Filary w strukturze UE

1. Filary w strukturze UE dr Edyta Martini

2. Trójfilarowa struktura UE 1) I filar – Wspólnoty Europejskie 2) II filar – Wspólna Polityka zagraniczna i Bezpieczeństwa 3) III filar – Współpraca Policyjna i Sądowa w Sprawach Karnych

3. Trójfilarowa struktura UE Ad. 1. Funkcjonuje według prawa wspólnotowego Ad. 2. Współpraca nie wykracza poza współpracę międzynarodową regulowaną przez prawo międzynarodowe Ad.3. Tradycyjna współpraca międzynarodowa (Trybunał Sprawiedliwości)

4. Trójfilarowa struktura UE Ad. 1 • Unia celna i jednolity rynek wewnętrzny, • Wspólna polityka handlowa, • Wspólna polityka rolna i rybacka, • Wspólna polityka transportowa, • Wspólne reguły konkurencji, • Unia gospodarcza i walutowa, • Polityka społeczna i spójność społeczno-gospodarcza, • Ochrona środowiska naturalnego, • Polityka badawczo-rozwojowa

5. Trójfilarowa struktura UE Ad.2 Polityka zagraniczna: • Wspólne działania, stanowiska i strategie, • Wspieranie demokracji i praworządności, ochrona praw człowieka i podstawowych wolności

6. Trójfilarowa struktura UE Ad.2 Polityka bezpieczeństwa: • Wzmocnienie bezpieczeństwa UE i jej państw członkowskich (finansowe aspekty obrony), • Rozbrojenie i utrzymanie pokoju

7. Trójfilarowa struktura UE Ad. 3 • Współpraca sądownicza w sprawach karnych, • Zwalczanie rasizmu i ksenofobii, • Współpraca policji (Europol)

8. Kompetencje Wspólnot • Obszary kompetencji wyłącznych Wspólnoty: • reguły konkurencji, • przepisy związane z unią celną, • wspólna polityka handlowa, • polityka pieniężna w obszarze ero, • zachowanie morskich zasobów biologicznych.

9. Obszary kompetencji dzielonych (mieszanych) pomiędzy Wspólnotę a państwa członkowskie: - właściwe funkcjonowanie jednolitego rynku wewnętrznego, - stworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, - rolnictwo i rybołówstwo, - transport i sieci transeuropejskie, -energetyka, - niektóre aspekty polityki społecznej, - spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna, - ochrona środowiska naturalnego, - ochrona konsumentów, - niektóre aspekty zdrowia publicznego, - niektóre aspekty badań, rozwoju technologicznego i przestrzeni kosmicznej, - niektóre aspekty współpracy na rzecz rozwoju i pomocy humanitarnej.

10. Obszary działań wspólnotowych, w których mamy do czynienia z działaniami wspierającymi, koordynującymi lub uzupełniającymi są następujące: • przemysł, • ochrona zdrowia ludzkiego, • edukacja, • szkolenia zawodowe, • młodzież i sport, • ochrona ludności. • Unia ma ponadto kompetencje w dziedzinie koordynowania: • polityk gospodarczych i zatrudnienia w państwach członkowskich, • również w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, • może również stopniowo prowadzić do powstania wspólnej obrony (konstytucja).

11. Unia ma ponadto kompetencje w dziedzinie koordynowania: • polityk gospodarczych i zatrudnienia w państwach członkowskich, • również w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, • może również stopniowo prowadzić do powstania wspólnej obrony (konstytucja).

12. Instrumenty prawne w I filarze Unii Europejskiej • W ramach pierwszego filaru UE stosowane są następujące rodzaje instrumentów prawnych: • rozporządzenia • dyrektywy • decyzje • zalecenia (rekomendacje) i opinie

13. Rozporzadzenia • Rozporządzenia są aktami o zastosowaniu powszechnym i bezwyjątkowym, są wiążące w całości i w całości automatycznie stają się częścią krajowych systemów prawnych państw członkowskich. Rozporządzenia adresowane są nie tylko do państw członkowskich, ale także do osób fizycznych i prawnych. Ponieważ nie istnieje możliwość stosowania selektywnego, bądź niepełnego stosowania przez państwa członkowskie uregulowań zawartych w rozporządzeniu, ograniczając skutki przepisów wspólnotowych, nawet jeśli dane państwo głosowało przeciw uchwaleniu tegoż aktu lub też uważa je za sprzeczne z interesem narodowym , rozporządzenie jest aktem prawnym wkraczającym w sposób natychmiastowy i bezpośredni w wewnętrzne porządki prawne państw członkowskich.

14. Dyrektywy • Dyrektywy są wiążące dla państw członkowskich co do skutku określonego w dyrektywie, pozostawiając wybór środków i sposobów niezbędnych dla realizacji celów określonych dyrektywą w gestii państw członkowskich. Adresatami są zazwyczaj wszystkie państwa członkowskie, choć dyrektywy mogą być także skierowane do poszczególnych krajów . Dyrektywa w wewnętrznym porządku krajowym nie wywołuje skutku bezpośredniego, dlatego też wymaga implementacji przy pomocy krajowych instrumentów prawnych.

15. Zalecenia i opinie • Zalecenia i opinie - nie mają charakteru wiążącego i są wyrazem opinii instytucji europejskich o pożądanym kierunku zmian w przepisach prawnych państw członkowskich w określonych dziedzinach. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, iż brak mocy wiążącej zaleceń i opinii nie stanowi o braku użyteczności. Stanowią one bowiem wyraz opinii instytucji wspólnotowych o kierunku pożądanych zmian prawnych w państwach członkowskich i mogą stanowić zapowiedź przyjęcia aktu prawnego o charakterze wiążącym np. w formie rozporządzenia. Omawiane akty prawne z reguły dają państwom członkowskim dodatkowy czas na przygotowanie systemu krajowego do wprowadzenia w terminie późniejszym regulacji wiążących w postaci dyrektywy.

16. Akty prawne – I filar Traktat o Ustanowieniu Wspólnoty EuropejskiejArtykuł 249 (por. także art.161 TEWEA) • W celu wykonania swych zadań oraz na warunkach przewidzianych w niniejszym Traktacie, Parlament Europejski wspólnie z Radą, Rada i Komisja uchwalają rozporządzenia i dyrektywy, podejmują decyzje, wydają zalecenia i opinie. Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich. Dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków. Decyzja wiąże w całości adresatów, do których jest kierowana. Zalecenia i opinie nie mają mocy wiążącej.

17. Instrumenty prawne stosowane w II filarze (art. 12 TUE) • zasady i ogólne wytyczne dla WPZiB • wspólne strategie • wspólne działania • wspólne stanowiska • działania mające na celu umacnianie współpracy państw członkowskich w ramach WPZiB

18. Akty prawne – II filar Traktat o Unii EuropejskiejArtykuł 12 • Unia osiąga cele określone w artykule 11 poprzez: • określanie zasad i ogólnych wytycznych wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa • decydowanie o wspólnych strategiach, • przyjmowanie wspólnych działań, • przyjmowanie wspólnych stanowisk, • umacnianie systematycznej współpracy między Państwami Członkowskimi w prowadzeniu ich polityki.

19. Instrumenty prawne III filaru UE (art. 34 TUE) • wspólne stanowiska • decyzje ramowe • decyzje • konwencje między państwami członkowskimi

20. Akty prawne – III filar Traktat o Unii Europejskiej Artykuł 34 • 1. W dziedzinach objętych niniejszym tytułem Państwa Członkowskie wzajemnie się informują i konsultują ze sobą w ramach Rady, mając na względzie koordynację swych działań. W tym celu ustanawiają współpracę między swymi właściwymi jednostkami administracyjnymi.2. Rada w stosownej formie i według właściwych procedur przewidzianych w niniejszym tytule, przyjmuje środki i sprzyja współpracy, przyczyniając się do osiągnięcia przez Unię przez jej celów. W związku z tym, stanowiąc jednomyślnie z inicjatywy Państwa Członkowskiego lub Komisji, Rada może: