Podstawy obrotu nieruchomościami – cz. I Bohdan Chełmiński , DRN

1. Podstawy obrotu nieruchomościami – cz. IBohdan Chełmiński , DRN

2. kodeks reguluje stosunki pomiędzy osobami fizycznymi i osobami prawnymi Osoba to podmiot prawa; posiada prawa i obowiązki.k.c. Art. 8 • Osoba fizycznato w rozumieniu prawa człowiek. Staje się on podmiotem prawa w chwili narodzin i traci podmiotowość w chwili śmierci lub uznania za osobę zmarłą. OP Ułomna osoba prawna OF

3. OF • Dla dziecka poczętego, lecz jeszcze nie urodzonego, ustanawia się kuratora, jeżeli jest to potrzebne do strzeżenia przyszłych praw dziecka. • Kuratela ustaje z chwilą urodzenia się dziecka. człowiek posiada zdolność prawną z chwilą urodzenia i traci ją z chwilą śmierci

4. Co to jest zdolność prawna? • podmiot może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania zatem skoro jest podmiotem praw, ma także zdolność do ochrony tych praw- ma zdolność sądową czyli może być stroną w procesie /przeciwstawność interesów/ oraz uczestnikiem postępowaniu nieprocesowym przykład takiego postępowania: p. spadkowe

5. Przykład: • nowonarodzonemu dziecku jedno z rodziców może podarować nieruchomość niczym nie obciążoną. Zatem dziecko musi mieć możliwość ochrony swojego prawa własności, może zatem pozywać przed sąd; czyni to przez przedstawiciela ustawowego. • Zatem dziecko może nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywanym.

6. OF /małoletnia - pełnoletnia • Pełnoletnim jest, kto ukończył lat osiemnaście. • Przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność. Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa.

7. OF identyfikacja i charakterystyka OF identyfikujemy na podstawie dow. os lub paszportu • Ujawnienie nazwiska /i imienia/ identyfikuje człowieka jako podmiot stosunku prawnego. Nazwisko jest elementem formy czynności cywilnoprawnych. • OF ma jedno miejsce zamieszkania (domicyl) . Jest nim miejscowość , a nie adres /ulica, lokal/. Można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania. Osoba fizyczna ma także miejsce zameldowania w miejscu pobytu stałego względnie tymczasowego. • Osobę charakteryzuje także stan cywilny. • Pesel

8. OF – zdolność do czynności prawnych • Z chwilą uzyskania pełnoletniości człowiek uzyskuje pełną zdolność do czynności prawnych. • Natomiast nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat 13-tu oraz osoby ubezwłasnowolnione /art.12kc/.

9. Stan cywilny • Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). • Do majątku wspólnego należą w szczególności m.inn.: • 1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, • 2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,

10. Stan cywilny • Do majątku osobistego każdego z małżonków należą m. inn.: • przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, • przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił, •  przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego /co do zasady/.

11. Stan cywilny • W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. • Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

12. Stan cywilny Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania: 1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków, 2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal, 3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa, 4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych. Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka. Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.

13. Stan cywilny Umowne ustroje majątkowe. Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa. Małżonek może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome.

14. Stan cywilny • Rozdzielność majątkowa powstaje z mocy prawa, w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków. • Orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej.

15. Ułomne OP • Do jednostek organizacyjnych nie będących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych. • Ułomne osoby prawne : mają zdolność prawną, egzekucja wpierw z majątku ułomnej osoby prawnej, odpowiedzialność subsydiarna wspólników art. 33-1 kc

16. OP • Osoba prawna ma określoną przepisami prawa strukturę organizacyjną, w tym system organów. • Własny majątek. • Ponosi odpowiedzialność cywilną . • Ma zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych.

17. Osoba prawna to podmiot prawa Osobowość prawną nadaje prawo obowiązujące. Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Tryb powstania osób prawnych normują przepisy prawa. Dla przykładu : Polska Akademia Nauk będąca osobą prawną powstała mocą ustawy; spółki kapitałowe, spółdzielnie, stowarzyszenia, przedsiębiorstwa państwowe nabywają z mocy ustaw osobowość prawną z chwila wpisania do właściwego rejestru Krajowego Rejestru Sądowego.

18. osobowość prawną nadaje prawo obowiązujące. Na takie sposoby: • Faza powstawania osoby prawnej to faza „ w organizacji”. • Ustanie osoby prawnej oznacza kres jej istnienia. Sposoby ustania określają przepisy właściwe. Np. ksh .Przyczyną może być wola samej osoby prawnej, wola założycieli osoby prawnej /art. 19 ppu/, orzeczenie sądu. • SP jako osoba prawna nie może ustać nigdy. • Aktem prawnym organu władzy państwowej np. rozp. Rady Ministrów; uchwały sejmu czy w przypadku przedsiębiorstw państwowych w oparciu o tzw. Akt założycielski //Dz.U. 2002.112.981 ze zm./ • Drugi sposób polega na tym, ze ustawa np. ksh określa przesłanki do powstania OP. Następnie następuje wpis do właściwego rejestru i wtedy jednostka organizacyjna uzyskuje osobowośc prawną.

