300 likes | 643 Views
IZMENA NA GENETSKIOT MATERIJAL - MUTACII. Izmenite na genetskiot materijal - nekolku nivoa hromozomski aberacii - numeri~ki i strukturni Promeni na nukleotidnata sekvenca na genot - genski mutacii Izmena vo epigenetskite mehanizmi koi vlijaat vrz genetskiot materijal. DNA mutacii.
E N D
Izmenitenagenetskiotmaterijal - nekolkunivoa • hromozomskiaberacii -numeri~kiistrukturni • Promeninanukleotidnatasekvencanagenot -genskimutacii • Izmenavoepigenetskitemehanizmikoivlijaatvrzgenetskiotmaterijal
DNA mutacii • Alteraciivosklopnavoobi~aenata DNA sekvenca • Alteraciitena DNA sekvencatavlijaatnasposobnostanaproteinotdafunkcionira • Pogubenefektzaceliotorganizam T C
DNA mutacii • Alteraciina DNA sekvencata se slu~uvaat : • -spontano -gre{kivo DNA replikacijatainesoodvetnata f-janarepairmehanizmite • -dejstvonabrojnihemiskiifizi~kiagensi • Oviepromenivo DNA sekvencata se narekuvaatmutacii • Agensitekoigipredizvikuvaat se mutagenifaktori
Genotip - Se upotrebuvazaopi{uvawenanastanatatamutacijaigenot (mestotovogenomot) kade se slu~ila • Fenotippoimkoj go objasnuvaefektotnamutacijatavrzorganizmot ERCC2 gene , exon 22: R722W, 2164C>T
Kade nastanuvaat mutaciite? Mutacii vo germinativnite kletki - anomalen razvoj na plodot Mutacii vo somatskitee kletki vo teloto - aficirani adultnite kletki
Kade nastanuvaat mutaciite? De novo mutacii Nasledenimutacii
LOKACIJA na mutacijata od vitalno zna~ewe -vo gen - nadvor od genot- vo nekodira~ki region ili intergenski region
Podelba na mutaciite spored: • goleminata na alteracijata • bazite {to u~estvuv aat • Efekti na mutaciite vrz proteinskata struktura • Efekti na mutacijata vrz funkcionalnosta na proteinot
Golemina na mutacii: To~kesti (Point) mutacii -promenanaednabazavobilokojapozicijanagenot Golemi (Gross) mutacii - alteraciinapodolgidelovina DNA verigata
To~kesti (Point) mutacii Substitucija (zamena) na baza insercii i delecii tranzicii Tranzverzii
Efekti na mutaciite vrz proteinskata struktura Sinonimni - bez promena na strukturata na proteinot silent mutacii missencemutacii Nesinonimni - strukturata na proteinot e izmeneta nonsense mutacii sencemutacii frameshiftmutacii
Efekti na mutaciite vrz proteinskata struktura • silent mutacii • polimorfizmi • 2. missencemutacii
Efekti na mutaciite vrz proteinskata struktura 3. nonsense mutacii stop kodon TAA TAG TGA 4. sencemutacii ATG GCA TAA GCA CGT Met Ala STOP ATG GCA GAA GCA CGT Met Ala Glu Ala Gly
Efekti na mutaciite vrz proteinskata struktura 5. frameshiftmutacii - Rezultatnadeleciiiliinserciinabazi
Tipovi na to~kesti mutacii: -splice site mutacii
Golemi (gross) mutacii gen 2 Exon 1 gen 1 Exon 1 Exon 2 Exon 3 Exon 3 Exon 2 Rearan`man insercija delecija Exon 1 Exon 1 Exon 3 Exon 3 Exon 2 gen 2 ?? gen 1 ??
Funkcionalni efekti na mutaciite vrz proteinot • “Loss of function” -gubewenafunkcijatanagenot • namalena (hypomorph) • otsatnaaktivnostnaproteinot (null allele -amorph) • poimnahaploinsuficiencija - kajheterozigotnamutacija - polovi~noprisustvonagenskiotprodukt • “Gain of function” - zgolemuvawena f-janagenot • zgolemenstepennagenskaekspresija • razvojna nova funkcijanagenskiotprodukt • Dominantno-negativnimutacii -vlijanienaproteinskataaktivnostnamutiraniot gen vrzzdraviotalelvoparot
MUTAGENEZA • SPONTANI MUTACII - poremetuvawevotekna DNA replikacijata , hromozomskatadelbailinormalnimetabolniprocesi • INDUCIRANI MUTACII: • -zra~ewe • H zra~ewe - ekstenzivnipromenivo DNA molekulata -iskr{uvawa, destrukcijanamolekulatana {ekerot • UV branovi - formirawenadimeri • toplina - otstranuvawenapurinite-delecii • -hemiskiagensi (karcinogeneza) • 5 bromouracil -inkorporirawenamestotonatimin • etidiumbromid - poremetuvawena DNA replikacijataprekulizgawe (vmetnuvawe) me|usosednitebazniparovi • azotnakiselina - modifikacijanabazite
Mehanizmi na popravka na DNA vo pove}e ~ekori Detektcijanairegularnostavogradbatana DNA Otstranuvawenairegularnata DNA Sintezananormalna DNA
Mehanizmi na popravka na DNA Excision repair - otsekuvaweiotstranuvawenaabnormalnitebazi Direct repair - mehanizamdadirektnapopravka Mismatch repair- mehanizamnapopravkaprekuiznao|awenaneusoglasenostite
Mehanizmi na popravka na DNA Excision repair - otsekuvawe i otstranuvawe na abnormalnite bazi Prepoznavawena o{tetuvaweto Otsekuvawe so endonukleaza Otstranuvawena o{teteniot del so egzonukleaza Insercijananovibazi so DNA polimeraza Zalepuvawenaiskr{okot so DNA ligaza
Mehanizmi na popravka na DNA Direct repair - mehanizam na direktna popravka UV zra~ewe Timinski dimeri FOTOREAKTIVACIJA svetlo Aktivacijana DNA fotolijaza Iskr{uvawenasozdadenitemostovikoipredizvikalesozdavawenadimeri
Mehanizmi na popravka na DNA Mismatch repair- mehanizam na popravka preku iznao|awe na neusoglasenostite Prepoznavawe na mestoto na neusoglasenost me|u starata i novata ni{ka na DNA pri replikacija Sozdavawenakompleksnaenzimi Prilepuvawenakompleksotzaabnormalnata DNA ni{ka Otsekuvawena o{tetenata DNA ni{ka Sozdavawena nova DNA ni{ka
Bolesti povrzani so abnormalnost vo mehanizmite na popravka na DNA Xeroderma pigmentosum: Cockayne syndrome: Trichothiodystrophy: Werner's syndrome: Bloom's syndrome: Ataxia telangiectasia:
Efekti na popravkata na DNA Vospostavuvawenanormalna DNA iprodol`uvawenaprocesite Apoptoza Karcinogeneza