Το φαινόμενο e-book

1. Το φαινόμενο e-book Εργασία στο μάθημα «Ηλεκτρονική Δημοσίευση» Πέτρος Πυλαρινός Ιούνιος 2004

2. Ιστορική Αναδρομή 1/2 • 1945 – ο Αμερικανός Vanevar Bush οραμα-τίζεται μία συσκευή με δυνατότητα ψηφιακής αποθήκευσης δεδομένων και αναπαραγωγής τους ως κειμένου με υπερσυνδέσμους • 1968 – ο Alan Key κατασκευάζει το Dynabook, το πρώτο βιβλίο – υπολογιστή, μεγέθους Α4, μικρού βάρους και επαρκούς αποθηκευτικής ικανότητας

3. Ιστορική Αναδρομή 2/2 • 1979 – “The hitch-hikers guide to the galaxy” του Douglas Adams είναι το πρώτο μυθιστόρη-μα που παρουσιάστηκε ποτέ σε ηλεκτρονική μορφή • “Riding the bullet” του Stephen King – το πρώτο e-book με τη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα.Κλειδωμένο pdf αρχείο, αναγνώσιμο μόνο από Η/Υ. Η εκτύπωσή του δεν ήταν δυνα- τή

4. Το φαινόμενο e-book • Ψηφιακή εκδοχή έκδοσης του βιβλίου • Ανήκει τεχνολογικά στο χώρο της ηλεκτρονι-κής δημοσίευσης • Παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτά του συμ-βατικού βιβλίου • Προσεγγίζει την έννοια των πολυμέσων με τη δυνατότητα ύπαρξης εικόνας, ήχου και υπερ-συνδέσμων

5. Πλεονεκτήματα 1/3 • Ευκολία διάθεσης • Δε χρειάζονται παραδοσιακά μέσα μεταφοράς, ούτε καν ράφια για την τοποθέτησή τους • Διανέμονται απλά και εύκολα μέσω Διαδικτύου • Διατηρούνται σε μέσα ψηφιακής αποθήκευσης υλικού (δισκέτες, cd, dvd, σκληρός δίσκος) • Κόστος παραγωγής • Ελαχιστοποίηση

6. Πλεονεκτήματα 2/3 • Παρακάμπτονται τα στάδια εκτύπωσης, βιβλιο-δεσίας, αποθήκευσης, μεταφοράς • Παρακάμπτεται το χαρτί ως μέσο αποτύπωσης • Ένα ηλεκτρονικό αρχείο παράγεται με μηδαμινό ως ανύπαρκτο κόστος • Αύξηση ελέγχου • Ο εκάστοτε συγγραφέας επιλέγει αν θα προωθεί ο ίδιος τα έργα του ή κάποιος δικτυακός διαθέ-της

7. Πλεονεκτήματα 3/3 • Επιτρέπουν στον αναγνώστη • Σύνδεση με λεξικά και θησαυρούς • Εύκολη μεταφορά πολλών τίτλων • Άμεση απόκτηση με download

8. Μειονεκτήματα • Αρκετά σοβαρά για να μην επιτρέπουν ακόμα την ευρεία διάδοση και υπερίσχυσή τους έναντι των συμβατικών • Ακριβές πλατφόρμες ανάγνωσης • Ποικιλία διαφορετικών μορφοτύπων • Πνευματικά δικαιώματα και εξασφάλιση νόμι-μηςαπόκτησης και χρήσης (DRM)

9. Μορφότυπα & Λογισμικό 1/5 • Η ποικιλομορφία μορφοτύπων έκδοσης και λογισμικού ανάγνωσης είναι από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν • Προκύπτει από την ύπαρξη πολλών ανταγωνι-στικών μεταξύ τους εταιρειών, που προσπα-θούν να υπερισχύσουν στην αγορά • Έλλειψη συνεννόησης και συνεργασίας • Φαινόμενα πλήρους ασυμβατότητας

10. Μορφότυπα & Λογισμικό 2/5 • Ζημιωμένοι βγαίνουν οι χρήστες – αναγνώστες • Συνηθέστερα μορφότυπα και λογισμικά: • .html: αναγνώσιμο από απλούς φυλλομετρητές, όπως ο Internet Explorer • .pdf: αναγνώσιμο από Η/Υ και PDA με τη βοήθεια του δωρεάν παρεχόμενου Adobe Reader. Υπάρχει και έκδοση εξειδικευμένη στην ανάγνωση e-books, που επιτρέπει φωνητική α-ναπαραγωγή του αρχείου

