690 likes | 1.25k Views
Tularemi. Prof. Dr. Mehmet BAKIR. Tularemi. Zoonotik bir infeksiyon Etken Francisella tularensis küçük, gram negatif bir kokobasil F.tularensis İnsanlar Bazı kemirgenler ve tavşanlar için oldukça virulan bir bakteridir. Bulaşma. İnsandan insana geçiş saptanmamış
E N D
Tularemi Prof. Dr. Mehmet BAKIR
Tularemi • Zoonotik bir infeksiyon • Etken • Francisella tularensis • küçük, gram negatif bir kokobasil • F.tularensis • İnsanlar • Bazı kemirgenler ve tavşanlar için oldukça virulan bir bakteridir
Bulaşma • İnsandan insana geçiş saptanmamış • İnsanlara bulaşma: • Artropod ısırıkları • İnfekte hayvan, infeksiyöz hayvana ait doku yada sıvılar • Kontamine su veya yiyecek yenilmesi • İnfektif aerosollerin inhalasyonu • F.tularensis tularensis • Bulaşmada tavşan, koyun ve kene önemlidir • F.tularensis holarctica • Bulaşmada misk sıçanı, kunduz gibi suyla yaşamsal ilişkisi olan çok sayıda vektör önemlidir
F.tularensis tularensis • İnsanlar için bilinen en infeksiyöz patojenlerden biridir • Antibiyotikler kullanıma girmeden önce • Mortalite %5–60 arasındaydı. • Günümüzde %2 olarak kabul edilmekte
Tularemi • Avrupa • >%95’i ülseroglandüler yada glandüler formda. • Türkiye’de • Olguların %77.4 orofarengeal form • Orofarengeal form genellikle baş ve boyunda lokalizedi.
Klinik ve laboratuar bulgularına göre tularemi olgularının tanımlanması
Etken • Proteobakteri • gama-altsınıfında • Francisella familyasında • İki farklı F.tularensis türü var • F.tularensis ve F.philomiragia • F.tularensis (4 alttürü var) • F.tularensis alttür tularensis • F.tularensis alttür holarctica • F.tularensis alttür novicida • F.tularensis alttür mediasiatica
Francisella • Küçük, aerobik, katalaz pozitif, pleomorfik, gram negatif kokobasil • Gram veya Giemza yöntemiyle bipolar boyanır • F. Tularensis üreme için sistein veya sistin( diğer bir sulfidril kaynağı) gerektirir • Glukoz sistein agar,Tiyoglikolat et suyu, Çukulatamsı agar, Modifiye Thayer-Martin besi yeri • 35° C de CO2 li ortam yada olmaksızın inkube edilir. 2-5 günde üreme görülür • Kontamine örneklerden üremeyi kolaylaştırmak için ortama pensilin, siklohekzimid veya polimiksin ilave edilir • F. tularensis suşlarının hepsi β-laktamaz pozitiftir.
F.tularensis alttürlerinin genel özellikleri • F.tularensis alttür tularensis (Tip A) • Yüksek düzeyde virulandır. • Kuzey Amerikada yaygın. • F.tularensis alttür holarctica (Tip B) • Tüm kuzey hemisferde bulunur • Türkiye’de salgınlara neden olan alttürdür • Daha az virulandır • F.tularensis alttür mediasiatica: • Kazakistan ve Özbekistan’dan izole edilmiştir. • Orta düzeyde virulansa sahiptir. • F.tularensis alttür novicida: • ABD ve Avusturalya’dan izole edilmiştir. • İmmun yetmezlikli kişilerde hastalık oluşturur. • Düşük virulansa sahiptir.
Tularemi’de klinik • Bakterinin • virülansına • giriş yerine • alınan bakteri miktarına ve • kişinin bağışıklık durumuna bağlı olarak değişi. • F tularensis tularensis infeksiyonu F tularensis holarctica’ya göre daha ağır seyirlidir.
Kuluçka süresi • 1-21 gün arasında değişir • Ortalama 3-5 gün • Tularemi • Asemptomatik infeksiyondan • Bakteriyemiye kadar değişen infeksiyona neden olur.
Klinik • Ani başlayan • Ateş (38-40oC) • Tedavi edilmeyen olgularda haftalarca sürebilir • Üşüme • Baş ağrısı • Bulantı-kusma • Kırıklık, halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık ve terleme gibi belirtilerle başlayabilir • Yada • ateş, boğaz ağrısı, öksürük, miyalji, karın ağrısı, diyare yakınmaları ile de başlayabilir.
