„Dostosowanie krajowego transportu do uregulowań w Unii Europejskiej- aspekt regionalny”

1. „Dostosowanie krajowego transportu do uregulowań w Unii Europejskiej- aspekt regionalny” Prof. zw. dr hab. Józef Perenc Uniwersytet Szczeciński Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług

2. Unia Europejska – wyzwania wobec transportu – dokument p.t.: „BIAŁA KSIEGA” • Część I. Zmiany proporcji między gałęziami transportu, • Część II. Eliminacja wąskich gardeł, • Część III. Użytkownicy w centrum uwagi polityki transportowej, • Część IV. Radzenie sobie z globalizacją.

3. Przyczyny mało zharmonizowanej polityki ... • Nierówny rozwój poszczególnych gałęzi, • Kongestia na drogach, na kolei w miastach i portach lotniczych , • Szkodliwe skutki działalności transportu dla środowiska naturalnego (sprawca nie zawsze płaci).

4. Przeciętne koszty zewnętrzne w 1995 roku (17 krajów europejskich) według gałęzi transportu i rodzaju kosztu: przewóz pasażerów (bez kosztów zatorów) Samochód osobowy Autobus Pociąg Samolot Źródło: INFRAS, IWW dla IUR, 2000 r.

5. Do podstawowych narzędzi harmonizacji w „Białej Księdze” zalicza się: • poprawienie jakości w sektorze transportu drogowego, • ożywienie kolei w Europie, • poprawa bezpieczeństwa na drogach, • promowanie transportu morskiego i żeglugi śródlądowej, • prawa i obowiązki użytkownika, • równowaga między wzrostem w lotnictwie a środowiskiem, • intermodalność powinna stawać się rzeczywistością, • budowanie transeuropejskiej sieci, • wzrost skuteczności pobierania opłat za transport, • możliwość radzenie sobie ze skutkami globalizacji.

6. Nowe przepisy i regulacje.. • Reorganizacja czasu pracy( przeciętnie 48, max 60), • Harmonizacja jazd ciężarówek w weekendy, • Wprowadzenie świadectwa kierowcy • Rozwijanie regularnych szkoleń zawodowych, • Wprowadzenie do końca 2003 tachografu cyfrowego.

7. Negocjacje rozdziału „Polityka Transportowa” z UE • Otwarcie rozdziału: 12 XI 1999 r. • Zamknięcie rozdziału: 10 VI 2002 r. • Warunki członkostwa: • 1. Do 31 grudnia 2010 roku Polska otrzymała okres przejściowy na dopuszczenie do ruchu zwiększonych unijnych limitów wagowych dla pojazdów. Wiąże się to z gorsza infrastrukturą drogową niż ta w Unii Europejskiej. • 2. Polscy przewoźnicy nie mogą wykonywać usług drogowego transportu kabotażowego w Unii przez 3 lata od momentu członkostwa z możliwością przedłużenia do 5 lat. Analogicznie unijni przewoźnicy nie mogą takich usług wykonywać w Polsce.

8. Niektóre współczesne dylematy rynku transportowego w Europie i w Polsce • wolna czy też regulowana konkurencja? • jak sprawić aby państwo było strażnikiem szeroko rozumianej wolności gospodarczej? • Ustanowienie nowych ogólnych ram przepisów dla paliw zastępczych

9. Niektóre współczesne dylematy rynku transportowego – aspekty marketingowe (cz. 1 z 2) Dzisiaj W przyszłości ( za 5 , 10 lat ) Jakich klientów obsługujemy dziś? Jakich klientów będziemy obsługiwać w przyszłości? Jakimi kanałami dystrybucji Jakimi kanałami będziemy docieramy do naszych klientów docierali do klientów w przyszłości? do naszych dzisiaj? Na czy jest oparta nasza obecna Kim będą nasi konkurenci w przyszłości? przewaga konkurencyjna?

10. Niektóre współczesne dylematy rynku transportowego – aspekty marketingowe (cz. 2 z 2) Dzisiaj W przyszłości ( za 5 , 10 lat ) Na czy uzyskujemy dziś Na czy będziemy uzyskiwali najwyższą marżę? najwyższą marżę w przyszłości? Jakie umiejętności i cechy Jakich umiejętności będzie sprawiają, że nasza firma nasza firma jest potrzebowała jest liderem rynkowym? w najbliższej przyszłości? Na jakich rynkach i na jakich Na jakich rynkach jutra segmentach jesteśmy chcemy być obecni? dzisiaj obecni?

