LEKCJA Z OBRAZEM

1. LEKCJA Z OBRAZEM Rembrandt Harmenszoon van Rijn Powrót syna marnotrawnego

2. 1. Biblia Zacznijmy ab ovo (od jaja, czyli od początku) „Bierze ją do ręki każdy człowiek. Dla jednego jest to księga święta, dla drugiego najciekawsza książka religijna, bestseller wszechczasów. Książka dla każdego i na każdy dzień. Na wielu drogach człowiek szuka Boga A jeśli pośród całej tej wielości i różnorodności jest jakaś najprostsza, najkrótsza i najoczywistsza droga, to jest nią zapewne ta, którą przygotował i ukazał sam Bóg - Pismo święte, Biblia. Biblia jako słowo Boże stanowi największą świętość dla wyznawców monoteizmu żydowskiego i chrześcijańskiego.”

3. „W literaturze jest jednym z głównych źródeł inspiracji piśmiennictwa kształtującego się w Europie pod wpływem tradycji chrześcijańskich. Oddziałuje ona w literaturze na jej treść, a także jest wzorcem podstawowych gatunków literackich (np. kronika, opowiadanie, przypowieść, aforyzm, dramatyczny dialog, pieśń, list itp.). O wyborze - czy szczególnym uprzywilejowaniu poszczególnych wątków biblijnych - w różnych okresach decydowały właściwe dla nich dominanty ideowe i estetyczne. Podobnie szerokie zastosowanie znalazła tematyka biblijna w muzyce; przejawiało się to albo w korzystaniu z tekstów poszczególnych ksiąg czy ich fragmentów lub poszczególnych zdań Pisma albo w operowaniu biblijnymi wątkami tematycznymi.” Biblia

4. „Teksty biblijne dały podstawę do wytworzenia określonych gatunków lub form muzycznych, podlegających rozwojowi i zmianom stylistycznym zgodnie z epoką, w której powstały. To samo można powiedzieć o biblijnej inspiracji w sztuce, zwłaszcza w malarstwie i rzeźbie”. www.biblia.poznan.pl/PS/Biblia.htm

5. 2. Przypowieść o synu marnotrawnym Przeczytaj jeszcze raz. 11) Powiedział też: Pewien człowiek miał dwóch synów. (12) Młodszy z nich rzekł do ojca: Ojcze, daj mi część majątku, która na mnie przypada. Podzielił więc majątek między nich. (13) Niedługo potem młodszy syn, zabrawszy wszystko, odjechał w dalekie strony i tam roztrwonił swój majątek, żyjąc rozrzutnie. (14) A gdy wszystko wydał, nastał ciężki głód w owej krainie i on sam zaczął cierpieć niedostatek. (15) Poszedł i przystał do jednego z obywateli owej krainy, a ten posłał go na swoje pola żeby pasł świnie. (16) Pragnął on napełnić swój żołądek strąkami, którymi żywiły się świnie,lecz nikt mu ich nie dawał. (17) Wtedy zastanowił się i rzekł: Iluż to najemników mojego ojca ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę. (18) Zabiorę się i pójdę do mego ojca, i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie; (19) już nie jestem godzien nazywać się twoim synem: uczyń mię choćby jednym z najemników. (20) Wybrał się więc i poszedł do swojego ojca. A gdy był jeszcze daleko, ujrzał go jego ojciec i wzruszył się głęboko; wybiegł naprzeciw niego, rzucił mu się na szyję i ucałował go.

6. (21) A syn rzekł do niego: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie, już nie jestem godzien nazywać się twoim synem. (22) Lecz ojciec rzekł do swoich sług: Przynieście szybko najlepszą szatę i ubierzcie go; dajcie mu też pierścień na rękę i sandały na nogi. (23) Przyprowadźcie utuczone cielę i zabijcie: będziemy ucztować i bawić się, (24) ponieważ ten mój syn był umarły, a znów ożył; zaginął, a odnalazł się. I zaczęli się bawić. (25) Tymczasem starszy jego syn przebywał na polu. Gdy wracał i był blisko domu, usłyszał muzykę i tańce. (26) Przywołał jednego ze sług i pytał go, co to ma znaczyć. (27) Ten mu rzekł: Twój brat powrócił, a ojciec twój kazał zabić utuczone cielę, ponieważ odzyskał go zdrowego. (28) Na to rozgniewał się i nie chciał wejść; wtedy ojciec jego wyszedł i tłumaczył mu. (29) Lecz on odpowiedział ojcu: Oto tyle lat ci służę i nigdy nie przekroczyłem twojego rozkazu; ale mnie nie dałeś nigdy koźlęcia, żebym się zabawił z przyjaciółmi. (30) Skoro jednak wrócił ten syn twój, który roztrwonił twój majątek z nierządnicami, kazałeś zabić dla niego utuczone cielę. (31) Lecz on mu odpowiedział: Moje dziecko, ty zawsze jesteś przy mnie i wszystko moje do ciebie należy. (32) A trzeba się weselić i cieszyć z tego, że ten brat twój był umarły, a znów ożył, zaginął a odnalazł się. (Ew.Lukasza 15:1-32)

7. 3. Przypowieść Gatunek literatury moralistycznej; utwór narracyjny, w którym przedstawione postacie i zdarzenia nie są ważne ze względu na swe cechy jednostkowe, lecz jako przykłady uniwersalnych prawideł ludzkiej egzystencji, postaw wobec życia i kolei losu. Świat przedstawiony przypowieści stanowi stanowi zbiór sytuacyjnych wykładników jakiejś ogólnej prawdy moralnej, filozoficznej czy religijnej. Zawiera niejednokrotnie rozwiniętą fabułę, jednakże jest ona z racji swego przykładowego charakteru silnie uschematyzowana i uboga w realia, które podlegają selekcji ze względu na nadrzędny sens utworu, Właściwa interpretacja przypowieści wymaga przejścia od znaczenia literalnego do ukrytego znaczenia alegorycznego lub moralnego. (...) Bogaty zestaw materiału przypowieściowego znajduje się w Nowym Testamencie. Słownik terminów literackich pod red. J. Sławińskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1998

8. ur. 15 lipca 1606 roku 4. Twórca obrazu http://www.abcgallery.com/R/rembrandt/rembrandt4.JPG http://www.ibiblio.org/wm/paint/auth/rembrandt/self/self-1634.jpg http://arthistory.westvalley.edu/images/R/REMBRANDT/SELF1661.JPG Rembrandt Harmenszoon van Rijn Holenderski malarz, rysownik i grafik. Uważany powszechnie za jednego z największych artystów europejskich, najważniejszy malarz holenderskiego Złotego Wieku, okresu w którym kultura, nauka, gospodarka, potęga militarna i wpływy polityczne Holandii osiągnęły swoje apogeum. zm. 4października1669 roku

9. W ostatnim okresie powstały obrazy, w których artysta stawiał pytania o dobro i zło, cierpienie i przebaczenie, np. Powrót syna marnotrawnego ok. 1668 (Ermitaż, Sankt Petersburg). Postacie zostały jakby odmaterializowane, malarz skupił uwagę widza na czysto duchowym ich bogactwie. Obraz realistyczny, ale pełny głębi psychologicznej, tajemniczości i duchowości. Prezentuje mistrzowskie operowanie światłem oraz półcieniem. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/53/Rembrandt-The_return_of_the_prodigal_son.jpg

10. Powrót syna marnotrawnegoostatni obraz Rembrandta namalowany pod koniec życia. Dokładna data powstania obrazu nie jest znana, bywa on datowany na rok 1660, 1662 lub też 1668 rok. • Olej na płótnie • 262 x 206 cm • Ermitaż w Sankt Petersburgu (Rosja)

11. Przygotuj się do ustnej wypowiedzi na temat przypowieści biblijnej. 1. Własnymi słowami przedstaw fabułę przypowieści. 2. Odnajdź jej momenty kluczowe. 3. Zestaw definicję przypowieści jako gatunku biblijnego z treścią opowieści o synu marnotrawnym i odnajdź w niej cechy typowe dla omawianego gatunku.

12. Zadanie nr 1. Który fragment przypowieści przedstawia obraz? Odpowiedzi udziel w karcie pracy (4-5 zdań).

13. 5. Jak czytać obraz? Wyznacz w obrazie punkt centralny. W tym celu poprowadź przekątne. Ćwiczenie plastyczne nr 1. Zakreśl okrąg. To co znalazło się wewnątrz okręgu, to najważniejsze elementy obrazu. Po wykonaniu ćwiczenia przejdź do następnego slajdu.

14. Porównaj

15. Zadanie nr 2. Co znalazło się wewnątrz okręgu? Wypisz te elementy w karcie pracy. • ............................................. • ............................................... • .............................................. • ..............................................

16. Jeszcze raz przyjrzyj się obrazowi. Zweryfikuj swoje zadanie.

17. Jak czytać obraz? W malarstwie barokowym szczególną rolę odgrywało światło. Najważniejsze elementy dzieła malarskiego były zawsze podświetlone. Często było to światło umowne, którego źródła nie można znaleźć w obrazie, także poza nim.

18. Zadanie nr 3. Wybierz te fragmenty obrazu, które Rembrandt podświetlił. Wymień je w karcie pracy. Ćwiczenie plastyczne nr 2: Zaznacz te elementy w karcie pracy. Po wykonaniu ćwiczenia przejdź do następnego slajdu.

19. Jeszcze raz przyjrzyj się obrazowi. Zweryfikuj swoje zadanie.

20. Zadanie nr 4. Opis sylwetek ojca i syna Zwróć uwagę na ułożenie postaci, pochylenie głów, ubranie. Nie zapomnij o tkaninach. Czy coś może znaczyć, że szata syna jest zmięta, brudna, fałdy są niespokojne, chaotyczne? A chałat ojca leży równo, spokojnie? Wykorzystaj pojęcia: dynamika, statyka. Cały obraz Pamiętaj o metaforycznym i alegorycznym znaczeniu obrazu, to ilustracja przypowieści.

21. Cały obraz Zadanie nr 5. Twarz ojca Jak wygląda twarz ojca? Pamiętaj o metaforycznym i alegorycznym znaczeniu obrazu, to ilustracja przypowieści. Co wyraża? Jakie uczucia można z niej odczytać?

22. Zadanie nr 6. Cały obraz Ręce ojca Opisz ręce ojca. Czym różni się prawa ręka od lewej? Dlaczego są inne? Pamiętaj o metaforycznym i alegorycznym znaczeniu obrazu, to ilustracja przypowieści. Jakie przesłanie chciał nam przekazać artysta?

23. Cały obraz Zadanie nr 7. Stopy syna Opisz stopy syna. Czym różni się prawa stopa od lewej? Dlaczego malarz rozróżnił je? Pamiętaj o metaforycznym i alegorycznym znaczeniu obrazu, to ilustracja przypowieści. Spróbuj odnaleźć powiązanie pomiędzy dłońmi ojca i stopami syna.

24. Cały obraz Zadanie nr 8. Twarz i ręce drugiego syna. Opisz twarz syna. Co ona wyraża? Opisz ułożenie rąk. Co one wyrażają? Pamiętaj o metaforycznym i alegorycznym znaczeniu obrazu, to ilustracja przypowieści.

25. Zapoznaj się z poniższym komentarzem. Możesz wzbogacić swoje notatki o informacje w nim zawarte. „Obraz realistyczny, ale pełny głębi psychologicznej, tajemniczości i duchowości. Prezentuje mistrzowskie operowanie światłem oraz półcieniem. Na pierwszym planie znajdują się postacie marnotrawnego syna i ojca. Postać syna przejmuje stanem, w którym się znajduje. Na nogach widoczne są rozpadające się chodaki, ukazujące poranione stopy, a brudne złachmanione ubranie jest w strzępach. Głowa jest ogolona i pokryta strupami. Twarz syna nie jest dobrze widzialna, ale widać na niej grube rysy i pełno bólu.Postać ojca wyraża wybaczenie i ulgę z powrotu już opłakanego syna.”Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Powr%C3%B3t_syna_marnotrawnegoKategoria: Obrazy

26. Porozmawiaj o obrazie Weź udział w dyskusji na temat interpretacji plastycznej przypowieści o synu marnotrawnym. Dlaczego malarz zilustrował właśnie ten fragment przypowieści? Jakie przesłanie niesie taki wybór?

27. To już koniec. Przejrzyj notatki opracowane w karcie pracy. Pamiętaj o poprawnym stylu i bezbłędnym zapisie (ortografia i interpunkcja). Pracę oddaj swojemu poloniście.