19. OP – Skarb Państwa • Własność i inne prawa majątkowe, stanowiące mienie państwowe, przysługują Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym.

20. OP – Skarb Państwa

21. OP – Skarb Państwa  Nie wymaga zgody, ministra właściwego do spraw SP czynność prawna: Agencji Nieruchomości Rolnych , Agencji Mienia Wojskowego oraz Wojskowej Agencji Mieszkaniowej - w zakresie rozporządzenia, powierzonymi tym Agencjom na podstawie przepisów odrębnych, składnikami mienia Skarbu Państwa.

22. OP – Skarb Państwa Czynność prawna rozporządzająca to czynność, której skutkiem jest przeniesienie, obciążenie, ograniczenie lub zniesienie prawa majątkowego. Wobec powyższego zgody MSP wymaga przeniesienie, obciążenie, ograniczenie lub zniesienie praw do składników majątkowych. Zgody takiej wymaga więc zawarcie umowy sprzedaży, darowizny, zamiany, przewłaszczenie na zabezpieczenie ponadto ustanowienie wszelkich ograniczeń osoby prawnej w rozporządzaniu składnikiem majątkowym oraz obciążeń tychże składników majątkowych, takich jak prawa rzeczowe ograniczone (użytkowanie, służebności, zastaw, zastaw rejestrowy, hipoteka

23. OP – Skarb Państwa • Zasady reprezentacji SP, jako podmiotu praw i obowiązków. • SP nie ma organów ani siedziby. • Czynności prawnych może dokonywać przez wiele organów i jednostek organizacyjnych, w tym ministrów i wojewodów. • Tu należy wymienić państwowe agencje np. Agencja Nieruchomości Rolnych /Państw OP/, Wojskowa Agencja Mieszkaniowa.

24. OP – Skarb Państwa • Z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów niniejszej ustawy oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.

25. OP jstgmina • Do zadań wójta należy między innymi: gospodarowanie mieniem komunalnym, wykonywanie budżetu. • Oświadczenie woli w imieniu gminy składa jednoosobowo wójt albo upoważniony przez wójta jego zastępca samodzielnie bądź z drugą upoważnioną osobą . W zakresie zobowiązań pieniężnych potrzebna jest kontrasygnata skarbnika albo osoby przez niego upoważnionej.

26. Zasoby nieruchomości Art. 20. [Rodzaje] Tworzy się:   • 1) zasób nieruchomości Skarbu Państwa; • 2) gminne zasoby nieruchomości; • 3) powiatowe zasoby nieruchomości; • 4) wojewódzkie zasoby nieruchomości. Art. 21. [Zasób Skarbu Państwa] Do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności S P i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego Skarbu Państwa.

27. Art. 24. [Zasób gminny] 1. Do gminnego zasobu nieruchomości należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności gminy i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego gminy. 2. Na cele rozwojowe gmin i zorganizowanej działalności inwestycyjnej, a w szczególności na realizację budownictwa mieszkaniowego oraz związanych z tym budownictwem urządzeń infrastruktury technicznej, a także na realizację innych celów publicznych mogą być wykorzystywane gminne zasoby nieruchomości. 3. Podstawą tworzenia gminnych zasobów nieruchomości są studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin uchwalane na podstawie przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

28. OP gminne związki • Cel: wspólne wykonywanie zadań publicznych gminy • Związek posiada osobowość prawną.  • Utworzenie związku wymaga przyjęcia jego statutu przez rady zainteresowanych gmin bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy. • Rejestr związków prowadzi minister właściwy do spraw administracji publicznej. • Związek nabywa osobowość prawną po zarejestrowaniu, z dniem ogłoszenia statutu. Organem stanowiącym i kontrolnym związku jest zgromadzenie związku. W skład zgromadzenia wchodzą wójtowie i burmistrzowie gmin uczestniczących w związku. • . Organem wykonawczym związku jest zarząd. Zarząd związku jest powoływany i odwoływany przez zgromadzenie związku. • Źródło: ustawa o samorządzie gminnym art.64

29. OP powiat Rada Powiatu Zarząd powiatu Rada powiatu wybiera zarząd w liczbie od 3 do 5 osób, w tym starostę i wicestarostę Do zadań zarządu powiatu należy w szczególności: wykonywanie uchwał rady, gospodarowanie mieniem powiatu, wykonywanie budżetu powiatu, • Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu, z zastrzeżeniem przepisów o referendum powiatowym. • Kadencja rady trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów. • Oświadczenie woli w sprawach majątkowych w imieniu powiatu składają dwaj członkowie zarządu lub jeden członek zarządu i osoba upoważniona przez zarząd.

