trzy filary naszej cywilizacji

1. trzy filary naszej cywilizacji „…trzy dziedziny kultury antycznej wy­warły szczególny wpływ na formowanie się duchowego i kultu­ralnego oblicza Europy. Są nimi filozofia grecka najszerzej poj­mowana, chrześcijaństwo i prawo rzymskie”. prof. Henryk Kupiszewski

2. Civil law Common law Mixed jurisdiction Prawo muzułmańskie Prawo zwyczajowe Tradycje prawne świata • Kolonizacja • Transplanty prawne

3. Tradycja europejska Tradycja kontynentalna(civil law) Mixed jurisdiction Tradycja anglosaska(common law) Tradycja germańska(BGB) Tradycja romańska(kodeks Napoleona) Subtradycje tradycji europejskiej:

4. wykład 2 Historia źródeł prawa rzymskiego

5. czego uczymy się z Rzymu…? D. 1,1,1,2. (Ulpian w ks. 1 Instytucji): Dwa są obszary studium prawa: publiczny i prywatny. Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatne zaś korzyści (utilitas) jednostek.

7. Periodyzacja dziejów Rzymu ze względu na prawo publiczne 753-510 przed Chr. – monarchia 510-27 przed Chr. – republika (do 367 przed Chr. wczesna, potem późna) 27 przed Chr.- 284 po Chr. – pryncypat 284-565 po Chr. – dominat

8. Imperator – zwycięzca Augustus– dostojny Pater patriae – ojciec ojczyzny Oktawian (27 r. przed Chr. – 19.08.14 r. po Chr.)

11. Periodyzacja dziejów Rzymu ze względu na prawo prywatne Okresy: od założenia Rzymu – archaiczny 218-27 przed Chr. – przedklasyczny 27 przed Chr.-284 po Chr. – klasyczny 284-565 po Chr. – poklasyczny

12. Dominus – absolutny pan i władca wzrost znaczenia armii, egipskie wzorce monarchii teokratycznej, biurokracji i zasady rozdziału władzy cywilnej od wojskowej Dioklecjan (284-305 R.)

13. Caius Aurelius ValeriusDiocletianus

14. Prawo rozwijało się: • w republice przede wszystkim jako prawo zwyczajowe • w pryncypacie przede wszystkim jako prawo jurysprudencyjne • w dominacie przede wszystkim jako prawo stanowione

15. źródła prawa

16. Ius – fas Iniuria- nefas

18. źródła prawa • źródła poznania prawa – źródła w znaczeniu formalnym • źródła powstania prawa – źródła w znaczeniu materialnym

19. D. 1,1,7 Papinian w ks. 2 Definicji pr.: Ius autem civileest, quod ex legibus, plebisscitis, senatusconsultis, decretisprincipum, auctoritateprudentiumvenit. 1. Iuspraetoriumest, quodpraetoresintroduxeruntadiuvandi vel supplendi vel corrigendiiuriscivilisgratiapropterutilitatempublicam. Quod et honorariumdicitur ad honorem praetorium sic nominatum.

20. 1) lex • legesdatae: ustawa XII tablic (451-450 przed Chr.) • legesrogatae na contionesdyskusja po promulgatio nacomitiagłosowanie po rogatio praescriptio, rogatio, sanctio lex imperfecta lex perfecta lex minus quam perfecta 2) + plebiscitum (lexHortensia z 287 przed Chr.) 3) edictum lexCornelia de edictis67 r. przed Chr.

21. D. 1,1,7,1 Papinian w ks. 2 Definicji: Iuspraetoriumest, quodpretoresintroduxeruntadiuvandi vel supplendi vel corrigendiiuriscivilisgratiapropterutilitatempublicam. Quod et honorariumdicitur ad honorem praetorium sic nominatum. D. 1,1,7,1 Marcjan w ks. 1 Instytucji: Nam et ipsumius honorarium vivavoxestiuriscivilis.

22. 4) senatusconsultum lexPubliliaPhilonis339 r. przed Chr. oratioprincipis 5) constitutionesprincipum • edictum • decretum • rescriptum • mandatum 6) działalność jurysprudencji