260 likes | 607 Views
Aspecten van farmaceutische zorg. Geneesmiddelen bij het levenseinde. Marleen Haems KAVA Consciencestraat 41 2018 – Antwerpen Tel: 03/280 15 11 Fax: 03/218 5740 E-mail: Marleen.Haems@kava.be. Wat is farmaceutische zorg?.
E N D
Aspecten van farmaceutische zorg Geneesmiddelen bij het levenseinde Marleen Haems KAVA Consciencestraat 41 2018 – Antwerpen Tel: 03/280 15 11 Fax: 03/218 5740 E-mail: Marleen.Haems@kava.be
Wat is farmaceutische zorg? • Farmaceutische zorg omvat het verantwoord afleveren van een behandeling met geneesmiddelen, teneinde een specifiek resultaat te bekomen dat de leefkwaliteitvan de patiënt bewaart of verbetert. Het is een proces waarbij wordt samengewerktmet andere zorgverstrekkers en met de patiënt, om gezondheids- of geneesmiddelengebonden problemen te voorkomen of te identificeren en op te lossen. APB + OPHACO 2005
Wat is farmaceutische zorg? • Pharmaceutical Care is the responsible provision of drug therapy for the purpose of achieving definite outcomes that improve the patients’s quality of life Hepler & Strand, 1990
Farmaceutische zorg • Palliatie • Euthanasie
The role of the pharmacist in Palliative CareEuropharm Forum position paper - October 2002 • A relationship , based on trust, with the patient and his family • Pharmacotherapeutic advice • Specific preparations • Specific products • Low treshold and 24/7 service The pharmacist has a well-defined role
Geneesmiddelen in palliatieve zorg DRP’s • Overdosering/onderdosering • Bijwerkingen • Interacties • Keuze van geneesmiddel/galenische vorm • Toedieningsprobleem • Andere
Geneesmiddelen in palliatieve zorgCommunicatie Voldoende informatie verstrekken aan de patiënt, vb: • Is de patiënt/mantelzorg op de hoogte van het verschil tussen immediate- en sustained-release opiaten? • Is er sprake van opiaatangst bij de patiënt en/of de familie? Hoe kan dit weggenomen worden? • Heeft de patiënt problemen met het slikken? Zo ja, is er een alternative vorm beschikbaar of zelf te bereiden?
Subcutane toediening Voordelen: • Biedt oplossing bij slikproblemen • Meerdere geneesmiddelen tegelijk toedienen
Subcutane toediening Nadelen: • Doseringswijziging van één specifiek geneesmiddel wordt moeilijk • Er zijn geen betrouwbare gegevens betreffende de chemische stabiliteit van de gewenste combinaties • Microbiële houdbaarheid meestal – slechts - 24u • Invloed van de verpakking op de stabiliteit bij gebruik van andere verpakking (glas vs medicatiecassette) dan in literatuur besproken?
Subcutane toediening • Waar mogelijk beperken tot maximaal twee geneesmiddelen in één oplossing • Dosisaanpassing blijft mogelijk • Indien meerdere geneesmiddelen nodig: • Combinatie van subcutane toediening met zetpil of orale oplossing • Combinatie van 2 pompsystemen
Complexe magistrale bereidingen oa • cytostatica • steriele voeding die parenteraal toegediend moet worden • alle steriele bereidingen Volgens kwalitatieve normen: Samenwerking!
Subcutane toedieningCase • R/ morfine 30mg/24u butylscopolamine 90mg/24u haloperidol 2mg/24u fsa cassette voor subcutane toediening gedurende 1 week • Geen gegevens over stabiliteit • Geen gegevens over houdbaarheid • Bereiding secundum artem:mogelijkheden? • Combinatie van drie producten in 1 cassette?
Subcutane toedieningCase (vervolg) Voorstel 1 voor overleg met voorschrijver • Morfine + haloperidol combineren • Butylscopolamine ovv zetpil of via tweede s.c. pomp Voorstel 2 voor overleg met voorschrijver • Morfine + butylscopolamine combineren • Haloperidol via orale druppels
Interacties Continue subcutane infusies • Chemische stabiliteit • Microbiële houdbaarheid • Interacties met recipiënt Algemene aanbeveling: Niet meer dan 2 geneesmiddelen in één infuus. Andere geneesmiddelen via alternatieve route (zetpil, oplossing, 2de pompsysteem …)
Verenigbaar? • Morfine + haloperidol ja • Morfine + midazolam ja • Morfine + levomepromazine via Y-site • Morfine + metoclopramide ja • Morfine + butylscopolamine ja • Morfine + octreotide ja • Morfine + ondansetron ja • Morfine + dexamethason via Y-site • Morfine + midazolam + haloperidol ? • Morfine + metoclopramide + midazolam ? • Morfine + metoclopramide +midazolam ? • Morfine + butylscopolamine +midazolam ? • Morfine + butylscopolamine + haloperidol ? Tan LP et al Pharm Weekbl 2004,139:1308-1311
“Palliatieve Zorg – Leidraad pijn- en symptoomcontrole” - Fed Pall Zorg Vlaanderen
Specifieke producten • Medische hulpmiddelen: 24u/7 • Moeilijk beschikbare producten en materialen http://www.boa-apotheek.be/upload/downloaddocument/11_protocols%20palliatieve%20zorgen.pdf
Medicatie Atropine 10 amp 0,5 mg 1 ml Buscopan 6 amp 20 mg 1 ml Dormicum 1 amp 15 mg 3 ml Haldol 5 amp 5 mg 1 ml Morfine 10 amp 20 mg 1 ml Primperan 6 amp 10 mg 2 ml Aacidexam 1 amp. 5 mg 1 ml Afsluitdop sonde Uno (groen) Materiaal Afsluitdop sonde Uno (groen) Rectaal sonde CH25 Maagsonde CH14 Microsonde + mandrin Aspiratiesonde CH14 T-Connector Vygon Blaassonde/kort/vrouw CH14 en CH16 Ballonsonde CH14, CH16 en CH18 Tiemansonde CH16 (gebogen puntje) Urinezak met ventiel / opvangzak Urinezakhouder Instillagel 6 ml (enkel per 10 st. Febelco) Janetspuit 50 ml met conische punt Voorbeeld van palliatieve koffer(Antwerpen)
Materiaal Vlindernaald SC 21 G Vlindernaald SC 23 G Vlindernaald SC 25 G IV catheter 16 G 1 st. IV catheter 20 G 1 st. IV catheter 22 G 1 st. Infuusvloeistof NaCl 0,9% oplos. 500 ml Spuit 30 cc Huberpuntnaald 20 G x 25 mm gebogen Driewegkraantje Discofix Heparineslot Injectieplug (geel) Spuit 10 ml en Spuit 20 ml Verlengleiding – spuitdrijver (dun) 150 cm Batterij 9 V Palliatieve Koffer Antwerpen (vervolg samenstelling) Materiaal • Perfusietrousse klassiek met luchtinlaat • Connector man-man Farmaciapomp • Steriele handschoenen maat 7° en maat 8° • Glycerine Swabs Pagavit • Wondfolie 10/12 cm Tegaderm • Hydrocolloidverband 10/10 cm Comfeel • Bloedstelpend verband 7/5 cm Spongostan • Opsite flexifix 10 cm / 1 m • Stop spuit (rood) combidop dubbel luer lock 9888 • Mepitel ster 7.5 cm x 10 cm
Palliatieve Koffervoorwaarden tot succes • Samenstelling gebaseerd op lokaal overleg tussen palliatief netwerk – apothekers – huisartsen • Samenstelling regelmatig geactualiseerd • Informatie • organisatie • kennis Evenwicht vraag en aanbod
Farmaceutische zorg • Palliatie • Euthanasie
De apotheker is juridisch verantwoordelijk voor wat hij aflevert Producten • In belang van de gezondheid van de patiënt • Geen overdosis afleveren • Geen producten afleveren die de gezondheid van de patiënt kunnen schaden Communicatie arts-apotheker: vermelding op het voorschrift “in het kader van de wet dd 28/5/2002”
Bewaking van het euthanaticum • Aflevering: aan wie? • Quid restant of niet gebruikt product ? • wie is voor wat verantwoordelijk? • hoelang na afleveren van product?
Euthanasie Rekening houden met de omstandigheden door de patiënt gekozen: • Thuis sterven = door reguliere zorgverstrekkers begeleid, door huisarts, door huisapotheker, … . Comfort voor patiënt en huisarts: product door huisapotheker te leveren. Beschikbaarheid van producten?
Conclusie Aspecten van farmaceutische zorg invoegen bij het levenseinde: • In functie van het voorkomen en oplossen van problemen die het comfort van de patiënt en zijn familie beïnvloeden • In functie van het professionele comfort van de zorgverstrekker