280 likes | 991 Views
Osmoregülasyon ve volüm regülasyonu arasındaki farklar. Osmoregülasyon Volüm regülasyonu Uyarıyı başlatan Plazma ozmolarite Sirküle olan efektif volüm Sensörler Hipotalamik Karotik sinüs
E N D
Osmoregülasyon ve volüm regülasyonu arasındaki farklar Osmoregülasyon Volüm regülasyonu Uyarıyı başlatan Plazma ozmolarite Sirküle olan efektif volüm Sensörler Hipotalamik Karotik sinüs Osmoreseptörler Aff. Glomerüler arteriol Atrium Effektörler ADH Sempatik SS Renin-anjiotensin-aldosteron Natriüretik peptidler Basınç natriürezisi ADH Etki Su ekskresyonu Sodyum ekskresyonu (ADH yolu ile) Su alımı (susama yolu ile)
Plazma sodyum konsantrasyonu ve volüm arasındaki ilişki Eklenen Plazma Plazma Ekstrasellüler İntrasellüler İdrar SubstansOsmolalite Sodyum volüm Volüm Sodyum NaClArtar Artar Artar Azalır Artar Su Azalır Azalır Artar Artar Artar İzotonik Değişmez Değişmez Artar Değişmez Artar NaCl
Efektif sirkulatuar volum Klinik Efektif Ekstrasellüler Plazma Kardiyak Durum Volüm Volüm Volümü Output Gerçek Volüm azalması Azalır Azalır Azalır Azalır Kalp yetmezliği Azalır Artar ArtarAzalır İleri Dönem Siroz Azalır Artar Artar Normal veya Artar
ADH Salınımını Etkileyen Faktörler Stimüle edenlerİnhibe edenler Hiperosmolalite Hipoosmolalite Hipovolemi Hipervolemi Stres(Ör: Ağrı) Etanol Kusma Fenitoin Gebelik Hipoglisemi Nikotin Morfin Diğer ilaçlar
Tanısal yaklaşım • Effektif sirkulatuar volumun tespiti • Total vucud suyu • Gerçek osmolar durumun tespiti • Osmoregülasyon-ADH yanıtı: İdrar osm • Böbrek fonksiyonları • Böbreğin sodyum yanıtı
Hiponatreminin Majör Sebepleri • ADH düzeyini artıran hastalıklar *Efektif sirküle olan volüm azlığı Gerçek volüm azlığı Konjestif Kalp yetmezliği ve siroz Tiazid diüretikler *Uygunsuz ADH sendromu *Hormonal değişiklikler Adrenal yetmezlik Hipotiroidizm Gebelik • ADH düzeyinin baskılanması ile ilgili hastalıklar *İleri renal yetmezlik *Primer polidipsi *Bira içicilerinde • Psödohiponatremi *Yüksek plazma osmolalitesi ---Hiperglisemi, mannitol, Renal yetmezlikte üre *Normal plazma osmolalitesi---Hiperlipidemi, Hiperproteinemi, glisin solüsyonları
Hiponatremi tedavisi • Oluşum sebebi • Derinliği • Klinik bulgular • Gelişim süresi
Hiponatremi tedavisi • Gerçek hipovolemi: İzotonik NaCl ile replasman • Ödematöz durumlar: Sıvı kısıtlaması • Su entoksikasyonu: Sıvı kısıtlaması • SIADH: Sıvı kısıtlaması *Akut ve ciddi hiponatremi ile beraberse hipertonik NaCl veya oral NaCl tabletleri+furosemid • Yakın gelecek: V2 antagonistleri
Hipernatreminin Majör Sebepleri • Replase edilmemiş su kaybı (susamada veya su alımında bozulma) * İnsensibl ve terleme ile kayıp *Gastrointestinal kayıp *Santral veya nefrolojik diabetes insipitus *Osmotik diürez *Susama veya osmoreseptör fonksiyon kaybına yol açan hipotalamik lezyonlar -Primer hipodipsi -Mineralokortikoid aşırılığında osmostatın başlaması • Hücrelerde su kaybı *Şiddetli egzersiz veya nöbet • Sodyumun aşıılığı *Hipertonik sodyum solüsyonlarının uygulanması veya alınması
Hipernatremi tedavisi • Ağır hipovolemi+hipernatremi: Önce izotonik NaCl replasmanı, sonra su açığının kapatılması • Santral diabetes insipitus: Su açığı replasmanı, ADH analogları • Nefrojenik diabetes insipitus: Su açığı replasmanı, tiazid grubu diüretikler • NaCl intoksikasyonu: Diüretik+su açığının kapatılması
Potasyum Dengesi • Vucutta total 50mEq/kg potasyum mevcut • Toplamın sadece %2’si extraselüler alanda geriye kalan intraselüler alanda • Günlük diyet yaklaşık 100mEq potasyum içeriyor • Potasyum ekskresyonunun %90’ı böbrekler yoluyla gerçekleşiyor
Potasyum dengesi • İstirahat membran potansiyeli: -61 logKi/Ko • İç denge • Hücre içine: insulin, beta adrenerjik aktivite, aldesteron • Alfa adrenerjik aktivite, eksersiz, asidemi, hiperosmalirite • Renal ekskresyon • Luminal: Na, K konsantrasyonu, akım hızı, anyonun absorbe olma hızı • Hücresel: Plazma K konsantrasyonu, membranın Na, K geçirgenliği, aldesteron aktivitesi
Hiperkaleminin Major Sebepleri-1 • Hücrelerden potasyum çıkışındaki artışa bağlı *Psödohiperkalemi *Metabolik asidoz *İnsülin eksikliği, hiperglisemi ve hiperosmolalite *Doku katabolizmasında artış *Beta adrenerjik blokerler *Egzersiz *Diğer Dijital yüksek dozu Hiperkalemik periyodik paralizi Süksinilkolin Arjinin hidroklorid
Hiperkaleminin Major Sebepleri-2 • Azalmış idrar potasyum atılımına bağlı *Hipoaldosteronizm *Renal yetmezlik *Efektif sirkülatuvar volüm azlığı *Hiperkalemik Tip 1(distal) renal tubuler asidoz *Selektif potasyum ekskrsyon bozukluğu *Üreterojejunostomi
Renal-Extrarenal nedenli hiperkalemi ayrımı • Plazma K+>5mEq/l olan bir kişide 24 saatte idrarla atılan potasyum 100mEq’dan az ve FEK %20’de düşükse renal atılım azlığı düşünülür • FEK=(UKXPcr)/(UcrXPK)X100
Hiperkalemi Tedavisi • Potasyum membran geçşinin antagonizması *Kalsiyum • Ekstrasellüler potasyumun hücre içine girişinin sağlanması *İnsülin ve glukoz *Sodyum bikarbonat, özellikle metabolik asidoz varsa *Beta-2 adrenerjik agonistler • Potasyumun vücuttan atılması *Loop veya tiazid diüretikleri *Katyon değiştirici reçine *Diyaliz, şiddetli ise tercihen hemodiyaliz
Hipokaleminin Major Sebepleri-1 • Azalmış potasyum alımı • Hücre içine girişin artışı *Ekstrasellüler pH artışı *İnsülin uygulamasının artışı *Artmış beta adrenerjik aktivite-stres veya beta agonist alımı *Hipokalemik periyodik paralizi *Kan hücre üretiminin artışı *Hipotermi *Klorikin intoksikasyonu • Artmış gastrointestinal kayıp *Kusma *Diare *Tüp drenajı *Laksatif kullanımı
Hipokaleminin Major Sebepleri-2 • Artmış üriner kayıp *Diüretikler *Primer mineralokortikoid fazlalığı *Gastrik sekresyonların kaybı *Reabsorbe olmayan anyonlar *Metabolik asidoz *Hipomagnezemi *Amfoterisin B *Tuz kaybettirici nefropatiler- Bartter’s veya Gitelman’s sendromları *Poliüri • Artmış ter kaybı • Diyaliz • Plazmaferez
Renal-Extrarenal nedenli hipokalemi ayrımı • Plazma K+<3,5mEq/l olan bir kişide 24 saatte idrarla atılan potasyum 30mEq’dan fazla ve FEK %5’den büyükse renal kayba bağlı hipokalemi düşünülür
Hipokalemi tedavisi • Vucut dışına kayba bağlı hipokalemi gelişebilmesi için serumda her 1mEq/l’lik düşüş için yaklaşık 270-330mEq total potasyum kaybı gerekir • Temel amaç kaybı önlemek olmalıdır • Replasmanda genel durumu iyi oral alan hastalarda oral yol tercih edilmelidir • Replasmandaki amaç kaybı tam olrak karşılamak değil emniyetli bir şekilde normokalemiyi sağlamaktır
İntravenöz replasmanda yakın monitorizasyon yapılamıyorsa litreye 40mEq’dan fazla KCl konmamalı ve saatlik replasman hızı 20mEq’ı geçmemelidir. • Yakın kardiyak monitorizasyon ve infüzyon pompası imkanı var ve fazla sıvı verilmek istenmiyorsa konsantrasyon 60mEq/l’ye hız 40mEq/saat’e çıkarılabilir