640 likes | 1.63k Views
1. kısım. Madde ve Özellikleri. ÖNCEDEN BİLDİĞİMİZ KAVRAMLAR. Element Bileşik Maddenin halleri Madde nedir? Kütle (Madde miktarına bağlı büyüklük) Hacim ( Maddenin uzayda kapladığı yer) Maddenin ortak özellikleri. VİDEO. VİDEO (KATILAR). VİDEO (SIVILAR). VİDEO (GAZLAR).
E N D
1. kısım Madde ve Özellikleri
ÖNCEDEN BİLDİĞİMİZ KAVRAMLAR • Element • Bileşik • Maddenin halleri • Madde nedir? • Kütle (Madde miktarına bağlı büyüklük) • Hacim ( Maddenin uzayda kapladığı yer) • Maddenin ortak özellikleri
Ortak Özellikler • Kütle • Hacim • Eylemsizlik
Kütle • Neyle ölçeriz? • Nasıl ölçeriz?
Hacim • cm3 = mililitre (ml) • dm3 = litre (l) • SI = m3 • diğer birimler pratikte kullanılan birimlerdir. • SI= Uluslararası Birim Sistemi
Hacmin ölçülmesi • Sıvılar • Dereceli silindir- litre kabı
KATILAR • GEOMETRİK ŞEKLE SAHİP İSE • HACİM FORMÜLLERİ KULLANARAK
GAZLARIN HACMİ? • Sıkıştırılabilir olması • Basınç • Sıcaklık • SONUÇ: Gazların belli bir hacmi yoktur. • Hangi kaba konulursa o kabın hacmini tamamen doldurur.
Özkütle • Sabit sıcaklık ve basınç altında bir maddenin kütlesiyle hacmi doğru orantılıdır. • Birim hacmin kütlesine özkütle denir.
Her maddenin sabit sıcaklık ve basınçta, kendine özgü bir özkütlesi vardır. Bu nedenle özkütle, madde miktarına bağlı değildir, sadece madde türüne bağlıdır. • Gazların belli bir hacmi olmadığı için, gazlar için ayırt edici bir özellik olarak kullanılmaz.
Günlük Yaşamda özkütle • Kuyumculukta • Kimya laboratuvarlarında • Hastane laboratuvarlarında • Porselen yapımında
KUYUMCULUK • altın kırıntılarını diğer madde kırıntılarından ayırmak için özkütle farklılığından yararlanılır. Bu amaçla altın içeren karışım suyla birlikte eğik bir yüzeyden akıtılır. Altın kırıntıları, özkütlesi daha büyük olduğu için eğik yüzeyden kaymazken diğer kırıntılar aşağı sürüklenir. Böylece altın, karışımdan ayrılmış olur. Akarsu yataklarında altın arayanlar da aynı yönteme başvurur. Dereden leğene bir miktar kum alınır, leğen eğik tutularak hafifçe sarsılır. Özkütlesi altınınkinden çok küçük olan kum taneleri eğik leğende aşağı sürüklenerek altın parçacıklarından ayrılır.
KİMYA • Katı madde karışımlarını ayrıştırmakta kullanılan yöntemlerden biri de karışımı suya atmaktır. Söz gelimi demir tozlarıyla odun talaşından oluşmuş karışım ayrıştırılmak istenirse karışım bir kaptaki suya aktarılır. Özkütlesi suyunkinden küçük olan odun talaşı, suyun yüzeyinde kalırken demir tozları suyun dibine iner çünkü demirin özkütlesi suyunkinden büyüktür. Daha sonra suyun üst kısmı boşaltılarak odun talaşı kaptan dışarı alınır, böylece demir tozları odun talaşından ayrılmış olur.
HASTANE • Kullanılan santrifüj cihazlarında kan ve idrar gibi vücut sıvılarının tahlilleri yapılır. Bu tahliller, sıvıyı bileşenlerine ayrıştırma şeklinde fiziksel bir işlemdir.Buradaki ayrıştırma işlemi de yine özkütle farklılığına dayanmaktadır. İçinde ayrıştırılacak sıvı bulunan tüp, santrifüj cihazının tüp yuvalarından birine yerleştirilir. Cihaz çalıştırılınca tüp yuvalarını taşıyan tambur çok büyük bir hızla döner. Bu dönüşün etkisiyle tüpteki sıvının bileşenleri özkütlelerine göre ayrışır. Bileşenlerden özkütlesi en büyük olanı tüpün dibinde, özkütlesi en küçük olanı da en üstte olacak biçimde tabakalanır. Örneğin kan, böyle bir işlem sonucunda üstte serum, altta pıhtı olacak biçimde ayrışır. Bu yolla kanın bileşenlerinin normal değerlerde olup olmadığı saptanır.
PORSELEN • Kullanılan ham maddeler topraktan elde edilen ve kil, kuvartz ve feldispatdenilen bileşiklerdir. Bu maddelerin uygun oranlarda karışımı önce öğütülerek pudra denilen toz hâline getirilir, sonra da yoğrularak porselen hamuru elde edilir. Porselen hamuru kalıplara dökülüp şekil verildikten sonra fırınlanır ve böylece tasarlanan elde edilir.
PORSELENİN KALİTESİ • Porselenin kalitesi, su geçirmezliği ve darbelere dayanıklılığıyla ölçülür. Bu da porselen pudrasının özkütlesiyle belirlenir. İdeal özkütle2,5 g/cm3 dolayındadır. • Hammadde karışımını iyi öğütmek suretiyle bu değere yaklaşılmaya çalışılır.