Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych, Warszawa Studia Podyplomowe IT w BiznesieWprowadzenie do handlu elektronicznego Wykład 2 Organizacja handlu elektronicznego Wykładowca: dr hab. inż. Kazimierz Subieta profesor PJWSTK subieta@ipipan.waw.pl http://www.ipipan.waw.pl/~subieta

Główne obszary handlu on-line (1) • Są towary, których sprzedaż za pomocą Internetu nie przyjmie się na szeroką skalę lub będzie miała stosunkowo marginalny charakter w stosunku do sprzedaży tradycyjnej. • Chodzi o towary (search goods), których właściwości można zbadać za pomocą zmysłów: dotyku, węchu i smaku. • Na szeroką skalę można mówić o sprzedaży przez Sieć: • experience goods, których jakość można stwierdzić po fakcie dokonania pierwszego zakupu • credence goods, czyli towary, których jakość jest trudno stwierdzić po wielokrotnym zakupie (użyciu). • Dokonanie pierwszego zakupu w Sieci wymaga przełamania bariery psychologicznej. • Elektroniczny handel zaczyna się od zakupu towarów o stosunkowo niskich jednostkowych cenach, żeby po nabraniu zaufania klientów i oswojeniu się z nową formą zakupu, przenieść się na wyższy poziom. • Gdy powstawała „kolej żelazna" twierdzono, że człowiek zwariuje od szybkości zmieniających się krajobrazów. Wymagało to przełamania bariery psychologicznej. Podobnie z samolotem.

Główne obszary handlu on-line (2) • Największy udział mają obecnie towary bezpośrednio związane z informatyką, wszelkiego rodzaju akcesoria i części komputerowe, • Przykładem jest pionier w tej dziedzinie, firma Dell, której witryna generuje dzienny obrót w wysokości 30 mln. USD. • Bardzo dużą popularnością cieszy się również sprzedaż książek,czego przykładem może być spektakularny sukces największej na świecie Internetowej księgarni Amazon.com Inc. oraz sprzedaż przez Sieć płyt kompaktowych, na przykład w sklepie CDnow. • Na wysokich miejscach znajdują się również sklepy on-line specjalizujące się w obsłudze turystycznej. • Żywność raczej nie przyjmie się, jako towar w Internecie. • Podobnie jest z ubraniami - sprzedaż ich przez Sieć jest mała. • Przez Internet można kupić dom, czy samochód, określając szczegółowo interesujące nas cechy.

Sposoby składania zamówień i etapy zakupów • Sposoby składania zamówień: • wybieranie poszczególnych towarów i gromadzenie ich w wirtualnym koszyku, bezpośrednio na stronie sklepu • przesłanie zamównienia drogą poczty elektronicznej na adres sklepu poprzez wypęłnienie i wysłanie wcześniej otrzymanego formularza • Etapy zakupów on-line: • wybór towaru - w wirtualnym sklepie lub poprzez wypełnienie formularza otrzymanego pocztą elektroniczną • zapłata za zamówiony towar

Kategorie sklepów internetowych • Sklepy z prezentami i towarami kupowanymi pod wpływem impulsu (gdy wpadną nam w oko). Istota takiego sklepu opiera się na zaciekawieniu klienta produktem, a dopiero potem oferowanie mu możliwości zakupu • Witryny sprzedające artykuły o których można powiedzieć, że są w każdym sklepie takie same. Tego typu sklepy muszą mieć przede wszystkim dobrze opracowane systemy wyszukiwawcze oferowanych towarów • Sklepy oferujące towary, których zakup wymaga zastanowienia. Klient powinien mieć możliwość porównywania towarów, tak, aby miał pewność, że dokonuje właściwego wyboru • Sklepy zajmujące się sprzedażą towarów konfigurowanych, a więc takich, których cena zależy od wybranych przez klienta elementów • Sklepy oferujące towary, których skatalogowanie znacznie ułatwia przeszukiwanie całego asortymentu

