P retpristupna podrška EU

1. Pretpristupna podrška EU Način finansiranja EU

2. Motivi evropskih integracija • Osiguranje mira, prosperiteta i stabilnosti u Evropi; • Ujedinjenje razjedinjenog evropskog kontinenta; • Osiguranje sigurnosti građana Evropske unije; • Promovisanje uravnoteženogprivrednog i socijalnog razvoja; • Lakše suočavanje s izazovima globalizacije i očuvanje različitosti naroda Evrope; • Podrška vrijednostima zajedničkim svim građanima Evropske unije – održivi razvoj, očuvanježivotne sredine, poštovanje ljudskih prava, socijalna tržišna privreda...

3. Osnovni ciljevi EU • Održavanje privrednog i društvenog razvoja; • Potvrđivanje evropskog identiteta na međunarodnoj sceni (zajednička spoljna i bezbjednosna politika); • Zaštita prava i interesa državljana država članica - građanstvo EU; • EU se bori protiv društvene iskijučenosti i diskriminacije i za unapređenje društvene pravde i socijalne zaštite, jednakosti između žena i muškaraca, solidarnosti između generacija i zaštite prava djeteta. • EU unapređuje ekonomsku, socijalnu i teritorijalnu koheziju i solidarnost između država članica. • EU poštuje bogatstvo svoje kulturne i jezičke raznovrsnosti i angažuje se na očuvanju i razvoju evropske kulturne baštine.

4. Razvoj kohezione politike • 1958-1975 – rana (skromna) faza • 1975-1989 – formiranje strukturnih fondova • 1989-1993 – period zaokruživanja unutrašnjeg tržišta • 1993-2007 – stvaranje EU i proširenje • 2007-2013 – podrška Lisabonskoj strategiju • 2014-2020 – podrška Strategijei Evropa 2020

5. Razvoj sistema finansiranja EU • Tok razvoja sistema finansiranja EZ/EU bio je usmjeren prema: • Unifikaciji budžeta - formiranju opšteg budžeta za sve tri zajednice zajedno • Finansijskoj autonomiji Ekonomske zajednice - oblikovanje prihodne strane budžeta • Stvaranju zajedničkih politika - oblikovanje rashodne strane budžeta • Traženju balansa moći između institucija nad budžetom - budžetske procedure • Traženju balansa moći između institucija i država članica – ustanovljavanje srednjoročnog finansijskog okvira.

6. Razvoj budžetske politike • EZUČ- dva budžeta - administrativni i operativni; • Euroatom - dva budžeta – administrativni i budžet namijenjen istraživanju i investiranju; • EEZ- ustanovljen samo jedan - opšti budžet EEZ; • 1965 - Ugovor o spajanju (Merger Treaty) - integrisan Administrativni budžet EZUČ i Administrativni budžet Euroatom-a u opšti budžet EEZ; • Luksemburg 1970 - budžet za istraživanje i investiranje integrisan u opšti budžet EEZ • Briselski sporazum 1975 – utvrđena pravila koja važe i danas; • Stalni problemi - budžeti za 1980, 1985, 1986. i 1988. godinu nijesu bili na vrijeme usvojeni; • 1982 – dogovoreno poboljšanje budžetske procedure.

7. Izvori budžetskog prava EU • Član 41 Ugovora o Evropskoj uniji; • Članovi 310-325 Ugovora o funkcionisanju EU; • Glava II Finansijske odredbe • Poglavlje 1: Sopstveni izvori prihoda EU • Poglavlje 2: Višegodišnji finansijski okvir • Poglavlje 3: Godišnji budžet EU • Poglavlje 4: Izvršenje budžeta i usvajanje završnog računa • Poglavlje 5: Zajedničke odredbe • Poglavlje 6: Borba protiv prevara • Regulativa Savjeta od 21. XII 1977. godine, o opštem budžetu Evropskih zajednica; • Odluka Savjeta br. 2006/597/EC, od 29. IX 2006. godine, o sistemu sopstvenih prihoda Evropskih zajednica; • Međuinstitucionalni sporazum od 17.V 2006. godine između Evropskog parlamenta, Savjeta i Komisije o budžetskoj disciplini i poboljšanju budžetskog postupka; • Regulativa Savjeta br. 2040/2006 od 26.IX 2006. godine o o budžetskoj disciplini; • Regulativa Savjeta br. 1258/2006 od 17.V 2006. godine o finansiranu zajedničke poljoprivredne politike i • Drugi pravni propisi sekundarnog prava kojima se reguliše finansiranje pojedinih zajedničkih politika EU.

