1 / 54

Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

Informatievaardigheden. @. Universiteit. Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael. Informatievaardigheden @ Universiteit. Inhoud. Definities en begrippen Maatschappelijke relevantie Standaarden en concepten De “Information Literacy”-beweging

merry
Download Presentation

Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Informatievaardigheden @ Universiteit Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  2. Informatievaardigheden @ Universiteit Inhoud • Definities en begrippen • Maatschappelijke relevantie • Standaarden en concepten • De “Information Literacy”-beweging • Informatievaardigheden in het (universitair) onderwijs • Wensen voor de toekomst Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  3. Informatievaardigheden @ Universiteit Definities en begrippen Geletterdheid Vormen van geletterdheid Information Literacy – Informatievaardigheden Verwante begrippen Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  4. Informatievaardigheden @ Universiteit Geletterdheid « the ability to understand and employ printed information in daily activities, at home, at work and in the community – to achieve and develop one ’s knowledge and potential » International Adult Literacy Survey Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  5. Informatievaardigheden @ Universiteit International Adult Literacy Survey • 3 domeinen • Prose literacy • Document literacy • Quantitative literacy • 5 levels Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  6. Informatievaardigheden @ Universiteit Vormen van geletterdheid • « Skill-based literacies » • « Library literacy » • « Media literacy » • « Computer literacy » • « Digital literacies » • « Network literacy » • « Internet literacy » • « Hyper-literacy » • « Multimedia literacy » Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  7. Informatievaardigheden @ Universiteit • “Information Literacy” • “To be information literate an individual must recognise when information is needed and have an ability to locate, evaluate and use effectively the information needed … • Ultimately information literate people are those who have learned to learn. They know how to learn because they know how information is organised, how to find information, and how to use information in such way that others can learn from them.” • American Library Association Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  8. Informatievaardigheden @ Universiteit • “Informatievaardigheden” • “Iemand is informatievaardig indien hij in staat is een informatiebehoefte te onderkennen, deze informatiebehoefte om te zetten in een zoekvraag, vervolgens de relevante informatiebronnen kan kiezen en raadplegen, de hiervoor benodigde informatietechnologie beheerst en vervolgens in staat is de gevonden informatie te selecteren, te evalueren, te gebruiken en zo nodig verder te verspreiden. Daarbij komt dat ervan uitgegaan wordt dat iemand in staat is dit op een effectieve wijze te doen.” • Albert Boekhorst, Diane Koers, Inge Kwast Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  9. Informatievaardigheden @ Universiteit • Verwante begrippen • “Information Technology” • “IT-Competency” • “IT-Fluency” • “Expertise” • “Library skills” – “Information skills” – “Information literacy” • “Visual literacy” Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  10. Informatievaardigheden @ Universiteit • Maatschappelijke relevantie • Vaardigheden voor de informatiemaatschappij • Bibliotheekangst en technofobie • Informatievaardigheden en kritisch denken • Informatievaardigheden en levenslang leren • Belang van de informatievaardige burger voor de democratische samenleving Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  11. Informatievaardigheden @ Universiteit • Vaardigheden voor de informatiemaatschappij • In het dagelijks leven • studiekeuze, medische informatie, juridische informatie, … • Professioneel • “Every day lack of timely and accurate information is costly to American businesses” • ALA Presidential committee • Als burger • Propaganda, verdraaiing, misbruik en manipulatie van informatie, … Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  12. Informatievaardigheden @ Universiteit • Informatievaardigheden en kritisch denken • “Critical thinking” • “the ability to distinguish fact from fiction, to notice opinion, and actually to think whether about we will accept the “facts” and agree with the opinions to which they or may not lead.” • Mona McCormick (geciteerd door Grassian en Kaplowitz) Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  13. Informatievaardigheden @ Universiteit • Kritisch denken • Publiek en bedoeling • Relevantie en juistheid • Relatieve waarde (in vergelijking met andere bronnen) • Sponsoring, geloofwaardigheid, autoriteit, bias • Actualiteitswaarde Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  14. Informatievaardigheden @ Universiteit • Levenslang leren • Een student vergeet 50% van de aangeleerde inhoud in enkele maanden • Testen • Getest onmiddellijk na de les en met het gebruik van de nota’s: 42% van de leerinhoud onthouden • Getest 1 week later zonder gebruik van de nota’s: 17% • Halfwaardetijd van informatie daalt. •  Leren leren in plaats van feiten leren! Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  15. Informatievaardigheden @ Universiteit • Leren leren • “Information literatepeople arethose who have learned how to learn. They know how to learn because they know how knowledge is organized, how to find information, and how to use information in such a way that others can learn from them. They are people prepared for lifelong learning, because they can always find the information needed for any task or decision at hand.” • ALA Presidential Committee on Information Literacy Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  16. Informatievaardigheden @ Universiteit • Bibliotheekangst • “The library defends itself, immeasurable as the truth it housesn deceitful as the falsehood it preserves. A spiritual labyrinth, it is also a terrestrial labyrinth. You might enter and you might not emerge …” • Umberto Eco. The Name of the Rose • Oorzaken • Grootte van de bibliotheek • Gebrek aan de kennis over de plaatsing • Niet weten hoe eraan te beginnen Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  17. Informatievaardigheden @ Universiteit • Technofobie • ‘‘evidence of one or more of the following:(a)anxiety about present or future interactions with computers or computer-related technology,(b)negative global attitudes about computers and/or (c)specific negative cognitions or self-critical internal dialogs during present computer interactions or when contemplating future computer interaction.’’ • Rosen and Weil Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  18. Informatievaardigheden @ Universiteit • Bibliotheekangst verminderen • Ervaring en leren op eigen tempo • Vertrouwenwekkende instructie • Vriedelijkheid, aanmoediging, … • De angst erkennen • Positieve, vriendelijke signalisatie • “Graag stilte” i.p.v. “Geen lawaai!” • Gebruiksvriendelijk instructiemateriaal Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  19. Informatievaardigheden @ Universiteit • Informatievaardige burgers voor een democratische maatschappij • “Information literacy is needed to guarantee the survival of democratic institutions. All men are created equal but voters with information resources are in a position to make more intelligent decisions than citizens who are information illiterates. The application of information resources to the process of decision-making to fulfill civic responsabilities is a vital necessity.” • Major R. Owens (US representative) Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  20. Informatievaardigheden @ Universiteit • Digitale vaardigheden en democratie • Nieuwe mogelijkheden van participatie door het Internet • Online activisme: vb. Antiglobalisten • Nieuwe communicatiemogelijkheden • Many-to-many communicatie: chat groups, discussion boards, … • Nieuwe drempels • Investeringen in infrastructuur en opvoeding • Informatievaardige elite Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  21. Informatievaardigheden @ Universiteit • Standaarden en concepten • Standaarden • The nine information literacy standards for student learning • ACRL-standard • The seven pilars of information literacy (SCONUL) • Concepten • The seven faces of information literacy (C.S. Bruce) • Three conceptions of information seeking and use (L. Limberg) • Niveaus van informatievaardigheden (J. Steyaert) Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  22. Informatievaardigheden @ Universiteit • The nine information literacy standards for student learning • Information literacy • Standard 1: “The student who is information literate accesses information efficiently and effectively.” • Standard 2: “The student who is information literate evaluates information critically and competently.” • Standard 3: “The student who is information literate uses information accurately and creatively.” Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  23. Informatievaardigheden @ Universiteit • The nine information literacy standards for student learning • Independent learning • Standard 4: “The student who is an independent learner is information literate and pursues information topersonal interest.” • Standard 5: “The student who is an independent learner is information literate and appreciates literature and other creative expressions of information.” • Standard 6: “The student who is an independent learner is information literate and strives for excellence in information seeking and knowledge generation.” Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  24. Informatievaardigheden @ Universiteit • The nine information literacy standards for student learning • Responsibility • Standard 7: “The student who contributes positively to the learning community and to society is information literate and recognizes the importance of information to a democratic society.” • Standard 8: “The student … and practices ethical behavior in regard to information and information technology.” • Standard 9: “The student … and participates effectively in groups to pursue and generate information.” Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  25. Informatievaardigheden @ Universiteit • Information literacy competency standards for higher education (ACRL) • “The information literate student … • … determines the nature and extent of the information needed. • … accesses needed information effectively and efficiently. • … evaluates information and its sources critically and incorporates selected information into his or her knowledge base and value system. Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  26. Informatievaardigheden @ Universiteit • Information literacy competency standards for higher education (ACRL) • “The information literate student … • … individually or as a member of a group, uses information effectively to accomplish a specific purpose. • … understands many of the economic, legal, and social issues surrounding the use of information and accesses uses information ethically and legally. Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  27. Informatievaardigheden @ Universiteit • The seven pilars of information literacy (SCONUL) Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  28. Informatievaardigheden @ Universiteit • The 7 pilars of information literacy (SCONUL) • Recognise information need • Distinguish ways of adressing gap • Constructs strategies for locating • Locate and access • Compare and evaluate • Organise, apply and communicate • Synthesise and create Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  29. Informatievaardigheden @ Universiteit • The 7 faces of information literacy (C.S. Bruce) • The IT-info scanning conception • The Information sources conception • The Information process conception • The Information control conception • The Knowledge construction conception • The Knowledge extension intuition conception • The Wisdom conception Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  30. Informatievaardigheden @ Universiteit • Three conceptions of information seeking and use (L. Limberg) • Fact-finding • Balancing information in order to choose right • Scrutinizing and analysing Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  31. Informatievaardigheden @ Universiteit • Niveaus van Informatievaardigheden (J. Steyaert) • Instrumentele vaardigheden • Structurele vaardigheden • Strategische vaardigheden Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  32. Informatievaardigheden @ Universiteit • De “Information Literacy”-beweging • Wortels van de beweging • Information Literacy in Europa • Informatievaardigheden in Nederland • Enkele plaatselijke initiatieven Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  33. Informatievaardigheden @ Universiteit • Wortels van de IL-beweging • 1876: Melvil Dewey • “… the library is a school, and the librarian is in the highest sense a teacher …” • Jaren 1960 • Patricia Knapp • Library competency testing • Jaren 1980 • ALA Presidential Committee on Information Literacy • National Forum on Information Literacy • Association of College and Research Libraries Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  34. Informatievaardigheden @ Universiteit • Information Literacy in Europa • Concepten en definities • ALA Presidential Committee • SCONUL-model • Information Literacy in scholen • Oorsprong: bibliotheekinstructie in scholen • Information Literacy en het hoger onderwijs • Europese Unie: Coimbra-groep van universiteiten • Verspreide initiatieven in Europese universiteiten en hoge scholen Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  35. Informatievaardigheden @ Universiteit • IL organisaties en Instituten in Europa • Europese Unie • Meer gericht op informatietechnologie dan op informatievaardigheden • EDUCATE en DEDICATE • European Association of Distance Learning Universities • Library and Learning Support Working Group • Conferenties en seminaries • International Conference on Information Technology and Information Literacy • Bijdragen op de IFLA conferentie (Berlijn 2003) Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  36. Informatievaardigheden @ Universiteit • Informatievaardigheden in Nederland • Definitie: Boekhorst • Secundaire scholen • Stichting voor de leerplanontwikkeling • Hoger onderwijs • Universiteit van Twente - MEEWIZ • DelftSpecial • Organisaties • LWSVO • LOOWI Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  37. Informatievaardigheden @ Universiteit • Plaatselijke initiatieven (Vlaanderen) • Studie- en discussiedag Informatiegeletterdheid (2003) • VCOB – CANON Cultuurcel • Website School en bibliotheek (in opbouw) • http://www.schoolenbibliotheek.be/ • VVBAD-studiedag (1/6/2004 – Oostende KHBO) • Waar vind ik dat in het curriculum? • Informatievaardigheden in de hogeschool • K.U.Leuven: Studienamiddag (26/3/2004) • Onderwijs in Informatievaardigheden • Wat verwachten we van de (elektronische) bibliotheek? Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  38. Informatievaardigheden @ Universiteit • Informatievaardigheden in het (universitair) onderwijs • Informatievaardigheden in het curriculum • Planning van een onderwijsproject • Wat willen we leren? • Methodes om informatievaardigheden aan te leren • Informatievaardigheden evalueren • Samenwerking onderwijs-bibliotheek • Informatievaardigheden en e-learning Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  39. Informatievaardigheden @ Universiteit • Informatievaardigheden in het Curriculum • Adviezen (ACRL best practices) • Integratie in de onderwijsprogramma’s (Intracurriculair) • Per onderwijsniveau de competenties bepalen • Traject doorheen de jaren met een progressieve opbouw van de vaardigheden • Programma-onderdelen vastleggen voor de implementatie • Combinatie van informatieconcepten en discipline-gebonden informatie Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  40. Informatievaardigheden @ Universiteit • Planning van een onderwijsproject • Erkenning van de informatiebehoeften • Analyse van de bestaande situatie • Ontwikkeling van doelstellingen en objectieven • Ontwerp van leermethoden en leermaterialen • Onderwijspraktijk • Evaluatie en bijsturing Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  41. Informatievaardigheden @ Universiteit • Wat willen we leren? • Leerdoelstellingen, objectieven en eindtermen • ACRL-IS Objectives • Competency standards • Performance indicators • Outcomes • Information Literacy at UCLA: Core Compentencies • Core competencies • Outcomes Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  42. Informatievaardigheden @ Universiteit • Leermethodes • Adviezen (ACRL best practices) • Gebruik verschillende onderwijsmethoden. • Maak gebruik van de beschikbare technologie en media. • Incorporeer actieve en collaboratieve onderdelen. • Hou rekening met verschillende leerstijlen. • Ondersteun student-gericht leren. • Bouw verder op de aanwezige kennis van de studenten. • Integreer informatievaardigheden in het studieprogramma en de leefwereld van de studenten. Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  43. Informatievaardigheden @ Universiteit • Leermethodes • Selectie van onderwijsvormen • Synchroon of asynchroon? • Contact op afstand of interpersoonlijk contact? • Papier of elektronisch? Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  44. Informatievaardigheden @ Universiteit • Leermethodes • Selectiecriteria • Het doelpubliek – de studenten • Objectieven • Beschikbare middelen • Financiële middelen • Personeel • Ruimte en infrastructuur • Tijd • Papier of elektronisch Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  45. Informatievaardigheden @ Universiteit • Informatievaardigheden evalueren • Waarom evalueren • Worden de leerdoelstellingen bereikt? • Verbetering van het leerproces. • Verantwoording van de inspanningen tegenover de instelling. • Het evaluatieproces is • reflexief • integratief • iteratief Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  46. Informatievaardigheden @ Universiteit • Informatievaardigheden evalueren • Evaluatie van informatievaardigheden integreren in het globale studieprogramma van het curriculum • Evaluatieparameters • “formative” – “summative” • Betrouwbaarheid, geldigheid, bruikbaarheid • Norm-gestuurde – criterium-gestuurde evaluatie • Controle – relevantie • Kwantitatieve – kwalitatieve methodes Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  47. Informatievaardigheden @ Universiteit • Informatievaardigheden evalueren • Evaluatie-instrumenten • Testen met vastgelegde antwoorden • Open vragen - opstellen • Vragenlijsten – verslagen – waardenschalen • Interviews • Evaluatie van de uitvoering • Evaluatie van het resultaat • Evaluatie in het klaslokaal Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  48. Informatievaardigheden @ Universiteit • Samenwerking bibliotheek-onderwijs Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  49. Informatievaardigheden @ Universiteit • Informatievaardigheden en e-learning • Vaststellingen • Computergestuurd onderwijs geeft mindere leerresultaten dan traditioneel interpersoonlijk onderwijs. • De meerderheid van de studenten behaalt goede leerresultaten met computergebaseerd onderwijs. • Computergebaseerd onderwijs kan economische voordelen hebben wanneer de menselijke inbreng kan gereduceerd worden. Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

  50. Informatievaardigheden @ Universiteit • Informatievaardigheden en e-learning • Conclusies • Er moet voldoende aandacht besteed worden aan studenten die nood hebben aan remediërende ondersteuning. • Door het gebruik van computergebaseerde onderwijsvormen kan de lesgever zich concentreren op studenten die het meest persoonlijke ondersteuning nodig hebben. • Virtuele leeromgevingen zijn zeer geschikt om informatievaardigheden te integreren in het curriculum. Maatschappelijke Aspecten van Informatie Wim Van Isterdael

More Related