11. Μορφότυπα & Λογισμικό 3/5 • .lit: αναγνώσιμο από Η/Υ ή Pocket PC με τη χρήση του Microsoft Reader. To λογισμικό διανέμεται δωρεάν, καθώς και μία επέκτασή του για φωνητική αναπαραγωγή κειμένου • .pdb: αναγνώσιμο μόνο από το λογισμικό Palm Reader, που κυκλοφορεί δωρεάν σε δύο εκδό-σεις, μια για Η/Υ και μία για PDA • .klm: αναγνώσιμο από το λογισμικό Hiebook Reader για Η/Υ, είτε από την ομώνυμη πλατφόρμα

12. Μορφότυπα & Λογισμικό 4/5 • .prc: αναγνώσιμο από το λογισμικό Mobipocket Reader, συμβατό με Η/Υ και κάθε πλατφόρμα ανάγνωσης. Και αυτό διατίθεται δωρεάν • .seb: για χρήση αποκλειστικά με την πλατφόρμα Franklin eBookman, η οποία όμως έχει τη δυνατό-τητα ανάγνωσης html αρχείων. Δε συναντάται έκδο-ση για Η/Υ • .tk3: αναγνώσιμο μόνο από τον tk3 Reader, λογισμικό που ειδικεύεται στα ηλεκτρονικά βιβλία με πολυμεσικές εφαρμογές

13. Μορφότυπα & Λογισμικό 5/5 • Η αγορά των ηλεκτρονικών βιβλίων σήμερα διακρίνεται από έλλειψη διαλειτουργικότητας • Η πρόσβαση περιορίζεται και εξαρτάται από μία πληθώρα λειτουργικών συστημάτων και εξοπλισμού hardware • Τα ηλεκτρονικά βιβλία έχουν χαρακτηριστεί ως ηλεκτρονικά νησιά με αδυναμία επικοινωνίας μεταξύ τους

14. Παγκόσμιο πρότυπο • Η δεδομένη πραγματικότητα στο χώρο των ηλεκτρονικών βιβλίων προεξοφλεί την ανάγκη εδραίωσης ενός κοινού, ευρείας αποδοχής προτύπου • Ανάγκη επίλυσης των προβλημάτων διαλει-τουργικότητας που αντιμετωπίζουν τόσο οι τελικοί χρήστες, όσο και οι εκδότες στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής δημοσίευσης

15. Προαπαιτούμενα προτύπου 1/3 • Τυπογραφική πληρότητα • Ανάγκη για πλούσια και ποιοτική παρουσίαση • Ενσωμάτωση πολύπλοκων γραφικών αναπαρα-στάσεων και multimedia επιλογών • Προσαρμοστικότητα • Βέλτιστη δυνατή αναπαράσταση κειμένου αν-εξαρτήτως συσκευής ανάγνωσης • Παραμετροποιήση τυπογραφικών ρυθμίσεων

16. Προαπαιτούμενα προτύπου 2/3 • Προσβασιμότητα • Πρόβλεψη για αναπαραγωγή κειμένου με τρό-πους πέραν του παραδοσιακού οπτικού • Φωνητική αναπαραγωγή ή σύστημα Braille • Διεθνής εφαρμογή • Πρέπει να υποστηρίζει την αναπαράσταση κάθε γλώσσας και τη χρήση όλων των γνωστών τυπο-γραφικών χαρακτήρων

17. Προαπαιτούμενα προτύπου 3/3 • XML συμβατότητα • Η βιομηχανία της ηλεκτρονική δημοσίευσης κινείται σταθερά προς τη χρησιμοποίηση της XML γλώσσας • Δυνατότητες DRM • Η ενσωμάτωση μηχανισμών προστασίας του περιεχομένου είναι προαπαιτούμενη από την πλευρά των εκδοτών

18. OEBPS 1/2 • Open E-Book Publication Structure • Εφαρμογή του Open E-Book Forum, ανεξάρ-τητου και αφιλοκερδούς οργανισμού • Υποστηρίζεται από πολλές εταιρείες με διαφο-ροποιούμενα και συγκρουόμενα πολλές φορές συμφέροντα • Εργαλείο οργάνωσης XML αρχείων που περι-έχουν χαρακτηριστικά ηλεκτρονικού βιβλίου

19. OEBPS 2/2 • Αποσκοπεί στη δυναμική και ποιοτική e-book αναπαράσταση τέτοιων XML αρχείων • Εκπληρώνει όλα τα προαναφερθέντα προαπαι-τούμενα ζητήματα

20. DRM 1/4 • Η διαχείριση των δικαιωμάτων των ηλεκτρο-νικών αρχείων ταλαιπωρεί τα e-books όσο και κάθε άλλο ψηφιακό τεκμήριο • Η ευκολία αντιγραφής τους δημιουργεί συνθή-κες προβληματικές ως προς τη διακίνηση και νόμιμη χρήση τους • Θίγονται τα δικαιώματα όσων συμμετέχουν στην παραγωγή και διακίνηση των προϊόντων

21. DRM 2/4 • Το DRM ξεκινά από τη στιγμή δημιουργίας ενός ηλεκτρονικού βιβλίου και το ακολουθεί στη διαδικασία διακίνησης και κατανάλωσής του • Εφαρμόζεται με διάφορες πρακτικές κλειδώ-ματος του περιεχομένου του βιβλίου • Για τον σκοπό αυτό έχουν αναπτυχθεί πολλές εταιρείες και προγράμματα, που προσφέρουν ισάριθμες λύσεις, λιγότερο ή περισσότερο επιτυχημένες

22. DRM 3/4 • Ένας δημιουργός ή εκδότης μπορεί να περι-ορίσει την πρόσβαση σε ένα ηλεκτρονικό βιβλίο όπως αυτός θέλει • Το βιβλίο μπορεί να μην είναι προσβάσιμο από άλλους πλην του νόμιμου αποδέκτη • Είναι δυνατό να διατηρούνται περιορισμοί στη χρήση και μετά το ξεκλείδωμα του βιβλίου, πρακτική που συνεισφέρει στην πιο σφαιρική προστασία του αντικειμένου

23. DRM 4/4 • Η πρακτική του DRM για τα ηλεκτρονικά βιβλία βρίσκει καλύτερη εφαρμογή στις λεγόμενες αφοσιωμένες πλατφόρμες ανάγνωσης

24. Επίλογος – Προοπτικές 1/3 • Τα e-books αποτελούν πρωτοφανή επανάσταση στον χώρο του βιβλίου • Η εμπειρία της ανάγνωσης γνωρίζει ριζικές αλλαγές και διανθίζεται με ανύπαρκτες στο παρελθόν δυνατότητες • Αλλάζει όλο το κύκλωμα παραγωγής και διακί-νησης των βιβλίων • Προέχει η αποκρυστάλλωση της e-book τεχνο-λογίας και η εδραίωση κοινού προτύπου

25. Επίλογος – Προοπτικές 2/3 • Τα e-books προβλέπεται να κατακτήσουν το αναγνωστικό κοινό • Παρατηρείται συνεχής βελτίωση και τελειο-ποίηση των σχετικών συσκευών ανάγνωσης • Ένας από τους πιο υποσχόμενους τομείς εφαρ-μογής της e-book τεχνολογίας είναι η παιδεία • Πιλοτικά προγράμματα αντικατάστασης των σχολικών εγχειριδίων με αντίστοιχα ηλεκτρο-νικά

26. Επίλογος – Προοπτικές 3/3 • Η περαιτέρω εξέλιξη των ηλεκτρονικών βι-βλίων θεωρείται δεδομένη • Μένει να διαπιστωθεί ο ρυθμός απορρόφησής τους και το πώς στην πράξη πια θα βελτιώσουν τη ζωή μας

27. Βιβλιογραφία 1/4 • Paul Cesarini: “E-books: a battle for stand-ards”, The Writing Instructor http://flansburgh.english.purdue.edu/twi/essays/cesarini/index.html • Ruth Wilson: “Evolution of portable electro-nic books”, Ariadne, Issue 29 http://www.ariadne.ac.uk/issue29/wilson/intro.html

28. Βιβλιογραφία 2/4 • Clifford Lynch: “The battle to define the fu-ture of the book in the digital world”, First Monday, Peer reviewed journal on the Internet http://www.firstmonday.dk/issues/issue6_6/lynch • Peter Cooper: “The e-book phenomenon”, i-Boostv journal http://www.iboost.com/profit/other_revenue_streams/ebooks/tutorial/30020.htm

29. Βιβλιογραφία 3/4 • M.D.Benoit: “The e-book phenomenon: is it here to stay?” http://www.geocities.com/mdbenoit_2000/ebook_manual.htm • Jon Noring: “OEBPS: the universal consumer e-book format?” http://12.108.175.91/ebookweb/discuss/msgReader$2165

30. Βιβλιογραφία 4/4 • E-books.org: a resource for reading appliance research: Frequently asked questions http://e-books.org/faq.htm