Ervaringen uit Dilbeek , een verhaal in volle ontwikkeling

1. Ervaringen uit Dilbeek, een verhaal in volle ontwikkeling Schepen en OCMW –voorzitter Lies Vereecke Hoofdmaatschappelijk werkster Ilse Baeck OCMW Dilbeek OCMW Dilbeek

2. 41.005 inwoners (situatie 01.01.2014) • -> 3de grootste gemeente of stad in Vlaams – Brabant • gemeente in de Vlaamse Rand • combinatie van verstedelijking en platteland afhankelijk van de deelgemeente • gemeente met hoge kinderarmoedecijfers Situering van Dilbeek OCMW Dilbeek

3. Situering van Dilbeek in de kinderarmoedebarometer van Vlaanderen op basis van 7 indicatoren: • voorkeursregeling ziekteverzekering 0-4 jaar: P 83% • eenoudergezinnen met kinderen 0-3 jaar: P 96% • kansarmoede-index Kind en Gezin: P 77% • onderwijs kansarmoede-indicator kleuteronderwijs: P 80% • (equivalent) leefloon – categorie met gezinslast: P 75% • huishoudens zonder werk 0-2 jaar: P 77 % • huishoudens niet EU –nationaliteit 0-3 jaar: P 88% • Conclusie: • op elke indicator scoort Dilbeek hoger dan percentiel 75 • Bron: http://aps.vlaanderen.be/lokaal/kinderarmoede/kinderarmoede.html Hoge kinderarmoedecijfers in Dilbeek OCMW Dilbeek

4. Lokaal Sociaal Beleidsplan 2008-2013 • fundamenten voor huidig armoedebeleid • insteek van sociale grondrechten zorgde voor sector- en dienst overschrijdend overleg en acties o.a.: • jaarlijkse sensibiliseringsactie in het kader van 17 oktober • oprichting van een welzijnsloket (nauwe samenwerking gemeente en OCMW) als Dilbeeks concept van het Sociaal Huis • oprichting van een lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie • Welzijnsschakel Dilbeek als vaste partner • Lokaal kinderarmoedeproject als impuls • Selectie door Vlaamse Overheid in 2012 Terugblik op armoedestrijding in Dilbeek OCMW Dilbeek

5. Waarom kinderarmoede bestrijden? • Kinderen die opgroeien in armoede hebben een grotere kans om zelf een leven in armoede door te brengen. • Geboren worden en opgroeien in armoede heeft nefaste gevolgen voor de ontwikkeling van kinderen (intellectueel, emotioneel en sociaal). • Kinderen in armoede krijgen niet de kansen waar alle kinderen recht op hebben. • Kinderarmoede kan niet los gezien worden van armoede bij ouders. • Armoede = complex probleem van uitsluiting op verschillende domeinen. Inzoomen op lokaal kinderarmoedeproject OCMW Dilbeek

6. Onderwijs Cultuur gezin Huisvesting Arbeid en tewerkstelling Gezondheid Sociale contacten Inkomen en schulden Justitie Welzijn OCMW Dilbeek

7. ‘Armoede is eennetwerk van socialeuitsluitingendatzichuitstrekt over meerderegebieden van het individuele en collectievebestaan. Het scheidt de armen van de algemeenaanvaardeleefpatronen van de samenleving. Deze kloof kunnen ze niet op eigen kracht overbruggen.’ -> Deze definitie doet appel aan de inzet van de samenleving, lokale besturen, organisaties, het middenveld, vrijwilligers,… om samen met mensen in armoede over de sectoren en levensdomeinen heen de strijd tegen armoede aan te gaan. Definitie van armoede (Vranken – jaarboek armoede en sociale uitsluiting) OCMW Dilbeek

