KOAH’LI OLGULARDA LİKOPEN’İN ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

1. KOAH’LI OLGULARDA LİKOPEN’İN ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Gamze Kırkıl, Mehmet Hamdi Muz, Enver Sancaktar, Dilara Kaman, Kazım Şahin, Ömer Küçük

2. Giriş • Kronik inflamatuar bir hastalık olarak tanımlanan KOAH patogenezinde oksidatif stresin önemi bilinmektedir • Akciğerlerdeki inflamatuar reaksiyona öncülük eden olaylardan biri oksidan-antioksidan sistem arasındaki dengesizliktir • Oksidatif stres proinflamatuar sitokin ve kemokinlerin aktivasyonuna neden olmaktadır

3. Doğal antioksidan olduğu bilinen Likopen’in kardiyovasküler hastalık, prostat ve GİS kanserlerinde koruyucu özelliği olduğu saptanmıştır • KOAH’da oksidatif stres üzerine Likopen’in etkisini araştıran çalışmaya rastlanmamıştır

4. Amaç • KOAH’lı hastalarda Likopenin oksidatif stres üzerine etkilerini araştırmak ve • Likopen tedavisi sonrası solunum fonksiyon testi parametrelerinde ortaya çıkabilecek değişiklikleri değerlendirmek

5. Gereç ve Yöntem • Klinik olarak stabil evre III 30 KOAH hastası ve 15 sigara içmeyen sağlıklı olgu çalışmaya alındı • KOAH’lı hastalar randomize olarak 2 gruba ayrıldı • Bir gruba (n=15) standart tedavilerine ek olarak 4 ay süre ile oral plasebo • Diğer gruba (n=15) standart tedavilerine ek olarak 4 ay süre ile 20 mg/gün (2x10 mg/gün) oral likopen tedavisi verildi

6. Tüm olgulara çalışma başlangıcında spirometrik değerlendirme yapıldı • Tüm olgularda serum malonildialdehit (MDA), süperoksit dismutaz (SOD), katalaz (CAT), interlökin (IL)-6, IL1β ve tümör nekrotizan faktör (TNF)-α seviyeleri ölçüldü • Likopen tedavisi sonrası SFT ve MDA, SOD, CAT, IL-6, IL1β TNF-α ölçümleri tekrarlandı

7. Bulgular • KOAH’lı hastalar ile kontrol grubu arasında yaş ve cinsiyet farkı yoktu • KOAH’lı gruplar arasında demografik veriler ve SFT parametreleri arasında anlamlı fark yoktu

8. Tablo 1. KOAH’lı hastaların demografik özellikleri ve SFT prametreleri

9. KOAH’lı hastaların serum MDA, IL-6, IL-1β ve TNF- α seviyeleri kontrol grubuna göre yüksek, serum SOD ve CAT seviyeleri ise kontrol grubuna göre düşük saptandı

10. Tablo-2: Tüm KOAH ve kontrol grubunun oksidatif ve inflamatuar marker seviyeleri

11. Likopen tedavisi alan KOAH’lı grupta serum SOD ve CAT seviyelerinde başlangıç değerlerine göre anlamlı artış • Serum MDA, IL-6, IL-1β ve TNF- α seviyelerinde anlamlı azalma tespit edildi • FEV1/FVC (%) değerinde anlamlı artış izlenirken, FEV1 (% pred) değerinde anlamlı olmayan bir artış izlendi

12. Tablo-3: Likopen tedavisinin oksidan-antioksidan, inflamatuar ve solunum fonksiyon parametreleri üzerine etkisi

13. Tartışma • KOAH patogenezinde oksidatif stres ile konak savunma mekanizmaları arasındaki dengesizlik önemlidir • Sigara içenlerde antioksidan enzim aktivitelerini ölçen çalışmaların sonuçları çelişkilidir • Çalışmamızda SOD ve CAT değerlerinin KOAH’lı grupta kontrol grubuna göre daha düşük olduğunu tespit ettik. Serbest radikallerin üretiminin artmasının antioksidan enzim tüketimini artırabileceğini düşündürmektedir

14. Lipid peroksidasyonunun son ürünü olan MDA’nın oksidatif stres belirleyicisi olarak kullanılabileceği bilinmektedir • KOAH’lı hastalarda MDA seviyelerinin kontrol grubuna göre arttığı birçok çalışmada gösterilmiştir

15. KOAH’lılarda nötrofil, makrofaj ve CD8 T lenfositlerden salınan proinflamatuar sitokin seviyelerinde artış olduğu bilinmektedir

16. KOAH’ın tedavisinde ve korumasında antioksidanların rolünü araştıran çalışmalarda vitamin C ve vitamin E kullanılmış ve antioksidan tedavi alanlarda akciğer fonksiyonlarının daha iyi olduğu gösterilmiştir • Oksidatif stres üzerine likopen’in etkilerinin araştırıldığı çalışmalarda likopen tedavisi ile inflamatuar hücre infiltrasyonlarında azalma, proinflamatuar sitokin seviyelerinde azalma, oksidatif streste baskılanma izlenmiştir

17. Sonuç • Likopen tedavisinin KOAH’lı hastalardaki oksidan-antioksidan denge üzerine anlamlı etkileri olduğu gözlendi. • Daha belirgin klinik etki gözlenmesi için daha uzun süreli tedavi gereklli olabilir.