11. „Nowy marketing” • Odejście od „mechanicznego” trybu postępowania zklientami • dialogowe systemy informacyjne oraz szeroko rozumiana personalizacja, polegająca m.in. na: • indywidualnej rozmowie z klientem, • kompleksowym systemie informacyjnym, • stosowaniu porad, tworzeniu funkcji opiekuna(doradcy)klienta.

12. Rola transportu w poprawie jakości służby publicznej w regionach • Traktat Rzymski , art. 73 definiujący służbę publiczną transportu i związane z tym możliwości pomocy, • Konferencja Rady Europejskiej w Nicei w grudniu 2000 – specjalne podkreślenie znaczenie służby publicznej.

13. Przykład z Kanady – aglomeracja Vancouver – nie tylko UE pomaga • W przeciwieństwie do KZK GOP, w aglomeracji Vancouver obligatoryjne jest solidarne członkostwo wszystkich 21 gmin w przedsiębiorstwie transportu publicznego TransLink na mocy ustawy uchwalonej przez parlament prowincji. TransLink samodzielnie ustala ulgi za przejazd. Dzięki gwarantowanym wpływom z lokalnych podatków od nieruchomości, części akcyzy za sprzedawane w mieście paliwa oraz innym dochodom, w sięgającym 650 mln dolarów kanadyjskich budżecie wpływy ze sprzedaży biletów na przejazd lokalnymi pociągami, autobusami, kolejkami napowietrznymi (SkyTrain) oraz promami (SeaBus) stanowią w budżecie TransLink zaledwie 38% wobec 66% w KZK GOP. Źródło: http://www.silesia-region.pl/wiadomosc.php?id=653&curr_hit=&kategoria1=18&szukane=&kolej=0

14. Racjonalizacja transportu miejskiego i regionalnego • Sytuacja obecna • ogromny zalew ruchu w miastach spowodowany prywatnymi samochodami. • Brak zintegrowanego podejścia polityki do planowania miast i transportu pozwala samochodom osobowym na niemal całkowity monopol. • Zwiększony ruch i zatłoczenie miast ( np. w aglomeracji Śląska) idą w parze z większym zanieczyszczeniem powietrza i hałasem oraz wypadkami. Transport miejski powoduje 40% emisji CO2 odpowiedzialnej za zmiany klimatyczne, jak również inne polutanty, które mają niepokojący wpływ na zdrowie mieszkańców miast, zwłaszcza tlenki azotu, których wydzielanie zmniejsza stężenie ozonu i nieregularnych mikrocząstek stałych. Niektóre badania określiły ten koszt dla społeczeństwa na 1,7% GNP

15. Racjonalizacja transportu miejskiego i regionalnego • Alternatywa dla samochodu osobowego - promowanie „czystych" pojazdów i rozwijanie dobrej jakości transportu publicznego (kolejowego lub autobusowego). • Na Śląsku istnieje dobra sieć kolejowa od Pyskowic do Zawiercia oraz od Tarnowskich Gór do Tych. W aglomeracji Śląskiej istnieje też korzystny układ połączeń miejską komunikacją autobusową. (KZK)

16. Stymulowanie prac badawczych (w ramach 6 Ramowego Programu Badań i Rozwoju) • Przykład: • Inicjatywa CIYITAS • pomoc w realizacji nowatorskich projektów w sprawie „czystego" transportu miejskiego. Budżet 50 mln euro • Miasta z krajów kandydujących do Unii: Bukareszt, Gdynia, Kowno, Pecs i Praga • Należy dodać, że wielką szkodą jest to, że na tej liście nie ma Śląska

17. Kontrakt dla Śląska • Najważniejsze do rozwiązania w województwie problemy, ustalone zostały pomiędzy stroną rządową i samorządową w specjalnej umowie nazwanej kontraktem wojewódzkim, zawartym w dniu 19 czerwca 2001 roku z mocą obowiązującą do końca 2002 roku • Dwuletni Kontrakt dla Województwa Śląskiego został zawarty ze środków krajowych na kwotę ok. 930 mln zł oraz 27,8 mln EURO ze środków pomocowych Unii Europejskiej dostępnych w ramach Programu Phare.

18. Promocja dobrej praktyki w transporcie publicznym • Rozwiązania alternatywne wobec transportu samochodowego muszą być bardziej atrakcyjne pod względem zarówno infrastruktury (linie metra - tramwaje - ścieżki rowerowe - pasy ruchu z pierwszeństwem dla transportu publicznego), jak i przewozów (jakość usług, informacja udzielana użytkownikom) • Transport publiczny musi osiągać oczekiwany poziom komfortu, jakość i prędkość, które zbliżają się do oczekiwań ludzi i sprawią, że przeciętny człowiek za bardziej korzystny sam uzna właśnie transport publiczny.