Programy do obsługi internetowego sklepu • Supermarket (Polskie Sieci Informatyczne) • Microsoft Merchant Server (z którego korzysta firma Optimus) • Inter-Market 3D (Microsoft) • EgoServer (Encanto) • Web-Speed (CSBI -> Computerland S.A.) • isklep (PDi) • StoreFront Web Creator (Margmidlun) • ViaCart (Vilgorin Sofrware Systems Development) • eAuthor/Store Builder (HyperAct Inc.) • SM Market (SuperMedia) • Sprzedaż On-Line (Polska On-Line) • IBM Net.Commerce 3.1. (IBM) • Intershop 3 Merchant Edition, INTERSHOP Mall 1.0 (Intershop) • WYSTAWA WWW (BIS) • ..... wiele innych, w tym dedykowane do poszczególnych sklepów

Aspekty prawne • Dość złożone, patrz http://panda.bg.univ.gda.pl/~m2000/a1.htm#okp • W polskim prawie praktycznie brak jest przepisów odnoszących się stricte do Internetu. • Regulacja sieci informatycznych ogranicza się w zasadzie do kwestii wydawania zezwoleń (koncesji) providerom. • Na gruncie prawa polskiego, prezentowanie towarów na witrynach WWW nie jest ofertą, lecz zaproszeniem do składania ofert. Takie zaproszenie do składania ofert nie ma waloru czynności prawnej. • Np. powstaje możliwość złożenia zamówienia w odpowiedzi na ofertę, przez osobę trzecią, bez wiedzy tego, kto występuje jako osoba składające to zamówienie (oświadczenie "podpisane cudzym nazwiskiem"). Zgodnie z przepisami, nie powstają skutki prawne po stronie osoby, króra padła ofiarą takiego "podszywania się" pod nią, co ma konsekwencje dla realizującego zamówienia sklepu internetowego. • Podpis elektroniczny, szyfrowanie z kluczem asymetrycznym – odpowiednie ustawy wymagają pracy nad powszechnym wdrożeniem.

Opodatkowanie - koncepcje • Kwestie związane z opodatkowaniem obrotu handlowego w Sieci budzą kontrowersje i rodzą wiele nowych problemów. • Generalnie w tej problematyce dominują 3 podejścia: • uczynienie handlu w Internecie strefy wolnej od opodatkowania - swoistej duty free. Taką koncepcje preferują USA: -> deklaracja prezydenta Clintona z 1 czerwca 1997 roku, zatytułowana: A Framework For Global Electronic Commerce. • stworzenie dla handlu elektronicznego całkowicie nowego, specyficznego, ściśle dostosowanego dla celów Sieci systemu podatkowego. • dostosowanie tradycyjnego systemu podatkowego dla celów handlu elektronicznego, z uwzględnieniem specyfiki tego nowego rodzaju handlu. Pogląd Unii Europejskiej w dokumencie: European Initiative in Electronic Commerce z 15 kwietnia 1997 roku. • Inna koncepcja: wprowadzenie tzw. bit tax - podatku od przekazywanej w Sieci informacji (podatek od bitów). Wysokość płaconego podatku zależy od ilości przesyłanych bitów. • Ograniczenie ilości materiałów bezużytecznych, które jedynie zaśmiecają Sieć, stworzenie skutecznej ochrony własności intelektualnej w Sieci. • Internauci źle reagują na wszelkie ograniczenia swobody "surfowania" po Sieci. • Kto ma prawo oceniać co jest w Sieci wartościowe, a co nie? • Fałszywe załozenie, że każda jednostka informacji ma tę samą wartość.

Podatek VAT - podatek od towarów i usług • USA stoi na stanowisku, aby z Internetu utworzyć strefę wolną od podatku. Unia Europejska zajmuje stanowisko odwrotne. Czy VAT w Sieci będzie ściągalny? • Australia wprowadziła w swoim ustawodawstwie przepis, w myśl którego za sprowadzenie przez Internet z zagranicy powyżej 8 płyt kompaktowych należy zapłacić podatek VAT. Ale policja podatkowa nie jest w stanie ustalić tych, którzy takiego podatku nie zapłacą. • Kanada wprowadziła przepis zazwalający na pobieranie tego podatku od zamawianych w Sieci produktów, niezależnie od tego, czy wysyłane są pocztą, czy ściągane drogą elektroniczną. Ale klienci sami (sic!) podają stawkę. • Holandia zamierza otwierać wszystkie przesyłki, w których mogłyby (sic!) znajdować się płyty kompaktowe sprowadzone z innych krajów poprzez Sieć. • Proponuje się szereg rozwiązań mających na celu zapewnienie ściagalności VAT. Jak dotąd, wszystkie złe. • Na przeszkodzie stoi demokratyczny i powszechny charakter Sieci, która bez scentralizowanej kontroli (brrr...!) w istocie uniemożliwia ingerencję fiskusa w wirtualne transakcje. • Internet może implikować całkowicie nowe rozwiązania prawne.

Miejsce pobierania podatku • Jest to zasadnicza kwestia związana z praktyczną realizacją egzekwowania obowiązku podatkowego. • W przeciwieństwie do handlu tradycyjnego, handel elektroniczny nie jest dokonywany w konkretnym miejscu, lecz w cyberprzestrzeni, co ma szczególne znaczenie w obrotach międzynarodowych. • W państwach Unii Europejskej zasadą jest, że obowiązkiem podatkowym objęty jest dostawca, a nie odbiorca. Pozostaje problem ustalenia miejsca pobierania podatku, szczególnie w obrotach międzynarodowych. • Podstawą objęcia obowiązkiem podatkowym danej osoby jest jego stała siedziba w danym kraju. • Jeżeli chodzi o usługi ze sfery dóbr niematerialnych, podatek jest pobierany w miejscu siedziby nabywcy. • Jeżeli natomiast przyjąć założenie, że dla określenia miejsca pobrania podatku decydujące znaczenie ma lokalizacja serwera, pojawia się problem tzw. rajów podatkowych (tax havens), czyli metod na omijanie obowiązku podatkowego.

Klasyfikacja umów on-line • Wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje umów zawieranych w sieci Internet: • typowe umowy on-line - dotyczą specyficznych usług on-line, a wiec transakcje kupna/sprzedaży, które mogą być realizowane natychmiastowo, przez Sieć • atypowe umowy on-line - (nazwa błędnie sugeruje, że ten typ umów nie jest odpowiedni dla komercyjnego Internetu); przedmiotem jest zamawianie określonych towarów przez Sieć i ich fizyczna dostawa tradycyjnymi metodami do klienta. • Przykłady typowych umów on-line: • kupno informacji • korzystanie z baz danych • usługi na życzenie (on demand); video on demand, Newsgroups, BBS • umożliwienie dostępu do Sieci • przekazywanie poczty elektronicznej • sprzedaż software'u (oprogramowania) • przesyłanie użytkownikom określonych materiałów (direct mailing)

Wirtualne sklepy polskie (niektóre) • HBM Wheels - akcesoria samochodowe • Helion - literatura informatyczna • Krokodyl - sprzęt audio-video i AGD • Vahalla - gry i programy multimedialne • Empik - płyty i kasety • HBZ - komputery, oprogramowanie, książki, płyty, kasety, namioty, AGD itd. • RheinWein Polska - wina reńskie i francuskie • Sklep motoryzacyjny • Dr Bucik - najlepsze obuwie świata • Vivid.pl – muzyka, filmy, książki, multimedia, zabawki • Upside Down - odzież młodzieżowa i zapalniczki • Nahlik Soft - oprogramowanie • NetBook - książki • Dom Wydawniczy ABC - księgarnia prawnicza • Perfumeria - perfumy damskie i męskie • Vivat - prezenty świąteczne

Formy płatności za towary zakupione przez Sieć • klient płaci przy zamawianiu towarów • klient płaci przy odbiorze zamówionych towarów (rozwiązanie niedobre) • Dwa typy płatności za towary zakupione przez Sieć: • tradycyjny sposób zapłaty - od którego powinno się odchodzić • elektroniczy sposób zapłaty • Tradycyjne sposoby zapłaty za zakupione przez Sieć towary: • przelew bankowy • przekaz na konto (przekaz pieniężny) • zaliczenie pocztowe (płatność przy odbiorze) • czek • Elektroniczne sposoby zapłaty za zakupione przez Sieć towary: • karta kredytowa • czeki elektroniczne (Digital Checks, Digital Bank Checks) • system kontowy • Smart Cards (elektroniczna portmonetka) • elektroniczny (cyfrowy) pieniądz - (elektroniczna gotówka E-Cash firmy DigiCash) • Inne(na razie w opracowaniu, m.in. płatność poprzez SMS)

Płatności kartą płatniczą Visa, Europay organizacja kart płatniczych płaci za usługi płaci za usługi prowizja dla wydawcy Wydawca karty (np. PKO) eService – agent rozliczeniowy płaci za obsługę transakcji kartowej np. 3% rozlicza transakcję 97 zł obciąża rachunek klienta kwotą transakcji 100 zł opłaty za posiadanie karty dokonuje zakupu za 100 zł Klient – posiadacz karty akceptant – punkt handlowo-usługowy

Uczestnicy transakcji kartowej • Organizacja płatnicza zrzeszająca banki – wydawców kart, np. Visa International, Europay International, lub American Express. • Emitent kart, najczęściej bank, np. PKO BP. • Centrum autoryzacyjno-rozliczeniowe, np. eService przetwarzające i rozliczające transakcje kartowe we współpracujących z nim placówkach (akceptanci) • Posiadacz karty upoważniony przez emitenta do dokonywania płatności bezgotówkowych za zakupione towary i usługi oraz pobierania gotówki z bankomatu. • Akceptant, czyli punkt handlowo-usługowy honorujący karty na podstawie umowy zawartej z jednym z centrów rozliczeniowych. Koszt transakcji: prowizje dla wszystkich uczestników w/w cyklu + koszta połączeń telekomunikacyjnych. W sumie: koszta dość spore, które uniemożliwiają tzw. mikro-płatności, np. zakupy za 5 zł.

Perspektywy rozwoju e-handlu w Europie • Europa jest w tyle za USA w rozwoju komercyjnego Internetu. Przyczyny: • Obsesyjne dążenie Unii Europejskiej do opodatkowania działalności komercyjnej w Internecie. • Hamowanie rozwoju sieciowego handlu przez związki zawodowe. • W Europie Środkowo-Wschodniej - słaba infrastruktura techniczna, wysoki koszt połączeń, mała popularność kart płatniczych. • Utrudnieniem jest mentalność i ostrożność przedsiębiorców-Europejczyków w zakresie wykorzystania Internetu. • Europa nie ma takich tradycji w komercyjnym korzystaniu z Sieci jak USA. • Warunkiem pomyślnego rozwoju komercyjnego Internetu jest rozwój przemysłu komputerowego jako takiego. • W Europie brakuje mechanizmów, które zadecydowały o sukcesie branży IT w USA. • W Europie nie ma współpracy między specjalistami branży komputerowej, inwestorami, prawnikami oraz analitykami. • Europejskie rynki kapitałowe są niezbyt płynne, rynki zbytu podzielone, a obywatele obawiają się ryzyka inwestycyjnego.

Handel elektroniczny w Polsce • Handel elektroniczny w Polsce wciąż pozostaje na wczesnym stadium rozwoju. • Zaledwie 16% Polaków powyżej 15 roku życia, czyli niecałe 5 milionów osób, ma dostęp do Internetu, a 11% używa go przynajmniej raz w miesiącu. • Polscy przedsiębiorcy korzystają z Sieci w nieco większym stopniu, choć nie do celów sprzedaży – 58% firm w Polsce ma stronę internetową, ale 92% spośród nich nie oferuje przez Internet żadnych usług. • Najważniejszymi czynnikami, które wpływają na zwolnienie tempa rozwoju handlu elektronicznego w Polsce, są: • zaledwie 10,2% gospodarstw domowych posiada komputer PC • mało rozwinięta infrastruktura telekomunikacyjna – w Polsce na 100 osób 26 posiada telefon stacjonarny (dla porównania, średnia europejska wynosi 36) • wysokie ceny dostępu do Internetu – średni koszt 20-godzinnego połączenia telefonicznego z Internetem wynosi w Polsce 68 USD, znacznie wyższy niż w Europie Zachodniej i USA. • Niskie bezpieczeństwo serwerów. W Polsce na milion mieszkańców przypada 2,5 tzw. bezpiecznego serwera (w porównaniu do 190 w najlepiej pod tym względem rozwiniętych USA). • Około 33% respondentów w badaniach opinii publicznej twierdzi, że konieczność używania karty płatniczej do zakupu dóbr w Internecie jest najistotniejszą przeszkodą dla rozwoju handlu elektronicznego. • Brak odpowiednich regulacji prawnych – przepisów wykonawczych dotyczących elektronicznego podpisu, a także procedur szyfrowania • Niski poziom wykształcenia– zaledwie około 8% dorosłych Polaków ma wyższe studia.

