Download
1 / 26
260 likes | 514 Views
9.Sınıf Sağlık Hizmetlerinde İletişim. 4.Ünite Sağlıkta İletişim OTİZMİ OLAN BİREYLERLE İLETİŞİM ( 21-25 / 04 / 2014 ).
E N D
9.SınıfSağlık Hizmetlerinde İletişim 4.Ünite Sağlıkta İletişim OTİZMİ OLAN BİREYLERLE İLETİŞİM ( 21-25 / 04 / 2014 )
Otizm üç yaşından önce başlayan ve ömür boyu süren, sosyal etkileşime ve iletişime zarar veren, sınırlı ve tekrarlanan davranışlara yol açan beynin gelişimini engelleyen bir rahatsızlıktır. Bu belirtiler otizmi, Asperger sendromu gibi daha hafif seyreden otistik spektrum bozukluğundan (OSB) [2] ayırır.[3] Otizm kalıtımsal kökenlidir ancak kalıtsallığı oldukça karmaşıktır .
Nadir vakalarda, doğum sakatlıklarına neden olan etmenlerle yakından bağlantılıdır.[5] Diğer görüşlere göre ise çocuklukta yapılan aşılar gibi nedenler tartışmalıdır ve aşı kökenli varsayımların ikna edici bilimsel kanıtları yoktur.[6] Yakın dönem araştırmaları otizmin prevalansını 1.000 kişiye bir ya da iki vaka olarak tahmin eder, aynı araştırmalardaki tahminlere göre OSB yaklaşık 1.000 kişide altı vakadır ve erkeklerde rastlanma oranı kadınlara göre 4,3 kat daha fazladır. Otizm vakalarının sayısı 1980’lerden beri oldukça artmıştır.
Bunun nedeni kısmen tanı koyma yöntemlerindeki değişikliklerdir; gerçek prevalansın artıp artmadığı anlaşılamamıştır.[7] Otizm beynin birçok kısmını etkiler ama bu etkinin nasıl geliştiği çok iyi anlaşılamamıştır. Ebeveynler genellikle çocuklarının yaşamının ilk iki yılında belirtileri fark eder. Erken davranışsal ya da kavrayışsal müdahaleler çocukların kendine bakabilme yetisi ile sosyal ve iletişimsel yetiler kazanmasına yardımcı olabilir.
Otizmin çaresi yoktur.[8] Otistik çocukların çok azı erişkin olduktan sonra bağımsız yaşamakta, bunlardan bir kısmı bunda başarılı olabilmektedir.[9] Bazılarının otizme bir çare aradığı, diğerlerinin de otizmin bir bozukluktan çok bir durum olduğuna inandığı bir otistik kültür ortaya çıkmıştır.[10]
Nesneleri sürekli üstüste koymak, yada bir hizaya getirmek Otizm belirtisidir.
Otizmin Belirtileri Eğer çocuğunuz: Başkalarıyla göz teması kurmuyorsa, İsmini söylediğinizde bakmıyorsa, Söyleneni işitmiyor gibi davranıyorsa, Parmağıyla ile istediği şeyi göstermiyorsa, Oyuncaklarla oynamayı bilmiyorsa, Akranlarının oynadığı oyunlara ilgi göstermiyorsa,
Bazı sözleri tekrar tekrar ve ilişkisiz ortamlarda söylüyorsa, Konuşmada akranlarının gerisinde kalmışsa, Sallanmak, çırpınmak gibi garip hareketleri varsa, aşırı hareketli, hep kendi bildiğince davranıyorsa, Gözleri bir şeye takılıp kalıyorsa,
Bazı eşyaları döndürmek, sıraya dizmek gibi sıra dışı hareketler yapıyorsa, Günlük yaşamındaki düzen değişikliklerine aşırı tepki veriyorsa, otizm açısından değerlendirme yapmak gerekir.
Eğer çocuğunuz: Başkalarıyla göz teması kurmuyorsa, İsmini söylediğinizde bakmıyorsa, Söyleneni işitmiyor gibi davranıyorsa,
Söyleneni işitmiyor gibi davranıyorsa, Parmağıyla ile istediği şeyi göstermiyorsa, Oyuncaklarla oynamayı bilmiyorsa, Akranlarının oynadığı oyunlara ilgi göstermiyorsa, Bazı sözleri tekrar tekrar ve ilişkisiz ortamlarda söylüyorsa, Konuşmada akranlarının gerisinde kalmışsa,
Sallanmak, çırpınmak gibi garip hareketleri varsa, aşırı hareketli, hep kendi bildiğince davranıyorsa, Gözleri bir şeye takılıp kalıyorsa, Bazı eşyaları döndürmek, sıraya dizmek gibi sıra dışı hareketler yapıyorsa, Günlük yaşamındaki düzen değişikliklerine aşırı tepki veriyorsa, otizm açısından değerlendirme yapmak gerekir.
