Yapım Mühendisliği ve Yönetimi Nereden Geldik - Nereye Gidiyoruz David Arditi, PhD Professor and Director Construction E

1. Yapım Mühendisliği ve Yönetimi Nereden Geldik - Nereye Gidiyoruz David Arditi, PhD Professor and Director Construction Engineering and Management Program Proje ve Yapım Yönetimi Kongresi, Ankara 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

2. Yapım Yönetimi Bilgi Kütüğü • Bütçe planlaması ve kontrolu • Sözleşme uygulaması • Karar verme mekanizmalarının kolaylaştırılması • Bilgi depolaması ve akımı • Malzeme/ekipman alımı ve kullanımı • Proje yönetimi • Kalite kontrolu • Kaynak optimizasyonu • Risk dağılımının ayarlanması • İş güvenliği sağlanması • İş programlaması • Değer mühendisliği PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

3. Yapım Yöneticilerinin Yapım Öncesinde Sundukları Hizmetler • İş sahibinin ihtiyaçlarının belirlenmesi • Fizibilite etüdü • Vergi analizi • Piyasa araştırması • Finansman sağlanması • Gerekli izinlerin alınması • Bütçe planlaması • Ön maliyet tahmini • Proje yönetim işlemleri • Tasarım sürecinininplanlanması • Değermühendisliği • Şimdiden satın alınmasıgerekenmalzeme/ ekipmanınsaptanması • Projeninihalepaketlerinebölünmesi • Projepaketlerinin müteahhitlereihalesi PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

4. Yapım Yöneticilerinin Yapım Süresince Sundukları Hizmetler • Ayrıntılı iş programı • Maliyet hesapları • Proje yönetim işlemleri • Süre ve maliyet kontrolu • Kalite kontrolu • Malzeme deneyleri • İş güvenliği önlemleri • İşci sendikaları ile uyum sağlanması • Projedeki değişikliklerin koordine edilmesi • Müteahhit ödemelerinin onayı • İnşa edilmiş tesisin denetimi • Pazarlama • Tesisin işletilmesi PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

5. Tarihsel Gelişim 1972 Müteahhitler Birliği yönergesi 1973 Mimarlar Odası sözleşmesi 1974 Müteahhitler Birliği sözleşmesi 1975 İnşaat Mühendisleri Odası komitesi 1976 Yapım Yönetiminin tarifi 1979 Yapım Yöneticilerinin görevleri 1979 Yapım Yönetimi hizmeti şartnamesi 1979 Müteahhitlerin görüşleri 1989 Tasarımcıların görüşleri 1981 CMAA PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

6. Yapım Yönetimi uzmanlık alanıneden gelişti? • Projelerin büyümesi ve karmaşıklaşması • İş sahibinin maliyet, süre ve kalite ihtiyaçlarını karşılamanın güçlükleri • Tasarımcıların maliyet tahmini güçlükleri • Tasarım aşamasında yapım tecrübesi eksikliği • Müteahhitin yöneticilik tecrübesi eksikliği • Geleneksel lineer yaklaşım (fizibilite-tasarim-ihale-yapım) • Devlet kuruluşlarının teşviki • Yapım Yönetimi sözleşmelerinde garanti mektubu mecburiyetinin olmaması PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

7. Yapım Yönetimi Proje Teslim Sistemleri • Danışman tarafından sunulan Yapım Yönetimi hizmeti • Danışman Yapım Yönetimi • Danışman/Müteahhit Yapım Yönetimi • Tasarımcı veya müteahhit tarafından sunulan Yapım Yönetimi hizmeti • İş sahibi tarafından sunulan Yapım Yönetimi hizmeti PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

8. Yapım Yönetimi Proje Teslim Sistemleri $ İŞ SAHİBİ İŞ SAHİBİ • Danışman tarafından sunulan Yapım Yönetimi hizmeti • Danışman Yapım Yönetimi • Danışman/Müteahhit Yapım Yönetimi A A A A YY TASARIMCI YY TASARIMCI $ $ MÜTEAHHİTLER MÜTEAHHİTLER PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

9. Yapım Yönetimi Proje Teslim Sistemleri İŞ SAHİBİ İŞ SAHİBİ • Tasarımcı veya müteahhit tarafından sunulan Yapım Yönetimi hizmeti A A A $ $ TASARIMCI / YY $ TASARIMCI YY MÜTEAHHİTLER MÜTEAHHİTLER PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

10. Yapım Yönetimi Proje Teslim Sistemleri YY İŞ SAHİBİ YY İŞ SAHİBİ TASARIMCI • İş sahibi tarafından sunulan Yapım Yönetimi hizmeti A $ A/E $ MÜTEAHHİTLER MÜTEAHHİTLER PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

11. Yapım Yönetimi Proje Teslim Sisteminin Yararları • Müteahhit ücretinin azalması • Tasarımcı ücretinin azalması • Sorunlara sistem analizi yaklaşımı • Tasarım aşamasında yapım tecrübesi • Tasarım sırasında maliyet kontrolu • Yönetimin tek bir kaynaktan sağlanması • İş sahibinin rahatlığı • Tasarım-Müteahhit Seçimi-Yapım aşamalarının lineer olmaması • İş sahibinin bazı malzeme/ekipmanı daha önceden daha ucuza satın alabilmesi olanağı • Taraflar arasındaki anlaşmazlıkların azalması PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

12. Yapım Yönetimi Proje Teslim Sisteminin Zararları • Yapım yöneticisinin ücreti • Toplam maliyetin proje başında bilinmemesi • Yetki eksikliğine rağmen sorumluluk • Maliyet garantisi olmaması • Projede calışan her müteahhidin garanti mektubu sağlamak yükümlülüğü • Lineer olmayan teslim sistemlerinde yaşanan sorunlar PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

13. Yapım Yöneticilerine Ödenen Ücret Üst limit Ücret (%) Alt limit Proje Değeri - $milyon PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

14. Yapım Yöneticilerinin görevleri inşaat kesimindeki taraflarca nasıl algılanıyor? • ASCE Yapım Yönetimi Komitesi çalışması • Yapım Yöneticilerinin görevlerinin saptanması • İnşaat kesimindeki tarafların görüşlerinin alınması • Bulguların istatistiksel analizi • Sonuçların inşaat camiasına duyurulması PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

15. Yapım Yöneticilerinin Görevlerinin Saptanması • CMAA Standard Form of Agreement between Owner and Construction Manager (CMAA document No. A-1, 1999) • AIA General Conditions of the Contract for Construction-Construction Manager-Adviser edition (document A201/CMa, 1992) • AGC Standard Form of Construction Management Agreement between Owner and Construction Manager (AGC document 510, 1997) ve genel literatür araştırması PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

16. Yapım Yöneticisi Görevleri • Tasarım öncesi 19 görev • Tasarım aşaması 30 görev • İhale aşaması 25 görev • Yapım aşaması 34 görev • Yapım sonrası 16 görev TOPLAM 124 görev PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

17. Yapım Kesiminde Taraflar • Tasarımcılar • Müteahhitler • Taşeronlar • Yapım yöneticileri • Eğitimciler PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

18. Anket Çalışması • İstatistikselAnaliz • Kruskall-Wallis test • Dunn test PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

19. PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

20. Anket sonuçları • 124 görevden 66’sında (53%) taraflararasındaanlaşma 58’inde de (47%) anlaşmazlıkgözlenmektedir • Taraflarözellikleyapımaşamasındakigörevlerkonusundaanlaşmaiçindedirler • Anlaşmazlıklarınçoğuihaleveyapımsonrasıaşamalardaortayaçıkmaktadır • Anlaşmazlıklarınçoğumüteahhitlervetasarımcılararasındadır • Tümtaraflar Yapım Yönetcileriningörevlerikonusundaortakbirgörüşesahipolurlarsa, inşaatsektöründeuyumlubirortamsağlanabilir PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

21. Yapım Yönetimi Sorunları • Eğitim sorunları • Araştırma sorunları PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

22. Yapım Yönetiminde Eğitim Sorunları • Lisans eğitimi • Bağımsız program • İnşaat mühendisliğinde veya mimarlıkta dersler • Lisansüstü eğitim • Master programı • Doktora programı PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

23. Yapım Yönetiminde Eğitim • Lisans düzeyinde inşaat mühendisliği programı: 221 • Lisansüstü düzeyinde inşaat mühendisliği programı: 174 • Lisansüstü düzeyinde yapım mühendisliği ve yönetimi programı: 44 • İnşaat mühendisliği lisans programlarının %20’si • İnşaat mühendisliği lisansüstü programlarının %25’i • Toplam 513 lisansüstü ders • Okul başına düşen ders sayısı: 12 (min 6, max 30) PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

24. Yapım Yönetiminde Eğitim -Derslerin Sıklığı • Sözleşmeler/yasal konular %15 • Proje yönetimi %16 • Planlama ve kontrol % 8 • Ekipman ve metotlar %11 • Yapım teknolojisi %16 • YMY ’de araştırma %11 %77 • Sistem optimizasyonu/istatistik % 6 • Maliyet tahmini/kontrolü % 6 • Bilgisayar uygulamaları % 7 • Ekonomik karar analizi % 3 • Gayrimenkul yönetimi % 1 PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

25. Yapım Yönetiminde Eğitim -Derslerin Yoğunluğu • Sözleşmeler/yasal konular 2.11 *** • Proje yönetimi 2.29 *** • Planlama ve kontrol 1.40 • Ekipman ve metotlar 1.80 • Yapım teknolojisi 2.83 *** • YMY ’de araştırma 2.12 *** • Sistem optimizasyonu/istatistik 1.38 • Maliyet tahmini/kontrolü 1.29 • Bilgisayar uygulamaları 1.57 • Ekonomik karar analizi 1.50 • Gayrimenkul yönetimi 1.50 PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

26. Yapım Yönetiminde Eğitim -Tarihsel Akım (Sıralamalar) 1982 1996 2008 • Sözleşmeler/yasal konular 1 1 1 • Proje yönetimi 2 1 3 • Planlama ve kontrol 3 6 7 • Ekipman ve metotlar 4 4 5 • Yapım teknolojisi 5 4 3 • YMY ’de araştırma 6 1 7 • Sistem optimizasyonu/istatistik 7 8 6 • Maliyet tahmini/kontrolü 8 6 10 • Bilgisayar uygulamaları 9 9 9 • Ekonomik karar analizi 10 10 2 • Gayrimenkul yönetimi 11 11 11 PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

27. Yapım Yönetiminde Eğitim -Sonuçlar • Amaç: Mühendis ve mimarları yapım yönetimi için eğitmek • Yöntemler • Müfredatı öğretebilecek nitelikli akademisyenler bulmak • Ders içeriklerini işverenlerin taleplerine göre ayarlamak • Mezunlara ve işverenlere anket uygulamak • Danışma kurulu oluşturmak • Akreditasyon örgütleri, profesyonel kuruluşlar, ve meslek kuruluşları ile işbirliği sağlamak • Öğrencilere en son araştırma ve geliştirme sonuçlarını sunmak PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

28. Yapım Yönetiminde Araştırma -Tarihsel Gelişim - 1955-1975 • İleri CPM diyagramları ve hesaplamaları • İnşaat sahalarının modellenmesi ve optimizasyonu • İhalelerin modellenmesi ve optimizasyonu • CPM hesaplamalarının bilgisayarlayapılması • İş güvenliğinin geliştirilmesi • İnşaat çalışanlarının moralini yükseltecek koşulların sağlanması PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

29. Yapım Yönetiminde Araştırma -Tarihsel Gelişim - 1955-1975 • İleri CPM diyagramları ve hesaplamaları • Ağ diyagramlarında en uzun yolun çözümü için parametrik lineer programlama optimizasyonu • Ağ diyagramlarında akım optimizasyonu için Ford & Fulkerson algoritması • vb Min KISITLAMALAR Xij≤ Dij Tüm aktiviteler Xij≥ dij Tüm aktiviteler PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

30. Yapım Yönetiminde Araştırma -Tarihsel Gelişim - 1955-1975 • İleri CPM diyagramları ve hesaplamaları • İnşaat sahalarının modellenmesi ve optimizasyonu • Kuyruk teorisi • Simülasyon modelleri • vb PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

31. Yapım Yönetiminde Araştırma -Tarihsel Gelişim - 1955-1975 • İleri CPM diyagramları ve hesaplamaları • İnşaat sahalarının modellenmesi ve optimizasyonu • İhalelerin modellenmesi ve optimizasyonu • CPM hesaplamalarının bilgisayarlayapılması • İş güvenliğinin geliştirilmesi • İnşaat çalışanlarının moralini ve verimini yükseltecek koşulların sağlanması PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

32. Yapım Yönetiminde Araştırma -Tarihsel Gelişim - 1975-1990 • Sözleşmelerde risk dağılımının irdelenmesi • Yenilik, yönetim bilimleri, örgüt tasarımı, ve stratejik planlama konularında incelemeler  • Bilgisayar destekli tasarım araçları, veri tabanları ve yapay zeka uygulamalarını birleştiren paylaşımcı bir ortam geliştirme çabaları • İnşaat planlaması ve yürütmesi için akıllı görsel araçların geliştirilmesi • Eksper sistem prototipleri geliştirilmesi • Genetik algoritmalar ve sinir ağı analizi yaklaşımlarının inşaat problemlerine uygulanması PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

33. Yapım Yönetiminde Araştırma -Tarihsel Gelişim - 1990-2010 • Üretimin, uygulamaların ve organizasyonun verimini, güvenliğini ve kalitesini arttıran bilgisayar ve Web bazlı sistemlerin geliştirilmesi • Algılayıcılar ve algılayıcı ağları ile otomasyon ve optimizasyon uygulamaları (örneğin, RFID) • Bina sistemlerinin görsel olarak modellenmesi, maliyet, iş programı ve örgütsel sorumlulukların yönetimi için 3D/4D/5D/nD modellerin geliştirilmesi PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

34. Yapım Yönetiminde Araştırma -Gelecek Yıllarda Araştırma • Projede rol alan kuruluşların daha uygun anlaşmalar yapabileceği bütünleşik bir proje teslim sistemi • Yeni yönetim metodlarının geliştirilmesi ve bu yeni teknolojilere adaptasyon • Karar verirken yaşam döngüsü maliyetlerinin göz önüne alınması • Küresel uygulamalara karşı bilinçlenme ve adaptasyon • Sürdürülebilir bina ve altyapıların ön planda tutulması • Öğretim elemanlarının araştırma yapmalarını teşvik • Öğretim elemanının kaliteli ve bilimsel araştırma yapabildiğini ve düzgün dergilerde yayınlayabildiğini kanıtlaması PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

35. Son Yıllarda Gözlemler • Yapım Yönetimi alanında seçkin araştırmalar yapan öğretim elemanı ve öğrenci sayısı ve kalitesi artmıştır • Yapım Yönetimi alanında görev yapan profesyoneller ve akademisyenler artık düzenli olarak liderlik pozisyonlarına seçilmektedir • Yapım Yönetimi dalında görev yapan öğretim üyeleri düzenli olarak terfi etmekte, ve üniversite yönetiminin en yüksek seviyelerine kadar yükselebilmektedirler PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

36. Son Yıllarda Gözlemler • Yapım Yönetimi artık, inşaat mühendisleri, mimarlar, akreditasyon kuruluşları ve lisans komisyonları tarafından “gerçek bir uzmanlık alanı” olarak görülmektedir • Yapım Yönetimi, profesyonel mühendislik (PE) sınavlarında artık kendi bölümüne sahiptir • Yapım Yönetimi alanında araştırma, üniversite yönetimleri tarafından artık gerçek bir “mühendislik bilimi” olarak görülmektedir • Yapım Yönetimi alanı artık birinci derece dergilere, konferanslara ve kurumlara ve hatta prestijli araştırma ödüllerine sahiptir PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

37. Sonuçlar • Lisansüstü eğitimdeki farklılıklar gerek öğrenciler gerekse işverenler tarafından iyi anlaşılmalıdır • Lisansüstü eğitim işverenlerin ihiyacı yönünde düzenlenmelidir • Yapım Yönetimi alanında görev yapan profesyoneller yapım yöneticilerinden beklenen hizmetleri layikiyle sunabilmelidirler PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

38. Sonuçlar • Lisansüstü eğitim yapacak öğretim elemanlarının araştırma yapmaları teşvik edilmelidir • Araştırmalar bütünleşik proje teslim sistemlerine, yeni yönetim tekniklerine, yaşam döngüsü maliyetlerine, küresel zorunluluklara, sürdürülebilir çözümlere yönelik olmalıdır • Yapım Yönetimi saygın bir uzmanlık alanı haline gelmiştir PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010

39. Yapım Mühendisliği ve Yönetimi Nereden Geldik - Nereye Gidiyoruz İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER PYYK – Ankara / 29-30 Eylül – 1 Ekim, 2010