İŞYERLERİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI ÇALIŞMA REHBERİ

1. İŞYERLERİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİKURULLARI ÇALIŞMA REHBERİ

2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI DAYANAK: 22.05.2003 TARİHLİ VE 4857 SAYILI İŞ KANUNUNUN 80 ‘NCİ MADDESİNİN 3 ÜNCÜ FIKRASINA GÖRE DÜZENLENMİŞTİR.

3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI “MADDE 80. BU KANUNA GÖRE SANAYİDEN SAYILAN, DEVAMLI OLARAK EN AZ ELLİ İŞÇİ ÇALIŞTIRAN VE ALTI AYDANFAZLASÜREKLİ İŞLERİN YAPILDIĞI İŞYERLERİNDE HER İŞVEREN BİR İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU KURMAKLA YÜKÜMLÜDÜR. İŞVERENLER İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARINCA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ MEVZUATINA UYGUN OLARAK VERİLEN KARARLARI UYGULAMAKLA YÜKÜMLÜDÜRLER İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARININ OLUŞUMU, ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ, ÖDEV, YETKİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞINCA HAZIRLANACAK BİR YÖNETMELİKTE GÖSTERİLİR.”

4. İş sağlığı ve güvenliği kurullarının hangi işyerlerinde kurulacağı, oluşumu, çalışma yöntemleri, görev, yetki ve yükümlülükleri “İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik” ile düzenlenmiştir. (R.G.:07.04.2004/25426)

5. HANGİ İŞYERLERİNDE KURULACAKTIR? İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU EN AZ ELLİ İŞÇİ ÇALIŞTIRAN ALTI AYDAN FAZLA SÜREKLİ İŞLER 28/2/2004 Tarihli Ve 25387 Sayılı RESMİ GAZETE’ de Yayımlanan “SANAYİ, TİCARET,TARIM VE ORMAN İŞLERİNDEN SAYILAN İŞLERE İLİŞKİN YÖNETMELİK” HÜKÜMLERİNE GÖRE; SANAYİDEN SAYILAN

6. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının kurulacağı işyerleri Sanayi, Ticaret, Tarım ve Orman İşlerinden Sayılan İşlere İlişkin Yönetmelik (R.G:28.02.2004/25387) hükümlerine göre sanayiden sayılan, devamlı olarak en az elli işçi çalışan ve 6 aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde her işveren bir iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurmakla yükümlüdür. İşçi sayısının tespitinde işyerinde çalışan sigortalı çalışanların tamamı dikkate alınır. İşverene bağlı fabrika, müessese, işletme veya işletmeler grubu gibi birden çok işyeri bulunduğu hallerde elliden fazla işçi çalıştıran her bir işyerinde ayrı ayrı birer iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurulur.

7. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARININ OLUŞUMU a) İşveren veya vekili, b) İş Kanununun 81 inci maddesi uyarınca iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanı, c) İş Kanununun 81 inci maddesi uyarınca görevlendirilen işyeri hekimi, d) İnsan kaynakları, personel,sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi, e) Varsa sivil savunma uzmanı,

8. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARININ OLUŞUMU f) İşyerinde görevli formen, ustabaşı veya usta, g) işyerindeki işçilerin yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla seçilecek işçi,

9. İŞVEREN VEYA VEKİLİ İŞYERİ HEKİMİ (c) İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI (b) İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU İNSAN KAYAKNLARI (d) FORMEN,USTABAŞI VEYA USTA(f) İŞÇİ TEMSİLCİSİ (g) SİVİL SAVUNMA UZMANI (e)

10. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI KURULUN BAŞKANI; İŞVEREN VEYA İŞVEREN VEKİLİDİR. KURULUN SEKRETERİ; 4857 SAYILI İŞ KANUNUNUN 81’NCİ MADDESİ UYARINCA İŞ GÜVENLİĞİ İLE GÖREVLİ MÜHENDİS VEYA TEKNİK ELEMANIDIR.

11. ATAMA VE SEÇİM? İş Kanununun 81 inci maddesi uyarınca iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanı, İş Kanununun 81 inci maddesi uyarınca görevlendirilen işyeri hekimi, İnsan kaynakları, personel,sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi, Varsa sivil savunma uzmanı, işveren veya vekili tarafından atanırlar.

12. ATAMA VE SEÇİM? Kurulda görevli formen, ustabaşı veya usta, o işyerindeki formen, ustabaşı veya ustaların yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla seçilen kişidir. Kurulda görevli işçi, işyerindeki işçilerin yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla seçilen kişidir.

