Bilişim teknolojilerinin sorunlarI Ders: bilişim etiği

1. Bilişim teknolojilerinin sorunlarIDers: bilişim etiği YALIN KILIÇ TÜREL-2010 18.Ekim-BOTE-4-ELAZIĞ

2. Dersin İçeriği Fikri Mülkiyeti korumak için yapılması gerekenler Bilgisayar Etik Kuralları BilgisayarEtikEnstitüsü (CEI) EtikKuralları ACM (AssocationComputerMachinery) EtikKuralları IEEE EtikKuralları BCS (BritishComputerSociety)EtikKuralları TBV EtikKuralları

3. FİKRİ MÜLKİYETİ KORUMA ÖNERİLERİ (SİZDEN GELENLER) • TürkPatent Enstitüsübünyesindeyenibirimlerinaçılmasıgerekiyor (Derya Çolak) • Sadece ceza vermek etkili olmaz; bu konudaçeşitlisompozyumlar, reklamlar, tvlerdeveinternettebilgivericiyayınlaryapılmalıhalkeğitilmeli (Şenay Çetin) • Güzel bir örnek olay ile sorunu vurgulayan Ubeyde Uğurlu devamında şu soruyu soruyor: “Sadececeza alma korkumuzdanmıgidipbirevisoymuyoruzyadabirinsanıncanınakıymıyoruz? Ahlakımız,inancımız,saygımız,değerlerimizvevicdanımızbunaengelolmuyormu?” • Tuğrul Gedik: “ Kendi haklarına ve değerlerine, toplumsal değerlere sahip çıkacak öz disiplini yüksek nesiller yetiştirmek gerekir” diyor… • Sonuçta Türkiye’de fikrimülkiyetinkorunmasıiçinkanunlarhazırlanmışvebazıkurumlaraçılmıştır.

4. Bilgisayar Etik Kuralları Her meslek grubunun kendisine has bir görevi vardır. Bu görevler, farklı şekillerde insanları etkilemektedir. Amaç, olumsuz sonuçları olabilecek eylemlerden kaçınmaktır. Bir sistemi tasarlamadan önce, olası durumlara karsı etik standartların uygulamaya konması gerekmektedir. Çünkü, ilgili insanlar için bu etik standartları belirlemezsek, o zaman olası problem durumlarında toplum bizi sorumlu tutacaktır Bilgisayar etik kuralları belirli normlar çerçevesinde bilgisayar teknolojilerinin etik olarak kullanılmasına yönelik düzenlenmektedir.

5. Bilgisayar Etik Kuralları… Zaman içerisinde CEI, ACM, IEEE, BCS ve TBV gibi meslek organizasyonları bilgisayar etiği üzerine gereken kuralları belirlemişlerdir.

6. Bilgisayar Etik Enstitüsü (CEI) Etik Kuralları Bilgisayar Etik Enstitüsü tarafından belirlenen 10 ilke asağıdaki gibidir. Bir bilgisayarı, diğer insanlara zarar vermek için kullanmayın. Diğer insanların bilgisayar çalışmalarına karışmayın. Başkalarının bilgisayar dosyalarına girmeyin. Bir bilgisayarı çalmak için kullanmayın. Bir bilgisayarı yalancı şahitlik yapmak için kullanmayın. Bedelini ödemediğiniz bir yazılımı kopyalamayın ve kullanmayın.

7. Bilgisayar Etik Enstitüsü (CEI) Etik Kuralları… Yetkiniz olmadan ya da uygun bedelini ödemeden başkalarının bilgisayar kaynaklarını kullanmayın. Diğer insanların fikir eserlerini sahiplenmeyin. Yazdığınız programın ya da tasarladığınız sistemin toplumsal sonuçlarını düşünün. Bir bilgisayarı her zaman diğer insanları düşünerek ve saygı göstererek kullanın.

8. ACM Etik Kuralları ACM tarafından belirlenen ve dört başlık altında toplanan etik kurallar asağıdaki gibidir. Genel Ahlaki Zorunluluklar Özel Mesleki Sorumluluklar Örgütsel Liderlik Zorunlulukları Kurallara Uyma

9. 1. Genel Ahlaki Zorunluluklar Topluma ve insanlığa yararlı olacağım. Başkalarına zarar vermekten kaçınacağım. Dürüst ve güvenilir olacağım. Adil olacağım ve ayrımcılık yapmayacağım. Patent ve telif gibi mülkiyet haklarına saygı göstereceğim. Fikri mülkiyete gereken önemi vereceğim. Başkalarına ait gizli şeylere saygılı olacağım. Gizliliğe saygılı olacağım.

10. 2. Özel Mesleki Sorumluluklar Mesleki yaşantımın ve profesyonel çalışmalarımın yüksek kaliteye ulaşması, verimli olması ve değere dönüşmesi için çabalayacağım. Mesleki yeterlilikleri kazanmaya ve geliştirmeye çalışacağım. Meslek yaşantımla ilgili olan kanunları bileceğim ve saygılı olacağım. Mesleki eleştirilere açık olacağım ve kendimi yeniden gözden geçireceğim. Bilgisayar sistemlerindeki gelişimi ve gelişimin olası etkilerini risk analizleri yaparak ayrıntılı bir şekilde takip edeceğim. Sözleşmelere, anlaşmalara ve yüklenen sorumluluklara saygılı olacağım. Toplumun bilgisayarın önemini anlamasını sağlayacağım. Bilgisayarlara ve iletişim kaynaklarına yetkili olduğum zaman erişeceğim.

11. 3. Örgütsel Liderlik Zorunlulukları Örgütsel bir birime kayıtlı üyelerin sosyal sorumluluklarını anlaşılır ve etkili bir şekilde belirteceğim ve bu sorumlulukların tam olarak kabul edilmesini sağlayacağım. Çalışma yaşamının kalitesini arttıran bilgi sistemlerini tasarlamak ve gerçekleştirmekiçin personeli ve kaynakları yöneteceğim. Örgütün bilgisayar ve haberleşme kaynaklarının yetkili ve belirtildiği gibikullanılmasını kabul edip, destekleyeceğim. Kullanıcıların ve bilgisayar sistemlerinden etkilenen kişilerin gereksinimlerine göresistem oluşturulmasını sağlayacağım. Bilgisayar sistemlerini kullanan ve bilgisayar sistemlerinden etkilenen diğer kişilerinsaygınlığını korumayan politikaları benimseyip, destekleyeceğim. Bilgisayar sistemlerindeki prensip ve sınırların örgüt üyeleri tarafındanöğrenilebilmesi için imkan sağlayacağım.

12. 4. Kurallara Uyma Bu kurallara uyacak ve yayılmasını sağlayacağım. ACM üyelerinin bu kuralları ihlal etmelerine engel olacağım.

13. BİLİŞİMDE ETİK SORUNLARIN ÇÖZÜMÜ İÇİN; • Sorunu anlama, • Etik açmazları belirleme • Sonuçları, zarar gören hak ve görevleri saptama ve analiz etme (Kallmann ve Grillo,1996) • Etik kararlar vererek, uygulamaya geçme

14. TARTIŞMA GRUP ETKİNLİĞİ KONU • BT’nin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan sorunlar neler?