Vrijwillige hulpverlening in onze activerende verzorgingsstaat

1. Vrijwillige hulpverlening in onze activerende verzorgingsstaat Naar de woorden van Maria Bouverne – De Bie

2. Auteur • Docent sociale agogiek, sociale pedagogiek en sociaal werk en welzijnsrechten aan de universiteit van Gent. • Docent Jeugdbescherming en bijzondere jeugdbijstand in samenwerking met Rudi Roose. • Contact: maria.debie@ugent.be

3. Vrijheid ter discussie • Vrijwillige hulpverlening ↔ Gedwongen hulpverlening. • Algemeen welzijnswerk in Vlaanderen is te omschrijven als een hulpverlening die gevraagd en/of aanvaard wordt door de betrokkenen, uitgevoerd door professionelen al dan niet in samen werking met vrijwilligers (en vice versa).

4. Een normatief begrip • Hoe wordt de ontmoeting tussen hulpvrager en hulpverlener het best gerealiseerd?

5. Maatschappelijke projecten • ‘Vrijwillige hulpverlening’ hangt vast aan het concept van de ontwikkeling van de verzorgingsstaat. • Individuele en collectieve verantwoordelijkheid. • Culturele verankering. • ‘Residuele’ verzorgingsstaat en ‘Rudimentaire’ verzorgingsstaat.

6. Vrijheid en verantwoordelijkheid • Verschillende opvattingen: -Residuele verzorgingsstaten: Onafhankelijkheid van handelen. -Institutionele en sociaal-democratische verzorgingsstaten: Recht op menswaardig bestaan (grondwettelijk verankerd). • Rol van de overheid.

7. Een residueel vangnet voor individuen • ‘Individuele ongevalmodel’ • De sociale bescherming van overheidswege is minimaal uitgebouwd en wordt gezien als een privé-verantwoordelijkheid. Die kan ook opgenomen worden door – al dan niet op commerciële basis georganiseerde – private verzekeringsmaatschappijen. • Liefdadigheid (vrijwillige inzet).

8. Maatschappelijke ongevallen en tekorten • Onderscheid ongeval -en schuldmodel. • Overheid wordt in staat geacht om op te treden als vertegenwoordiger van het ‘algemeen belang’. Dit zou ze moeten doen via haar sociale politiek. • Er zijn maatschappelijke instituties en voorzieningen. • Hulpverleningsoptreden is in het maatschappelijk leven principieel aanvullend.

9. Productie van onwelzijn • Mensen in probleemsituaties zijn in deze visie ‘maatschappelijk gemarginaliseerden’. Zij hebben niet de mogelijkheden om hun individualiteit of menswaardigheid te realiseren, omdat de structuur van de samenleving hen hiertoe de mogelijkheden ontneemt. • De hulpvrager is geen ‘object’, maar een medesubject in de hulpverlening, die dan per definitie ‘vrijwillig’ is.

10. Visie op normaliteit expliciteren • Eerste vorm van recht op hulp, -en dienstverlening sinds de OCMW-wet van 8 juli 1976. Sinds 1993 is het recht op een menswaardig bestaan grondwettelijk herkend. • Vigerende normaliteitsbeelden

11. De nood aan culturele ruimte • Men gaat uit van een ‘culturele visie’, waarin ter wille van emancipatie de vrijwilligheid van de hulpverlening als kerngedachte zou moeten vooropstaan. • Cultuur van samenhorigheid.

12. Bedankt om dit te bekijken Met vriendelijke groeten Michiel Coopman Katho – Departement Ipsoc 1BaSWa