Otizmin tanısı nasıl ve kimler tarafından konur? Tanı koyabilecek kişiler, yalnızca konunun uzmanı olan doktorlardır. Otizmli çocukların dış görünümleri diğer çocuklardan farklı değildir; ancak, davranışları farklıdır. Tanı, uzmanlar tarafından çocuğun gözlenmesi, gelişim testleri yapılması ve anne-babalara çocuğun gelişimi hakkında sorular sorulmasıyla konur. Otizmin tanısı 12 aylıktan itibaren konabilir. Erken yaşta tanı konması, bir an önce eğitimin başlaması açısından önemlidir.
Ülkemizde otizm tanısını, ..çocuk psikiyatrisleri ve ..çocuk nörologları koyar.
Otizmin Tedavisi Var Mıdır? Otizmin bilinen bir tedavisi yoktur. Erken yaşta başlanan, çocuğun yetenekleri ve gereksinimleri dikkate alınarak, bireysel özel eğitim programları hazırlanması ve uzman kişilerce uygulanması, günümüzde bilinen tek “tedavi” yöntemidir. Uygulanacak olan ilaç tedavisi otizme eşlik eden problemlerin sağaltılmasma yöneliktir. Özel eğitim bir ekip çalışmasını gerektirir.
Bu ekipte çocuğun kendi doktoru, özel eğitimcisi, konuşma terapisti, çocuk psikiyatrı ve/veya çocuk nörologu mutlaka bulunmalıdır. Ailelerin eğitim sürecine katılmaları ve desteklemeleri çok önemlidir.
İlaç Desteği Otistik çocuklarda kullanılan ilaçlar otizmi değil; eşlik eden semptomları kontrol altına almaya ve tedavi etmeye yardımcıdır. Örneğin: hiperaktivite, epilepsi, ritüeller, stereotipiler, kendine zarar verme, dikkat problemleri, depresyon gibi. İlaçlar sadece, çocuğu düzenli olarak takip eden nörolog, psikiyatr veya ilgili doktor tarafından önerilebilir ve kullanım süresince de doktor kontrolünde olmalıdır.
OTİZMİ OLAN BİREYLER ile İLETİŞİM KURARKEN DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR : …Otizmi olan bireylerin, konuşulanları anlama becerisi az gelişmiştir.Bunun için bir şey anlatırken, PARÇALARA BÖLEREK anlatılır. …Bir şey söylenildiğinde işitmiyormuş gibi davrandıklarında, kızmak yerine, söylenenler sakin bir şekilde tekrar ifade edilmelidir.
…Otistikler, iletişimlerinde genellikle mimik ve jestlerini kullanırlar. Bu yüzden, iletişimde bunlara dikkat edilmelidir. …Otistik çocuklardan bazıları sinirlendiklerinde çığlık atabilir, kendilerine bakan kişiye saldırganlık gösterebilir.Bu durumun çocuğun şımarıklığından kaynaklanmadığını bilin.
…Çocukla iletişim kurulurken ve eğitimde kullanılan dil, çocuğun düzeyine uygun olmalıdır. …Çocuğun oyun ve eğitim saatlerini tek ve uzun sürede yapmaktansa, kısa sürelerde sık sık tekrar etmekte yarar vardır. …Çocuk ile konuşurken onun göz seviyesine eğilmek ve ona bakarak konuşmak gerekir.
…Çocuktan bir şey yapması istenirken, kısa ve net cümleler kullanılmalıdır. Örneğin, ‘’ buraya gel ‘’ sözü vurgulanarak söylenmelidir. …Çevrede çocuğun dikkatini dağıtacak uyaranlar olmamasına özen gösterilmelidir. …Çocuğun dikkatini toplamasını kolaylaştırmak için, abartılı mimikler, tonlamalr yapmak etkili olabilir.
HAZIRLAYAN HARİKA ATA