E-handel a telefonia komórkowa • Telefonia komórkowa daje szansę na przyśpieszenie rozwoju handlu detalicznego poprzez Internet. • Podobnie jak w całej Europie, w Polsce stosunkowo dużo osób korzysta z telefonów komórkowych. • Ministerstwo Łączności szacuje, że do końca roku 2000 liczba telefonów komórkowych osiągnie w Polsce 6,8 mln. Odpowiada to około 17% ogółu Polaków. • Gwałtowny wzrost liczby telefonów komórkowych (w 1998 r. – o 253%) zdaje się być najlepszą szansą dla Polski, aby dogonić Europę w ilości osób, które dokonują zakupów poprzez Internet. • Istnieją pomysły na organizację e-handlu (płatności) poprzez telefonię komórkową.

Polscy użytkownicy Internetu • Aktualny odsetek populacji używający Internetu wciąż jest w Polsce dość niski (7,5%). Ale w polskich warunkach 7,5% oznacza około 3 miliony potencjalnych klientów, rynek ma więc już spory potencjał. • W roku 2000 liczba internautów podwoiła się prawie w stosunku do roku poprzedniego, osiągając poziom 15,7% (w 1999 osoby mające dostęp do Internetu stanowiły 8,5% populacji Polaków powyżej 15 roku życia). • Obecnie 31% polskich internautów ma dostęp do Sieci w domu, natomiast zaledwie 1,2 mln (czyli 4%) ma dostęp do Internetu w pracy. Większość polskich internautów to ludzie młodzi (60% spośród nich jest w wieku 15-30 lat) oraz mężczyźni (stanowią około 65%). • Ponadto typowy internauta jest lepiej wykształcony od przeciętnego Polaka, mieszka w wielkim mieście i zazwyczaj wykonuje pracę umysłową. • Całkowitą liczbę osób, które dokonują zakupów w Internecie(ang. e-shoppers) można w Polsce oszacować na 250 000 osób, spośród których ok. 80% to mężczyźni. • Z zakupów w Internecie korzystają przede wszystkim zamożniejsi Polacy: przeciętny e-shopper zarabia około 2x więcej niż przeciętny Polak (dochody gospodarstwa domowego odpowiednio na poziomie ok. 3600 zł i ok.1800 zł).

Handel elektroniczny a związki zawodowe ost.27.11.03 • Związki zawodowe w krajach Unii Europejskiej żądają wstrzymania (!) rozwoju sektora handlu elektronicznego o nazwie e-services. • E-services (określenie HP) - to świadczenie usług lub udostępnianie informacji za pośrednictwem Sieci. • Jest to usługa lub zasób dostępny za pośrednictwem Internetu, zapewniający obsługę transakcji oraz wykonywanie zadań lub rozwiązywanie problemów, który może być wykorzystywany przez ludzi i firmy. • Ostre protesty podniosły związki zawodowe we Włoszech, Hiszpanii, Francji, Grecji i Portugalii. • Przyczyną jest obrona miejsc pracy: wiele dotychczasowych miejsc zniknie gdy handel na wielką skalę będzie odbywać się poprzez Sieć. • Jest to bardzo niepokojące, oznacza ograniczenie wolnej konkurencji i swobody wyboru. • Patrz niszczenie zmechanizowanych krosen w Lyonie w XIX wieku. • Polska nie jest jeszcze na tym etapie, Solidarność ma inne problemy, jak również populiści z Samoobrony i LPR. • Nie ma jednak wątpliwości, wszystko przed nami...