13. EĞİTİM İşveren tarafından, kurul üyelerine ve yedeklerine iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim verilmesi sağlanır.

14. EĞİTİM -Kurulun görev ve yetkileri, -İş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal mevzuatlar ve standartlar, -Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri, -Etkili iletişim teknikleri, -Acil durum önlemleri, -Meslek hastalıkları, -İşyerlerine ait özel riskler KONULARINI KAPSAR.

15. Kurulun görev ve yetkileri Kurul üyeleri, yönetmelikte kurula verilen görev ve yetkilerinin neler olduğu ve bu görevlerle ilgili yapılacak çalışmaların sistemi, plan ve programı ve yapılacak işlerde kimlerin hangi faaliyetlere ne kadar katkı sağlayacağı hakkında bilgilendirilirler.

16. İSG konularında Ulusal Mevzuat ve Standartlar Kurul, faaliyetlerinde ölçü olarak öncelikle kısaca mevzuat olarak anılan kanun, tüzük, yönetmelik, tebliğler ile Türk Standartlar Enstitüsü'nün standartlarını almak durumundadır. Bu ölçüyü kullanabilmesi için faaliyet alanına giren konuları kapsayan mevzuat ve standartlar kurul üyelerine anlatılır. Bu belgelere istenildiğinde nasıl ulaşılacağı öğretilir. Kurul, özellikle mevzuata kolaylıkla ulaşabileceği bir yöntem geliştirir.

17. Sıkça Rastlanan İş Kazaları ve Sebepleri İşyerinde meydana gelen iş kazalarının sebeplerinin kurul üyelerine öğretilmesi, İSG konusunda geçmişte zayıf kalınan noktaların görülmesini sağlar. Zayıf noktaların güçlendirilmesi için alınan önlemlerin anlatılması ve gösterilmesi risk kontrol yöntemleri konusunda bilincin artırılmasına katkı sağlamış olur.

18. Endüstriyel Hijyenin Temel İlkeleri İşyerinde bina ve eklentilerin yapı malzemelerinden veya bina aksesuarları, havalandırma gibi üretim sürecinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyecek şartlar oluşabilmektedir. işçilerin işyerini kullanırken kişisel temizlikleri etkilenebilmektedir.

19. Endüstriyel Hijyenin Temel İlkeleri İşyerinin havasının kirlenme sebepleri, toz, gaz, duman, buhar, gürültü, titreşim gibi sağlığı etkileyecek tehditler, asbest ve benzeri işyeri yapı malzemelerinde bulunabilecek zararlılar ve kişisel temizliği etkileyecek ve dolayısı ile sağlığa zarar verebilecek durumlar ve bunlardan korunma yolları kurul üyelerine anlatılır.

20. Etkili iletişim teknikleri İletişim, etkili biçimde anlamak ve anlaşılmaktır. Kurulun görev ve yetkilerini yerine getirebilmesi için üyelere aktif dinleme, karşısındakini anlamaya çalışma, belli ölçülere göre ve hoşgörülü olarak fikirlerini ifade etme yeteneklerini kazandıracak bir eğitim sağlanır. Kurul üyeleri çalışmalarını yaparken aşağıdaki durumlarla karşılaşacaktır;

21. Gelişmeyi rapor etme • Emir verme • Personeli eğitme • Onaylama • Kınama • Politikaları açıklama • Anlaşmazlıkları çözme • Teşvik etme • Denetleme

22. Acil Durum Tedbirleri İşyerinin karşılaşabileceği olağanüstü olaylar esnasında olayla etkili bir şekilde mücadele etmek için alınan tedbirler kurul üyeleri tarafından öğrenilir.

23. Bu tedbirler; işyeri acil durum organizasyonu, Acil durum tahliye planları, İşyeri acil durum ekipleri, Acil durumda kullanılacak araçlar ve yerleri, Acil durum iç ve dış iletişim yerleri ve araçları, Olası olağanüstü olay senaryolarının hazırlanmasıdır.

24. İşyerine özgü riskler Tehlike, hasar veya zarar verme potansiyeline sahip kaynak veya durumdur. Risk ise tanımlanan bir tehlikelinin zarar verme olasılığı ile sonuçlarının birleşimidir.

25. Her işyerinde, yapılan faaliyetlere göre tehlike ve bunların oluşturacağı riskler ve birbirlerine göre seviyeleri farklılık arz etmektedir. İşyerinde risklerin kontrolünde öncelikleri belirlemek için bu konularda bilgi sahibi olmak gerekir. Örneğin, yüksekte yapılan çalışmalarda düşme tehlikesinin oluşturacağı risk öncelik arz etmesine karşın bir makine ile çalışan işçi için makinelerin hareketli kısımlarının oluşturacağı risk önceliklidir. İSG plan ve programların kapsamları bu önceliklere göre değişik konuları kapsadığından kurul üyeleri risk değerlendirme sürecinde işyerinde tespit edilen riskler hakkında bilgilendirilirler.