8. Principi • Princippripisivanjanadležnosti • Unijanemaizvornekompetencije • Principsupsidijarnosti • Svakajavnafunkcijatrebadaseobavljaodstrane štonižegnivoavlasti • Principproporcionalnosti • Svakamjera, preduzetaodstraneUnije, nećeićiprekoonoga štojepotrebnodabiseostvariliciljevipostavljeniugovoromoEvropskojzajednici

9. Načela • Osnovna načela budžetskog prava EU su: • Načelo jedinstva; • Načelo univerzalnosti; • Načelo specifikacije budžeta; • Nečelo godišnje periodičnosti budžeta,odnosno princip jednogodišnjosti; • Načelo budžetske tačnosti; • Načelo ravnoteže; • Načelo jedinice obračuna, odnosno jedinstvenog računa; • Načelo dosljednog finansijskog menadžmenta; • Načelo transparentnosti.

10. Prihodi budžeta • 1970. godine - uveden sistem sopstvenih izvora prihoda: • Carine (prenošene na Zajednicu postepeno do 1975); • Dažbine na poljoprivredne proizvode; • Prihod zasnovan na PDV-u, u iznosu od 1% od ukupno prikupljenih prihoda. • 1985. godine- uveden je “Opšti kompenzacioni mehanizam“

11. Način finansiranja EU • Čest uzrok nesuglasica • Britanski rabat • Neto davaoci i neto primaoci EU sredstava • U početku - doprinosi država članica • Sistem vlastitih prihoda Zajednica – od 1970 • Prihod zasnovan na BDP država članica– od 1988 • Tradicionalni vlastiti prihodi (carine i dažbine na poljoprivredne proizvode), • Prihod zasnovan na PDV-u i • Prihod zasnovan na BDP-u. • Države članice prikupljaju sredstva i pri tome zadržavaju 25%

12. Učešće članica u finansiranju EU

13. Razvoj budžeta u brojkama • 1970. godine budžet EEZ je iznosio 3,58 milijardi eura, ili 19 eura po stanovniku (u cijenama iz 1999. godine - 10 milijardi eura) • 1971. godine - 30 milijardi eura • 1991. godine - 70 milijardi eura • 2000. godine - 90 milijardi eura • 2003. godine - 98 milijardi eura (ili 258 eura po stanovniku Unije – 70 centi dnevno) • Prvi budžet EU 25 je iznosio 105 milijardi eura (232 eura po stanovniku godišnje ili 60 centi dnevno) • Danas je budžet EU ograničen na 1,24 % BDP-a svih država članica EU • Najviša stopa izdvajanja članica za troškove EU je bila 1,27% BDP-a – u periodu 1997-1999. godine

14. Budžet Evropske unije • 95% budžeta EU se preraspodjeljuje državama članicama • 2009 – planirano 133,8 milijardi eura, a ostvareno 116 milijardi eura- 1.03%BNP EU • 2010 – oko 123 milijarde eura • 2011 – rastod 2,9 odsto - oko 126 i po milijardi eura.

15. Rast izdataka za budžet EU

16. Prihodi • Sistem prihoda budžeta EU čine: • Tradicionalni sopstveni prihodi (carine, dažbine na poljoprivredne proizvode) – 12% budžeta EU; • Prihod zasnovan na PDV-u (od 1980) – • Prihod zasnovan na BDP-u (najvažniji) – 77% budžeta EU.

17. Rashodi budžeta EU • Poljoprivredni rashodi • Strukturne operacije • Unutrašnje politike • Spoljne aktivnosti(i pomoć budućim članicama) • Administrativni troškovi • Rezerve

18. Rashodi budžeta (2008) • Zajednička poljoprivredna politika - 40 % • Ekonomska i socijalna kohezija – 45% • Ostatak: pravda, bezbjednost, međunarodna pomoć, administracija, penzije... • Pad CAP-a i rast strukturnih fondova • CAP tokom sedamdesetih - preko 70% • Strukturni fondovi: 1975–4,8%, 1987-9%

19. Finansijske perspektive • Prvi Delorov paket: 1989-1993 • Stvaranje uspješnog jedinstvenog tržišta • Drugi Delorov paket: 1993 -1999 • Od Jedinstvenog evropskog akta do Mastrihta i dalje • Finansijska perspektiva: 2000-2006 • Agenda 2000 • Finansijska perspektiva 2007-2013 • Građenje naše zajedničke budućnost • Finansijska perspektiva 2014-2020 • Više Evrope za isti novac • Finansijski instrumenti za talase proširenja i produbljavanja integracija

21. Finansijska perspektiva 2007-2013

22. Poređenje planova budžeta EU 2007-2013 i 2014-2020

23. Budžet EU za 2010. godinu • Usvojen je 17. decembra 2009. godine • 122,9 milijardi eura- 1,04% BDP EU • 6% veći u odnosu na 2009. (koji je ostvaren u iznosu od 116 milijardi eura) • Za poljoprivredu, zaštitu životne sredine i ruralni razvoj - 58 milijardi eura, • Za pomoć regionalnom - 36 milijardi eura • 2011 – Nova pravila po Lisabonskom ugovoru