizowana stacja Szczecin Główny wraz ze stacją postojową Zaleskie Łęgi pozwalają na utrzymanie szybkich połączeń z Berlinem, dzięki czemu społeczeństwo Pomorza Zachodniego uzyskuje dostęp do wielkiego międzynarodowego lotniska a także do sieci pociągów dużych prędkości, którą w 2015 r. będzie pokryta dość gęsto cała Europa Zachodnia.

33. WIZJA 2015 VIII Władze regionu zachodniopomorskiego wspierają ogólną politykę państwa a także intensywnie prowadzą, w ramach swoich kompetencji, własną politykę ograniczania negatywnego wpływu transportu na środowisko naturalne i tzw. internalizacji kosztów zewnętrznych transportu – aspekty środowiskowe oraz bezpieczeństwo stanowią rdzeń regionalnej polityki transportowej. Przejawia się to w promowaniu wszelkich form komunikacji publicznej w miastach a także działaniach na rzecz ograniczenia wypadkowości w transporcie i negatywnych skutków hałasu (ekrany akustyczne) oraz skażenia powietrza.

34. Szacunek potrzebnych środków finansowych na docelowy program rozwoju transportu w woj. Zachodniopomorskim do 2015r. • Przeznaczenie Wariant 1 Wariant 2 • Trans.drogowy 3500,00 4500,00 • Transp.kolejowy 1200,00 2950,00 • Porty 750,00 1110,00 • Żegl.śródladowa 75,50 324,40 • Transp.lotniczy 164,50 164,50 • Kom.miejska 200,00 200,00 • Transp.kombinowany 14,00 95,50 • Reg. Centr..Logist. 330,00 460,00 • Razem 33,9 mln zł 9803,9 mln zł