8. OCMW Dilbeek • Gemeente Dilbeek • Kind & Gezin • CKG Sloebernest • CAW Halle-Vilvoorde • Welzijnsschakel Dilbeek • Vzw Gemeentelijke kinderopvang • Kinderdagverblijf Savio • Lokaal Overleg Kinderopvang • -> samen vormen ze VONK, • een Vrijblijvend • OndersteuningsNetwerk voor • Gezinnen met jonge Kinderen Organisaties die in Dilbeek de handen in elkaar slaan om kinderarmoede te bestrijden: OCMW Dilbeek

9. begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar (start maart 2013) • ouderbijeenkomsten voor en door gezinnen in armoede (start november 2013) • bouwen aan toegankelijke en kwaliteitsvolle kinderopvang in dialoog met mensen in armoede (start maart 2013) Lokaal kinderarmoedeprojectVONK bestaat uit: OCMW Dilbeek

10. nauwe en structurele samenwerking: Kind en Gezin, OCMW Dilbeek, CKG Sloebernest en CAW Halle-Vilvoorde, Welzijnsschakel Dilbeek • doel: laagdrempelige en integrale gezinsbegeleidingen op maat met aandacht voor: • het versterken van de positieve krachten in elk gezin • het verhogen van de kleuterparticipatie • het verhogen van de toegankelijkheid van dienst- en hulpverlening • het uitputten van de sociale grondrechten van elk gezin Begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar OCMW Dilbeek

11. formuleren van gedeelde kernuitgangspunten door alle partners: • vraaggestuurd werken • empowerend werken • positieve benadering • participatief werken • laagdrempelig • multidimensioneel en integraal werken • op maat • vrijwilligheid • respect voor autonomie van het gezin Begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar OCMW Dilbeek

12. afbakening en afstemming van taken en thema’s • algemeen principe: elke dienst of organisatie blijft dicht bij eigen kerntaken en kernthema’s • bij overlappingen: afspraken over wie, wat, wanneer • bijkomende specifieke taken voor het OCMW op het vlak van hulpverlening: • mini-rechtenonderzoek als hulpmiddel voor het uitputten van sociale grondrechten: 63 sociale voordelen, premies, subsidies,… • praktische hulp bij inschrijving in kleuterscholen (Kind en Gezin en CKG staan in voor motiverende gesprekken en infosessies) Begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar OCMW Dilbeek

13. elk gezin duidt een vertrouwenspersoon of casuscoördinator aan • driemaandelijks inhoudelijk overleg met betrokken hulpverleners • ontwikkeling van baby en peuters stimuleren door aankoop van educatief materiaal: per gezin 30 euro • gezin kiest samen met begeleider uit de brochure • OCMW koopt materiaal aan • Kind en Gezin of CKG staan in voor de verdeling en introductie in het gezin Begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar OCMW Dilbeek

14. toelatingsvoorwaarden: • inwoner van Dilbeek • kind(eren) tussen 0-3 jaar of aanstaande ouders • risicofactoren armoede (minstens 3) • inkomen • opleiding • arbeidssituatie • stimulatieniveau kinderen • huisvesting, gezondheid • sociale isolatie • etnisch-culturele achtergrond • -> ruimer dan enkel doelgroep van OCMW Begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar OCMW Dilbeek

15. enkele resultaten na 1 jaar: • 24 gezinnen in een Vonk-begeleidingstraject • 16 gezinnen hebben 3 of meer kinderen • in gezinnen groeien samen 72 kinderen op • 10 alleenstaande moeders en 14 koppels • instroom gezinnen: • 1/3 via Kind en Gezin • 1/3 via OCMW • 1/3 via welzijnsloket (Sociaal Huis) • toekomst: inschakelen externe consultancy om meerwaarde van project voor gezinnen en samenwerkende partners in kaart te brengen Begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar OCMW Dilbeek

16. doel: opstarten van een groepsproces om ouders samen te brengen, ervaringen te laten uitwisselen, te versterken in opvoedingsvaardigheden,… in dialoog met en op maat van ouders • toeleiding naar ouderbijeenkomsten via begeleidingstrajecten • organisatie en omkadering afgestemd opbehoeften van de gezinnen: • peilen naar interesse • welk tijdstip past/past niet • aftoetsen voorstellen locaties • kinderopvang nodig, aan huis, ter plaatste, welke leeftijd,… • vervoer Ouderbijeenkomsten voor en door gezinnen in armoede OCMW Dilbeek

