Ongezien en Niet Gehoord: non-verbale basiscommunicatie principes in een VIB programma voor communicatief beperkte me

1. Ongezien en Niet Gehoord: non-verbale basiscommunicatie principes in een VIB programma voor ‘communicatief beperkte’ mensen. Bernadette Van Den Tillaart AIT Landelijke Studiedag Ede, 7 mei 2007 bernadettevandentillaart@tiscalimail.nl

2. Inhoud 1. Initiatief en Ontvangst 2. Populatie ‘Communicatief Beperkten’ 3. Interactie Programma VIB - Begeleidings Model - Interactie Model - Cursussen 4. Onderzoek Illustratie met video-beelden

3. 1a. Initiatief Verbaal: Verwoorden van - ervaringen in de fysieke wereld - emotionele en sociale beleving Middels gesproken/ geschreven taal, gebarentaal, braille Non-Verbaal: Uitdrukken door lichaamstaal van - ervaringen in de fysieke wereld - emotionele en sociale beleving Middels mimiek, beweging, tast, geluiden, kijken, etc. Handelingen

4. 1b. Ontvangst Bevestigen dat initiatief van de ander ontvangen is én delen van fysieke-emotionele ervaring! Verbaal: Verwoorden dat initiatief waargenomen is - expliciet: herhalen van wat het kind zei/ schreef/ gebaarde/ brailleerde - impliciet: in commentaar of antwoord (lief van je, ja) Non-Verbaal: Uitdrukken middels lichaamstaal dat initiatief waargenomen is - expliciet: imiteren van het gedrag van het kind - impliciet: wijzen/ aanraken, gevraagde geven

5. Onderzoek heeft aangetoond dat verwaarloosde kinderen in Roemeense weeshuizen die eenmalig kennis maakten met ‘Intensive Interaction’ door een vreemde communicatie partner, zich openden voor contact. Tot verbazing van de begeleiding. Intensive Interaction had hetzelfde effect bij autistische volwassenen met ernstige leerproblemen. Intensive interaction past vooral non-verbale en verbale imitatie toe op personen met contact problemen. Een vorm van ontvangstbevestiging. Zeedyk & Caldwell, in press 07; Zeedyk, Davies & Caldwell, in press 07

6. 2. Populatie ‘Communicatief Beperkten’ Mensen waarbij de taal en interactie ontwikkeling ‘niet vloeiend verloopt’. (zie slide 8) Dit kan veroorzaakt worden door een primair sensorische of motorische stoornis een neurologische stoornis een inadequate omgeving (inclusief incompetente opvoeders).

7. Natuurlijke taal en interactie Een sensorische of motorische stoornis wordt pas een probleem als de opvoeders niet in staat zijn om zich af te stemmen op de voorkeurs taal(ontwikkeling) van het kind. Bijvoorbeeld: een blind kind geschreven taal aanbieden ipv braille, of een doofblind kind geen tactiele taalontwikkeling aanbieden, of een ruimtelijk-visueel kind geen aangepaste visueel/taciele taalondersteuning aanbieden

8. De eerste interactie en communicatie dient afgestemd te zijn op de wijze waarop het kind de wereld waarneemt De opvoeder tracht het kind te ontmoeten in diens wereld. Vanuit hun gedeelde ervaringen kan het kind zich ontwikkelen in interactie, communicatie en een taal.

9. Veel ‘communicatief beperkten’ kunnen uitstekend harmonieuze interacties genieten, als hun toestemming gegeven wordt om te communiceren middels hun sterke kant. De gesproken taal is niet meerwaardig aan andere talen. Het ‘niet vloeiend verlopen van de interactie ontwikkeling’ is dan meer een kwestie van het niet in staat zijn van de opvoeder om zich af te stemmen op de ervaringswereld en de sterke kant van het kind, en het niet vaardig zijn in diens natuurlijke taal. Deze opvoeders worden tevens vaak controlerend in hun opvoedingsstijl.

10.  VIB is een geweldige ondersteuning voor opvoeders, om de basis communicatieprincipes toe te passen, als gesproken en geschreven taal niet goed werkt. Video-interactie-analyse maakt het mogelijk om non-verbale initiatieven en ontvangst- bevestigingen microscopisch te analyseren

11. 3. Interactie Programma VIB Begeleidings Model Interactie Model Cursussen

12.   Interactie Programma VIB (Van Den Tillaart, 1998 – 2001) Ouders en Professionele opvoeders Interactie Cursus 1 Begeleidings & Model Cursus 2 Interactie Begeleider Opleider van Interactie Begeleiders