26. GÖREV VE YETKİLER İŞYERİNİN NİTELİĞİNE UYGUN BİR İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İÇ YÖNETMELİĞİ HAZIRLAMAK, İŞVERENİN VEYA VEKİLİNİN ONAYINA SUNMAK VE İÇ YÖNETMELİĞİN UYGULANMASINI İZLEMEK, İZLEME SONUÇLARINI RAPOR HALİNE GETİRİP ALINMASI GEREKEN TEDBİRLERİ BELİRLEMEK VE KURUL GÜNDEMİNE ALMAK.

27. GÖREV VE YETKİLER İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONULARINDA O İŞYERİNDE ÇALIŞANLARA YOL GÖSTERMEK. İŞYERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN TEHLİKELERİ VE ÖNLEMLERİ DEĞERLENDİRMEK, TEDBİRLERİ BELİRLEMEK, İŞVEREN VEYA VEKİLİNE BİLDİRİMDE BULUNMAK.

28. GÖREV VE YETKİLER İŞYERİNDE MEYDANA GELEN HER İŞ KAZASI VE TEHLİKELİ VAKA VEYA MESLEK HASTALIĞINDA YAHUT İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ BİR TEHLİKE HALİNDE GEREKLİ ARAŞTIRMA VE İNCELEME YAPMAK, ALINMASI GEREKEN TEDBİRLERİ BİR RAPORLA TESPİT EDEREK İŞVEREN VEYA VEKİLİNE VERMEK,

29. GÖREV VE YETKİLER İŞYERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİM VE ÖĞRETİMİNİ PLANLAMAK, BU KONU VE KURALLARLA İLGİLİ PROGRAMLARI HAZIRLAMAK, İŞVEREN VEYA İŞVEREN VEKİLİNİN ONAYINA SUNMAK VE BU PROGRAMLARIN UYGULANMASINI İZLEMEK. TESİSLERDE YAPILACAK BAKIM VE ONARIM ÇALIŞMALARINDA GEREKLİ GÜVENLİK TEDBİRLERİNİ PLANLAMAK VE BU TEDBİRLERİN UYGULAMALARINI KONTROL ETMEK.

30. GÖREV VE YETKİLER İŞYERİNDE YANGINLA, DOĞAL AFETLERLE, SABOTAJ VE BENZERİ İLE İLGİLİ TEDBİRLERİN YETERLİLİĞİNİ VE EKİPLERİN ÇALIŞMALARINI İZLEMEK, İŞYERİNİN SAĞLIK VE GÜVENLİK DURUMUYLA İLGİLİ YILLIK BİR RAPOR HAZIRLAMAK, O YILKİ ÇALIŞMALARI DEĞERLENDİRMEK, ELDE EDİLEN TECRÜBEYE GÖRE ERTESİ YILIN ÇALIŞMA PROGRAMINDA YER ALACAK HUSUSLARI VE GÜNDEMİ TESPİT ETMEK, İŞVERENE TEKLİFTE BULUNMAK, PLANLANAN GÜNDEMİN YÜRÜTÜLMESİNİ SAĞLAMAK VE UYGULAMASINI DEĞERLENDİRMEK,

31. GÖREV VE YETKİLER 4857 SAYILI İŞ KANUNUNUN 83 ÜNCÜ MADDESİNDE BELİRTİLEN TALEPLERİN VUKUUNDA ACİLEN TOPLANMAK VE KARAR VERMEK.

32. KURUL ÜYELERİNİN ÖZELLİKLERİ, GÖREV VE SORUMLULUKLARI NELERDİR ?

33. Kurul Başkanı İşveren veya işveren vekilidir; işveren vekili işveren adına işyerini yöneten ve yapılacak faaliyetlerde ihtiyaç duyulacak insan, ekipman ve para kaynağı sağlayabilmeye yetkili kişidir. Bu sebeple kurul faaliyetleri için toplantı yeri, araç ve gereçleri temin eder.

34. Kurul başkanının görev ve sorumlulukları Başkan kurulun oluşturulmasından, toplanması için altyapı hazırlığından, düzenli toplanmasından, kurulun karşılıklı dayanışma ile çalışmasından ve alınan kararların uygulanmasından sorumlu olmalıdır.

35. Kurul Sekreteri Sekreter, iş sağlığı ve güvenliğinden sorumlu mühendis veya teknik eleman olarak görev yapan kişi olacaktır. İş güvenliğinden sorumlu mühendis veya teknik elemanların Bakanlık tarafından eğitime tabi tutulup sertifikalandırılmış olması gerekmektedir.

36. Kurul sekreteri görev ve sorumlulukları Kurul sekreterinin yönetim, eşgüdüm, iletişim, doküman ve gündemle ilgili çeşitli görev ve sorumlulukları vardır. Kurul sekreteri işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin yönetilmesi için bir sistem kurar ve faaliyetlerinin eşgüdümünü sağlar. Kurul ile ilgili bütün iletişim, doküman ve yazışmalar ve faaliyetlerle ilgili belgeler sekreter tarafından muhafaza edilir, İşyeri sağlık ve güvenlik plan ve programlarının taslak çalışmalarını yapar ve kurulun onayına sunar.

37. İşyeri Hekimi görev ve sorumlulukları işyeri hekimi işyerinde çalışma şartlarını izleyerek çalışanlara yönelik tıbbi programlar ve periyodik kontroller yapmak durumundadır. Bu programları geliştirirken mevzuatın öngördüğü asgari talepleri göz önüne alır. Yaptığı bütün faaliyeti belgelendirir. Yıllık faaliyet raporu hazırlar. Bütün bu çalışmalarla ilgili kurulu bilgilendirir.

38. İşçi ve Formen Temsilcilerinin sorumlulukları Temsilciler işyerinde işin yapılması esnasında karşılaştıkları tehlikeleri kurula bildirmek durumundadırlar. Bunu yapabilmeleri için düzenli olarak kurula gelmeden önce arkadaşları ile istişare ederek belirtilen konuları not alırlar ve kurul gündemine alınmasını sağlarlar. Belirlenen risk kontrol yöntemlerinin etkili olup olmadığı ile ilgili olarak sürekli olarak kurulu bilgilendirirler. İSG bilincinin yaygınlaşıp yaygınlaşmadığı ve yaygınlaşmasına nelerin engel olduğu konusunu araştırarak kurul gündemine taşırlar.

39. ÇALIŞMA USULLERİ İNCELEME, İZLEME VE UYARMAYI ÖNGÖREN BİR DÜZEN İÇİNDE OLMAK ÜZERE: AYDA EN AZ BİR KERE TOPLANIR. GÜNDEMİ, YERİ, GÜNÜ VE SAATİ EN AZ 48 SAAT ÖNCE KURUL ÜYELERİNE BİLDİRİLİR. GÜNDEM, SORUNLARIN VE PROJELERİN ÖNEM SIRASINA GÖRE BELİRLENİR. KURUL ÜYELERİ GÜNDEMDE DEĞİŞİKLİK İSTEYEBİLİR.

40. ÇALIŞMA USULLERİ AĞIR İŞ KAZASI HALLERİ VE ÖZEL TEDBİR GEREKTİREN ÖNEMLİ HALLERDE ÜYELERDEN BİRİ KURULU OLAĞANÜSTÜ TOPLANTIYA ÇAĞIRABİLİR. TEKLİFLERİN KURUL BAŞKANINA VEYA SEKRETERİNE YAPILMASI GEREKİR.

41. ÇALIŞMA USULLERİ İŞYERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ AÇISINDAN KENDİSİNİN SAĞLIĞINI BOZACAK VE VÜCUT BÜTÜNLÜĞÜNÜ TEHLİKEYE SOKACAK YAKIN, ACİL VE HAYATİ BİR TEHLİKE İLE KARŞI KARŞIYA KALAN İŞÇİ, KURULA BAŞVURDUĞUNDA KURUL, AYNI GÜN ACİLEN TOPLANIR VE KARARINI VERİR. KARAR İŞÇİYE YAZILI OLARAK BİLDİRİLİR. OLAĞAN TOPLANTILARIN SÜRESİ TOPLAM OLARAK AYDA 24 SAATİ GEÇEMEZ. TOPLANTILARIN GÜNLÜK ÇALIŞMA SAATLERİ İÇİNDE YAPILMASI ESASTIR.

42. ÇALIŞMA USULLERİ -KURUL, ÜYELERİN ÇOĞUNLUĞU İLE TOPLANIR, KARARLAR KATILANLARIN OY ÇOKLUĞU İLE ALINIR. EŞİTLİK HALİNDE BAŞKANIN OYU KARARI BELİRLER. -ÇOĞUNLUĞUN SAĞLANAMADIĞI VEYA BAŞKA BİR NEDENLE TOPLANTININ YAPILMADIĞI HALLERDE DURUMU BELİRTEN BİR TUTANAK DÜZENLENİR.

43. ÇALIŞMA USULLERİ -HER TOPLANTIDA, GÖRÜŞÜLEN KONULARLA İLGİLİ ALINAN KARARLARI İÇEREN BİR TUTANAK DÜZENLENİR. - TUTANAK, TOPLANTIYA KATILAN BAŞKAN VE ÜYELER TARAFINDAN İMZALANIR VE GEREĞİ YAPILMAK ÜZERE İŞVERENE BİLDİRİLİR. -İMZALI TUTANAK VE KARARLAR SIRASIYLA ÖZEL DOSYASINDA SAKLANIR.

44. ÇALIŞMA USULLERİ -TOPLANTIDA ALINAN KARARLAR GEREĞİ YAPILMAK ÜZERE İLGİLİLERE DUYURULUR. -İŞÇİLERE DUYURULMASI FAYDALI GÖRÜLEN KONULAR İLAN EDİLİR. HER TOPLANTIDA, ÖNCEKİ TOPLANTIYA İLİŞKİN KARARLAR VE BUNLARLA İLGİLİ UYGULAMALAR HAKKINDA BAŞKAN VEYA KURULUN SEKRETERİ TARAFINDAN KURULA GEREKLİ BİLGİ VERİLİR VE GÜNDEME GEÇİLİR.

45. İŞBİRLİĞİNİN SAĞLANMASI İŞVERENE BAĞLI FABRİKA, MÜESSESE, İŞLETME VEYA İŞLETMELER GRUBU GİBİ BİRDEN ÇOK İŞYERİ BULUNDUĞU HALLERDE VE ELLİDEN FAZLA İŞÇİ ÇALIŞTIRAN HER BİR İŞYERİNDE AYRI AYRI KURUL OLUŞTURULDUĞUNDA; ÇALIŞMA USULLERİNİN DÜZENLENMESİ, İŞ VE GÖRÜŞ BİRLİĞİNİ SAĞLAMAK AMACIYLA BU İŞYERLERİNE AİT RAPORLAR, EN AZ ALTI AYDA BİR, İLGİLİ TEKNİK ELAMAN VE UZMANLARLA TOPLANARAK İNCELENİR.

46. İŞVEREN VEYA VEKİLİNİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ TOPLANTI İÇİN YER, ARAÇ VE GEREÇLERİNİ SAĞLAMAK TOPLANTI TUTANAKLARI, KAZA VE DİĞER VAK’ALARIN İNCELEME RAPORLARI, KURULUN YAPTIĞI DENETİM SONUÇLARINA AİT KURUL RAPORLARININ İŞYERİNDE BULUNDURULMASI MEVZUATA UYGUN OLARAK VERİLEN KARARLARIN UYGULANMASI

47. KURULUN YÜKÜMLÜLÜĞÜ YAPACAKLARI TEKLİFLERDE, BULUNACAKLARI TAVSİYELERDE VE VERECEKLERİ KARARLARDA İŞYERİNİN DURUMU VE İŞVERENİN İMKANLARININ GÖZÖNÜNDE BULUNDURULMASI . ÜYELERİN, GÖREVLERİN NEDENİYLE ÖĞRENDİKLERİ MESLEKİ TEKNİKLERE VE ÇALIŞMA METODLARINA İLİŞKİN SIRLARIN GİZLİ TUTULMASI İŞ MÜFETTİŞLERİNE YARDIMCI OLUNMASI

48. İŞÇİLERİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ KONULAN KURALLAR, YASAKLAR İLE ALINAN KARAR VE TEDBİRLERE UYMA . İŞYERİNDE SAĞLIK VE GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN BELİRLENMESİ, UYGULANMASI VE ALINAN TEDBİRLERE UYULMASI HUSUSUNDA KURUL İLE İŞBİRLİĞİ UYGULAMADA KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER HAKKINDA BİLGİ VERME

49. 1. ADIM: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULUNUN OLUŞTURULMASI. A- Atama B- Seçim 2. ADIM: KURULUN DUYURULMASI 3.ADIM: TOPLANTININ GERÇEKLEŞTİRİLMESİ A- GÜNDEM B- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İÇ YÖNETMELİK TASLAĞI HAZIRLAMA C- ALINAN KARARLAR 4. ADIM: TOPLANTI TUTANAĞI DÜZENLENMESİ 5. ADIM: ALINAN KARARLARIN DUYURU VE TEBLİĞİ

50. YAYIMLANAN YÖNETMELİKLER LİSTESİ