Klinik şekilleri • Ülseroglandüler • Glandüler • Oküloglandüler • Pnömonik • Tifoid • Orofarenjiyal
Ülseroglandüler tularemi-1 • Hastalık: • Kene ısırması veya infekte hayvanın dokularına temas sonrası gelişir • Bir kaç gün sonra • Giriş yerinde kırmızı, ağrılı papül gelişir • Birkaç gün sonra • Ülser gelişir (eskar) • kenarları kalkık, ağrılı, düz tabanlı, çoğu zaman koyu kabuklu
Ülseroglandüler tularemi-1 • Ağrılı lenfadenopati • Bölgesel • Lenf bezleri • Bazen süpüre olur ve kendiliğinde drene olabilir • Hastalık 3-4 hafta ve daha fazla süre devam edebilir
Glandüler tularemi • Giriş yeri belli değildir • Ateş • Lenfadenopati • Tedavi edilmeyen hastalarda hastalık haftalarca devam edebilir
Oküloglandüler tularemi • Giriş alanı konjonktiva • Tek taraflı konjonktivit (genellikle) • Gözde: • Ağrı, kaşınma, fotofobi, lakrimasyon, • Gözde konjesyon, • Konjonktival ödem ve • Mukopürülan akıntı • Ve lenfadenopati • Preauriküler • Submandibüler veya • Servikal
Pnömonik tularemi • Etken • solunum yoluyla alınır • Özellikle laboratuvarda bulaşma • Bazen • Tifoid veya ülseroglandüler tularemi olgularında görülebilir
Pnömonik Tularemi • Klinik belirtiler • Ateş • Öksürük • Substernal yanma • Yan ağrısı • Balgam • Hiler lenfadenopati • Akciğer grafisi • Yama tarzında infiltrasyon • Bilateral olabilirler • Lober konsolidasyon • Plevral effüzyon
Tifoid Tularemi-1 • Etkenin giriş yeri belli değil • Lenfadenopati yok • Klinik sepsis şeklindedir • Çoğunlukla altta • Kronik hastalık ve ya • direnci düşüren bir neden vardır
Tifoid Tularemi-2 • Yüksek ateş • Üşüme • Şiddetli baş ağrısı • Kusma • Karın ağrısı • İshal • Öksürük • DIC • ARDS, • Organ yetmezliği ve şok • Olguların %50’sinde pnömoni • Menenjit görülebilir • Bakteri kandan izole edilir
Orofarenjiyal tularemi • Etken • kontamine su veya • besinler ile alınır • Klinik • Ateş • Ve şiddetli boğaz ağrısı • Eksüdatif tonsilit • Bazen ülseratif tonsilit • Ağız mukozasında ülserler • Tek taraflı veya iki taraflı ağrılı servikal lenfadenopati
Tularemi Seyrinde Görülebilen Deri Lezyonları • Papüler • Papülo-veziküler • Erythema nodosum • Erythema multiforme
Komplikasyonlar • Lenf nodu süpürasyonu • Menenjit • Perikardit • Endokardit • Hepatit • Peritonit • Osteomyelit
Laboratuvar Tetkiklerinde • Beyaz küre • Normal veya lökositoz olabilir • Sedimantasyon yükselebilir • CPK, AST, ALT yükselebilir • Trombositopeni, • Na düşüklüğü • Pyüri • Böbrek yetmezliği • Miyoglobinüri
Örnek • Hastaya ait • Tam kan, serum • Solunum sistemine ait sekresyonlar • Lezyondan sürüntü • Lezyondan yapılan aspiratlar • Doku biyopsisi • Otopsi materyal, • Memeli hayvanlara ait • Serum • Lezyondan yapılan aspirat • Otopsi materyali • Artropodlar (kene, sivrisinek) • Çevresel örnekler • Su, toprak, çamur, hayvan dışkıları yada çıkartıları
Kültür • Altın standart • Düzey III Emniyet kabini kullanılmalı • Kültür • Moleküler epidemiyoloji, tiplendirme ve alttürlerin saptanmasını sağlar • Besiyeri olarak Sistein yada sistin içeren agarlar
Serolojik Tanı • ELISA ve aglütinasyon testleri: • Mikroagglütinasyon yada tüp aglütinasyonu • Antijen olarak • FopA, LPS, dış membran karbohidrat fraksiyonu (OMP) ve ölü bakteri hücresi kullanılır. • Dezavantajı antikorların genellikle hastalığın 2. haftasına kadar saptanamaması • Bazen brusella, proteus yada yersinia cinsi bakterilerle çapraz reaksiyonlar göstermesidir.
Antijen saptamasına yönelik testler • Direkt floresan antikor testi • İmmunohistokimyasal boyama • Ag-Capture ELISA başlıca testlerdir • Direkt Floresan Antikor testi • Hızlı ve özgün bir testtir (duyarlılık sınırı ~106 hücre/ml).
Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) • Hastaya ait • lezyon, aspirat ve çevresel örneklerden yapılabilen PCR ile F. tularensis genomik segmentlerinin amplifikasyonu sağlanır • Son yıllarda Real-Time PCR teknikleri tercih edilmektedir
Tedavi • Streptomisin • Tetrasiklin • veya her iki ilaç kombine verilebilir • Tedavi süresi 10-14 gündür • Gerekirse süpürasyon gösteren lenf nodları cerrahi olarak drene edilir
Tedavi • Streptomisin (ilk seçilecek antibiyotik) • 2 X 7,5–10 mg/kg İM (İlk 3 gün 15 mg/kg 12 saatte bir uygulanabilir) • Gentamisin • 3-5 mg/kg İV/İM • Tetrasiklinler (özellikle doksisiklin) • Doksisiklin • 2 X 100 mg İV/PO • Kloramfenikol (menenjit olgularında düşünülmelidir) • 4 X 15 mg/kg İV
Tedavi • Kinolonlar • Siprofloksasin • 2 X 400 mg İV veya • 2 X 500-750 mg PO • Levofloksasin • 1 X 500 mg İV/PO