17. 2013 • vier bijeenkomsten in samenwerking met CEDES vzw • bouwstenen voor een goede kindertijd • sterk empowerende methodiek die vertrekt vanuit de kracht van mensen • omkadering: • 2 begeleiders van CEDES • 1 vrijwilliger van Welzijnsschakel en 1 persoon van de doelgroep voor informele babbel en toeleiding naar Welzijnsschakel • 1 medewerker van CKG om inhoudelijk ouderbijeenkomsten in te vullen vanaf 2014 • 1 medewerker OCMW voor algemene coördinatie Ouderbijeenkomsten voor en door gezinnen in armoede OCMW Dilbeek

18. 2014 • Zeswekelijkse ouderbijeenkomsten op basis van de input van de sessies met CEDES (grenzen stellen, straffen en belonen) i.s.m. CKG Sloebernest. • eerste resultaten: • aantal deelnemers per sessie varieert: 6 à 10 ouders • kinderen in de opvang: 9 à 15 kinderen • Toekomst: • op basis van de noden en behoeften van ouders krijgen bijeenkomsten, uitstappen,… verder vorm Ouderbijeenkomsten voor en door gezinnen in armoede OCMW Dilbeek

19. doel: • het verhogen van de toegankelijkheid van de kinderopvang door een betere toepassing van de voorrangsregels van de Vlaamse overheid voor kwetsbare gezinnen • het verbeteren van de kwaliteit van de kinderopvang door betere kennis van de leefwereld, bieden van voldoende stimuli, verbetering van de communicatie en dialoog met ouders in armoede en etnisch-culturele minderheden • het vormen van een netwerk tussen erkende en zelfstandige kinderopvangvoorzieningen Bouwen aan toegankelijke en kwaliteitsvolle kinderopvang in dialoog met mensen in armoede OCMW Dilbeek

20. werkgroep kinderopvang en armoede opgericht in de schoot van het Lokaal Overleg Kinderopvang • vormingsreeks ‘Kansrijke kinderopvang’ voor alle medewerkers van zelfstandige en erkende kinderopvangvoorzieningen (periode 2013-2015) • dialoog met mensen in armoede door samenwerking met TaO Armoede: tandem van opgeleide ervaringsdeskundige in de armoede en een vormingsmedewerker Bouwen aan toegankelijke en kwaliteitsvolle kinderopvang in dialoog met mensen in armoede OCMW Dilbeek

21. bouw welzijnscampus te Groot-Bijgaarden (2015) met ondermeer het op te richten Huis van het Kind • blijvend inzetten op sensibilisering van verschillende doelgroepen • verdere uitbouw van huiswerkbegeleiding voor lagere schoolkinderen die opgroeien in een omgeving met weinig leerkansen • voorlezen in taalarme gezinnen door de vrijwilligers van de Boekenbende aan Huis • taalrugzakjes voor taalarme kinderen • … Enkele andere concrete acties en toekomstplannen OCMW Dilbeek

22. gedeelde visie ontwikkelen over armoede en sociale uitsluiting (! armoede is meer dan enkel een tekort aan financiële middelen) • verwerven van kennis en inzicht in de effecten van het leven in armoede (belang van sensibiliserende acties) • mensen in armoede betrekken (cliënten, ervaringsdeskundigen, Welzijnsschakel, Vereniging waar armen het woord nemen,…) • bewuste keuze van het lokaal bestuur (OCMW en/of gemeente) om de regierol op te nemen • werken over verschillende levensdomeinen en sectoren heen • armoede bestrijden doe je niet alleen, het is een verhaal van samenwerking met lokale en regionale partners, het middenveld, vrijwilligers,…! Tot slot:enkele minimale ingrediënten om armoede te bestrijden OCMW Dilbeek