Intranet gospodarczy • Wydzielony z publicznej sieci Internet system (sieci handlowe) służący do prowadzenie handlu elektronicznego między firmami (segment B2B). • Jego odrębność polega na chronionym, autoryzowanym dostępie. Dane i dostęp do danych są chronione za pomocą specjalnych systemów zabezpieczających, transmisja danych jest kodowana, a informacje dostępne jedynie dla określonego rodzaju użytkowników posiadających cyfrowy certyfikat autoryzacji. • Początkiem Intranetu gospodarczego był rok 1992 kiedy powstała Global Trade Point Network - sieć łącząca istniejące już punkty wymiany informacji handlowych, dokumentów i realizacji płatności. • W 1994 pod patronatem ONZ odbyło się międzynarodowe sympozjum na temat skuteczności i obniżenia kosztów w handlu międzynarodowym na którym podjęto decyzję o utworzeniu tzw. Trade Points, czyli punktów wymiany informacji gospodarczych. • W 1997 roku w Bankoku po raz pierwszy przedstawiono bezpieczny system wymiany informacji handlowej - Secure Electronic Trade Opportunity System, który posiadał już system bezpieczeństwa o nazwie SEAL - Secure Electronic Authentication Link.

Intranet Gospodarczy tworzą między innymi... • bazy danych o firmach • informacje handlowe • sieci i węzły handlowe • przeszukiwarki biznesowe • 64 Międzynarodowe Izby Przemysłowo-Handlowe • ambasady (ambasady elektroniczne) • sieci ekstranetowe otwarte i zamkniete • giełdy towarowe • potrale narodowe lub globalne • portale firmowe i informacyjne • witryny WebEDI

Sieci Intranetu Gospodarczego • Główne: • Global Trade Point Network • World Trade Centers Association • TradeNet World • World Trade Zone • East Europe Business • Unifikacja sieci handlowych. • Przy dużej ilości sieci handlowych oraz globalności Internetu naturalne jest dążenie do unifikacji systemów elektronicznych handlu międzynarodowego. • W Genewie powołano do życia ISETO - International Secure Electronic Transactions Organization, czyli Międzynarodową Organizację ds. Bezpieczeństwa Transakcji Elektronicznych. • Międzynarodowa Unia Telekomunikacji (ITU) wraz ze Światowym Centrum Handlu w Genewie opracowują GECN - Global Electronic Commerce Network, czyli Światową Sieć Elektronicznego Handlu. • Specjalny program pomocy krajom rozwijającym się: ECDC - Electronic Commerce for Developing Countries.

Funkcje i zalety Intranetu Gospodarczego • Funkcje: • poszukiwanie informacji gospodarczych • poszukiwanie informacji o firmach i potencjalnych klientach • umieszczanie zapytań ofertowych oraz oferty - poszukiwanie partnerów handlowych • przeprowadzanie tranzakcji handlowych - zawieranie kontraktów, realizacja płatności • wymiana dokumentów handlowych i bankowych • Zalety: • taniość • dostępność • szybkość • pewność • efektywność • bezpieczeństwo • łatwość • oszczędność (czasu)

EDI (Electronic Data Interchange) • Elektroniczna wymiana danych - standardyzowanych elektronicznych dokumentów handlowych, m.in. przez wykorzystanie sieci Internet, między partnerami biznesowymi. • EDI jest wykorzystywane w handlu elektronicznym w segmencie business-to-business. • Systemami EDI zainteresowały się najpierw wielkie firmy. Częstotliwość zawierania kontraktów i przeprowadzania rozmów handlowych w międzynarodowych koncernach jest duża, a więc i oszczędności uzyskiwane dzięki korzystaniu z EDI są duże. • Spadek kosztów własnych ponoszonych na łączności i wymianie informacji między firmami. • Małe i średnie firmy zaczęły wprowadzać EDI trochę później, częściowo w wyniku presji ze strony dużych firm, których są partnerami (dostawcami, pośrednikami, odbiorcami).

Generacje EDI • Generacja I • stosowane głównie własne rozwiązania oprogramowania • transmisja przez kosztowne sieci prywatne, • Generacja II • postępująca standaryzacja: EDI-FACT, ANSI X12 • sieci VAN (Value-Added Network) - medium transportowe umożliwiające translację między różnymi systemami i typami komputerów • lepsza i tańsza transmisja danych • Generacja III • wykorzystanie sieci Internet do transmisji (najtańsze medium, zasięg ogólnoświatowy).

Sektory gospodarki i kraje wykorzystujące EDI • Sektory gospodarki: • przemysł motoryzacyjny • przemysł elektroniczny • transport • Główne kraje wykorzystujące EDI: • USA • Wielka Brytania • Niemcy • Holandia

Korzyści z EDI • Oszczędności - spadek kosztów własnych ponoszonych na łączności i wymianie inormacji między firmami. • Wzrost efektywności: • system produkcji JIT (just-in-time)- dostarczanie części do produkcji wprost na linie produkcyjne. • system precyzyjnego zaopatrzenia i dostaw - Lean Supply - realizacja dostaw na żądanie. • Uzyskanie przewagi nad konkurencją. • Szybsza reakcja na zmiany i potrzeby. • Wprowadzenie EDI w węższym zakresie (jedynie przesyłanie dokumentów i informacji) nie wymaga żadnych zmian ani w strukturze organizacyjnej firmy, ani w metodach jej działania. • Znaczenie symboliczne - korzystanie z EDI jest wyrazem zaufania do partnera handlowego i chęci długoletniej współpracy.

Standardyzacja • Ujednolicenie formatu przesyłanych informacji i danych jest najważniejszym i niezbędnym czynnikiem warunkującym rozwój i korzystanie z EDI. • Partnerzy wykorzystują do tego celu jednakowe standardy i oprogramowanie umożliwiające ich tworzenie. • Handel elektroniczny ma charakter globalny, niezbędna jest więc standaryzacja o zasięgu międzynarodowym. • W ramach różnych organizacji międzynarodowych (UE, WTO, OECD itd.) powołano specjalne komórki zajmujące się nadzorowaniem EDI oraz jej standaryzacją. • Standardy EDI. • EDI-FACT - (popierany przez UE i ONZ) - standard międzynarodowy • ANSI X12 - standard amerykański

Przeszkody we wprowadzaniu EDI • Duże zróżnicowanie poszczególnych sektorów gospodarki • Niektóre kraje wypracowały własne standardy międzynarodowe - np. UKEDI w Wiekiej Brytanii • Współdziałanie w skali międzynarodowej nie jest łatwe • Konflikt interesów poszczególnych grup użytkowników • Konieczność zmiany przyzwyczajeń • Brak wiedzy • Duże koszty wprowadzenia EDI - w niektórych regionach, bez pomocy państwa, bariera nie do pokonania dla małych i średnich firm. • Nowa inicjatywa – tworzenie standardów na podstawie XML. • nie jest jasny stosunek tej nowej fali do EDI • istnieją opinie, że EDI jest przestarzałą technologią nie pasującą do obecnych tendencji w zakresie rozwoju Internetu.

Elementy składowe dokumentu EDI

EDI - rodzaje dokumentów, etapy komunikacji • Rodzaje dokumentów EDI: • handlowe: katalogi, zamówienia, faktury itd. • przewozowe: zlecenia transportowe, aviso dostaw itd. • finansowe: przelewy, informacje o operacjach bankowych • Etapy komunikacji EDI: • zgromadzenie danych - wprowadzanie ręcznie, importowanie z gotowych baz danych lub arkuszy kalkulacyjnych • translacja takiego pliku na standard EDI (z odpowiednim podziałem na elementy składowe dokumentu EDI) • umieszczenie dokumentu EDI w skrzynce nadawczej klienta poczty e-mail • wysłanie poprzez sieć VAN lub sieć Internet do skrzynki odbiorczej adresata • adresat wiadomości odbiera i dokonuje translacji otrzymanego dokumentu EDI na format aplikacji z której korzysta

Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego