260 likes | 459 Views
francuska. Osnove političkog sistema. Op š te karakteristike. 1789 . – 1871. – centar moderne evropske istorije Nastanak modernih ideolo š kih pokreta Nacija – dr ž ava ; R evolucija – kontrarevolucija ; P rogres – reakcija ; L jevica – desnica ; M onarhija – r epublika
E N D
francuska Osnove političkog sistema
Opštekarakteristike • 1789.– 1871. – centarmoderneevropskeistorije • Nastanakmodernihideološkihpokreta • Nacija– država; • Revolucija– kontrarevolucija; • Progres– reakcija; • Ljevica– desnica; • Monarhija– republika • Vladavinarazumauzdignuta do terora
Opštekarakteristike • Teritorijastabilizovana u XVIII v. • 1990. – 56 milionastanovnika (6-7% imigranata) • Centralizacijaiunifikacijadržave • Živi“nacionalizmi”: Korzikanaca,BretonacaiBaska • Demografskinajstabilnijaevropskazemlja • Zemljaburneistorije • Od 1789. – 3 kraljevstva, 2 carstvai 5 republika, 14 ustava • SredišteZapadneEvrope • Velikiistorijskisukobisasusjedima(Engleska, Njemačka)
Opštekarakteristike • Domovinadržave- “L’etat – c’estmois” • Primatzajednicenadpojedincem • Jedinstvonametnutoodozgo • Potrebazačvrstimvođstvom– apsolutnamonarhija– država, nacija, suverenost • Realnaadministracija – školovanaelita
Opštekarakteristike • Legitimiranjeautoritetaiefikasnoupravljanje • Smjenaepoha: autoritativneupraveidemokratskevlade • Usavršenostadministracija –doktrinarnanesavršenost • Usponi pod autoritarnomekonomskom politikom: merkantilizamifiziokrati • Ideološkiratoviiimobilizam u rešavanjuproblema • Najdubljapodjelanaljevicuidesnicu u Evropi • Bezkonsensusa – “mi” ili “oni” • Političkablokadaivladavina“bare”
Opštekarakteristike • Jedinstveniideološkiaparat – država,crkva, škola • Francuskikralj – “rimskogzakona” • Prosvetitelji (“ljudi u haljinama”) – glavniprotivnicicrkve • Crkvakonačnoodvojenaoddržave 1905g. • Klasnodruštvo: dvor + državnamašinerija + crkvaversus “trećistalež” • Zemljaelita • Zemljarevolucija • Dometiiposledicerevolucija
Velikarevolucija • Staleškaskupština(Etatsgeneraux) – prošireniCuria regis • Nijesusazivani 1480-1560. i 1614-1789. • Vrijemeuspona 1645-1715: Luj XIV iRišelje– “logičanred” iprogonreformatora • Sveštenstvo– plemstvo – trećistalež • Kraljstvaraiukidazakone
Velikarevolucija • Zaštićenostsvojine – nezaštićenostslobode • Crkva– okosnicaporetka • Period opadanja – odpočetkaXVIII v. • Konačnakriza – od 1787g. • Skupštinastaleža– nakon 275 godina
Velikarevolucija • Opat Sieyes: “Štaje trećistalež” • TrećistaležproglašavaAssembleenationale17. juna 1789. • Ustavotvornaskupština– 9. jula 1789. • Pad Bastilje 14. jula – povratakkraljauPariz
Velikarevolucija • Deklaracijapravačovjekaigrađanina– 26. avgusta 1789. • Narodnasuverenost, zakonkaoizrazopštevolje, podjelavlasti • Mart 1790. – formalnoukidanjesvihelemenatafeudalizma • Represijapremakatoličkomkleru
Velikarevolucija • Ustavod 3. IX 1791. – ustavnamonarhija • Rat saAustrijomiPruskom 1792. • Hapšenjekralja • Revolucionarnavojska • SkupštinapostajeKonvent
Velikarevolucija • Žirondincinavlasti do polovine1793. • Ustanaksankilota, jakobincipreuzimajuvlast 2. VI 1793. • Montanjarskiustav – 24. VI 1793. • Jakobinskadiktatura do 27. jula(9. Termidora) 1794.
Velikarevolucija • 1794 – 1848. oddemokratskerepublikeka carstvu • Ustavod 26. X 1795. – direktorijum • Bonaparta – 9. XI (18. brimer) 1799. • Referendumi – senatusconsulte
Velikarevolucija • Burboninavlasti – 1814-1830. • LujFilipOrelanski 1830-1848. • “Car” Napoleon III 1852-1870. • Plebiscitarnirežim • Pariskakomuna 1870. • PorazkodSedana 1. IX 1870. – Treća republika
Treća republika (1875-1940) • Prvaparlamentarnarepublika u istoriji • Najdugotrajnija – privremenarješenja • Francuskiparlamentarizam – nadmoćparlamentanadvladom • Gouvernement de l’assemble
Treća republika (1875-1940) • Nacionalnaskupština– PredstavničkidomiSenat • OdgovornostvladepredobadomaipredpredsjednikomRepublike • MogućnostpredsjednikadaraspustiSkupštinu(1877.) • Nedisciplinovaneinestabilnevlade • Za 64 godine – 88 vlada! • Karakteristikemodela: • a) slabostpoložajašefadržave; • b) kratkotrajanjevlada; • c) nadmoć parlamenta; • d) stabilnostpolitičkeelite
Četvrtarepublika (1946-1958) • “Popravljena” Treća republika • Vladaodgovornasamopreddonjimdomom • Otežanoizglasavanjenepovjerenjavladi • –apsolutnavećina+ raspuštanjeparlamentaakodvaputaoborivladu • Parlamentostaocentarvlastisajakimodborimaiinterpelacijom • SavjetRepublikeumjestoSenata
Četvrtarepublika (1946-1958) • Promjenebezrezultata • Joškraćivijekvlada – za 14 godina22 vlade • Multipartizamfrancuskogtipa – bezdominantnepartije • Podređenostvladainteresimapartija
Petarepublika (1958-?) • De Gaulle • Ustavnizakonod 3. VI 1958. – ukinutustaviz 1946. • Referendum od 28. IX 1958. • Ustav Pete republike – 4. X 1958.
Petarepublika (1958-?) • Osobenisistem – jačanjeegzekutive • Smanjenjebrojapartija • Predsjednik– stožersistema • Od 1962. neposredniizborna 7 godina • Dvostrukaodgovornostvlade • Kohabitacija
Kohabitacija • 1986 – 1988: Žak Širak (Okupljanje za republiku) – Fransoa Miteran (Socijalistička partija) • 1993 – 1995: Fransoa Miteran – Eduard Baladur (Unija za narodni pokret) • 1997 – 2002: Žak Širak – Lionel Žospen (Socijalistička partija)
Izvršna vlast • Predsjednik Republike stožer izvršne vlasti • Raspuštanje parlamenta (ne više od 2x u istoj godini) • Vanredna ovlašćenja • Neposredni izbor predsjednika • Do 2000. godine na 7 godina, a od tada na 5 • Premijer s vladom u službi predsjednika
Zakonodavna vlast • Dvodomni parlament • Nacionalna skupština (donji dom)Senat (gornji dom) • Izborni sistem za donji dom – dvokružni većinski • Zakonodavac je zapravo vlada • Rušenje vlade više od polovine članova oba doma • Izbori za Senat – posredni (izbori u departmanima na 6 godina – izborni kolegijum od 150.000 ljudi) • Donji dom jači
Partijski sistem • Ljevica i desnica • Glavne partije desnice: • Unija za narodni pokret (de Golova partija) • Okupljanje za republiku (Žak Širak) • Unija za francusku demokratiju (Nikolas Sarkozi) • Nacionalni front (Žan Mari le Pen) • Glavne partije ljevice: • Socijalistička partija (Lionel Žospen) • Francuska komunistička partija (Žorž Marše)
Aktuelna situacija • Predsjednik – Fransoa Oland (Socijalistička partija) • Prvi krug: 28.63:27.17 • Drugi krug: 51.64:48.36 • Premijer – Žan Mark Ajro (Socijalistička partija)
Aktuelna situacija • Nacionalna skupština • Senat