30. OP Powiat stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu, wybór i odwołanie zarządu • powoływanie i odwoływanie, na wniosek starosty, sekretarza powiatu i skarbnika powiatu, będącego głównym księgowym budżetu powiatu, • uchwalanie budżetu powiatu, • Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy m.inn.: • określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania • podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących: zasad nabycia, zbycia i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na okres dłuższy niż trzy lata, tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek,

31. OP powiat Reprezentacja • Oświadczenie woli w sprawach majątkowych w imieniu powiatu składają dwaj członkowie zarządu lub jeden członek zarządu i osoba upoważniona przez zarząd. • Zarząd może upoważnić pracowników starostwa, kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych powiatu do składania oświadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalności powiatu. • Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań majątkowych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika powiatu lub osoby przez niego upoważnionej.

32. OP województwo Sejmik Zarząd Marszałek województwa organizuje pracę zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego, kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje województwo. • Sejmik województwa m. inn. określa zasady, tryb i harmonogram opracowania strategii rozwoju województwa . Uchwała podlega publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym • Prawa majątkowe województwa, nie należące do innych wojewódzkich osób prawnych, wykonuje zarząd województwa.

33. Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa. podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa dotyczących m. inn.: zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na okres dłuższy niż 3 lata • Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy m.inn. stanowienie aktów prawa miejscowego, w szczególności: • statutu województwa, • zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, • uchwalanie planu zagospodarowania przestrz.

34. OP województwo reprezentacja • Prawa majątkowe województwa, nie należące do innych wojewódzkich osób prawnych, wykonuje zarząd województwa. • Sejmik województwa może udzielić marszałkowi upoważnienia do składania jednoosobowo oświadczeń woli, innych niż przewidywane w statucie województwa. • Czynność prawna, z której wynika zobowiązanie pieniężne, wymaga do jej skuteczności kontrasygnaty głównego księgowego budżetu województwa lub osoby przez niego upoważnionej.

35. OP województwo reprezentacja • Art. 56. Kierownicy wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej działają jednoosobowo na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez zarząd województwa.

36. OP województwo reprezentacja • Art. 57. Oświadczenia woli w imieniu województwa składa marszałek województwa wraz z członkiem zarządu województwa, chyba że statut województwa stanowi inaczej.

37. Jednostki organizacyjne publiczno-prawne nie posiadające osobowości prawnej. Samorządowe • należą do sektora finansów publicznych bo działają w oparciu o finanse publiczne. • Gmina wyposaża je w środki niezbędne do prowadzenia działalności. • Nie mają osobowości prawnej.

38. Przedszkole – jednostka budżetowafot. B. Chełmiński 2008

39. Jednostki organizacyjne publiczno-prawne nie posiadające osobowości prawnej. Samorządowe • Kierownicy jednostek organizacyjnych gminy nieposiadających osobowości prawnej działają jednoosobowo na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez wójta.

40. Jednostki organizacyjne publiczno-prawne nie posiadające osobowości prawnej. Skarbu Państwa • Na podstawie delegacji ustawowej w ustawie o lasach - Art. 4. • Lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa zarządza Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, zwane dalej „Lasami Państwowymi”. • Szczegółowe zasady gospodarki finansowej w Państwowym Gospodarstwie Leśnym „Lasy Państwowe” określa rop. RM z 6 grudnia 1994 roku.

41. Krajowy Rejestr Sądowy Ustawą z dnia 20 sierpnia 1997 roku ustawodawca wprowadził do obrotu prawnego Krajowy Rejestr Sądowy. Rejestr składa się z: 1) rejestru przedsiębiorców, 2) rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, 3) rejestru dłużników niewypłacalnych.

42. Centralna Informacja Krajowego Rejestru Sądowego, z oddziałami przy sądach rejestrowych wydaje odpisy, wyciągi i zaświadczenia z Rejestru, które mają moc dokumentów wydawanych przez sąd . Domniemywa się, że dane wpisane w Krajowym Rejestrze Sądowym są prawdziwe /bez dz. IV/. Wpisy w Krajowym Rejestrze Sądowym ogłaszane są w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, z zachowaniem przewidzianych w ustawiewyjątków.

43. Rejestr przedsiębiorców stosuje się do następujących podmiotów: 2) spółek jawnych, 3) spółek partnerskich, 4) spółek komandytowych, 5) spółek komandytowo-akcyjnych, 6) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, OP 7) spółek akcyjnych, OP 8) spółdzielni, OP 9) przedsiębiorstw państwowych, OP 10) jednostek badawczo-rozwojowych, OP 11) przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium RP działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, [zwane przedsiębiorstwami zagranicznymi] 12) towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, OP 13) innych osób prawnych, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, /np. fundacji, stowarzyszeń, organizacji społecznych i zawodowych, publicznych zakładów opieki zdrowotnej/ OP 14) oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 15) głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń.