ZARARLI ALIŞKANLIKLAR

2. ZARARLI ALIŞKANLIKLAR İÇKİ SİGARA UYUŞTURUCU MADDELER HAZIRLAYAN : Yasemin SEZGİN Hendek Yeşilyurt K.Kursu Öğreticisi

3. Sağlığı olumsuz yönde etkileyen, zararlıolduğu bilindiği halde kolay kolay vazgeçilemeyen alışkanlıklara ZARARLI ALIŞKANLIKLAR denir.

4. Zararlı Alışkanlıkların En Önemlileri SİGARA ALKOL UYUŞTURUCU ve UYARICILAR ( Esrar, Kokain, Eroin, LSD…gibi )

5. Kur’an-ı Kerimde Rabbimiz: وَلَاتُلْقُوا بِاَيْديكُمْ اِلَى التَّهْلُكَةِ "Kendi elinizle kendinizi tehlikeye atmayın"(Bakara: 2/195) buyurarak insanların kendilerine zarar verecek şeylerden uzak durmalarını emretmiştir.

6. Yüce dinimiz , şu beş hususa büyük önem vermiş, bu değerlere herhangi bir şekilde zarar verilmesini de şiddetle yasaklamıştır. • Dinin korunması • Aklın korunması • Canın korunması • Neslin korunması • Malın korunması

7. Alkollü içkiler, uyuşturucu vb. zararlı maddeleri kullananların önce AKLI gider. Bu maddeler kişiyi esir almıştır. Sağlıklı düşünemez hale gelir. Akılla beraber sarhoşluk anında DİNİde tehlikeye girer.

8. Zararlı maddeler kullanıldığında CAN tehlikeye atılmakta NESİL de bozulmaktadır. Bu zararlı maddeler şahsı MADDİ noktadan da zarara uğratmaktadır. .

9. ALKOL KULLANIMI

10. ALKOL Alkollü içkiler, mayalanmış şekerli besinlerden elde edilen aklı, şuuru etkilemek suretiyle sarhoşluk veren maddelerdir.

11. Günümüzde yaygın olarak kullanılan zararlı alışkanlıkların başında alkollü içecekler gelmektedir. İnsanlar eğlencelerine, üzüntülerine alkollü içecekleri ortak etmişler, sevinçlerini onunla kutlamışlar; üzüntülerini ise efkar dağıtmak amacıyla onunla gidermeye çalışmışlardır. Oysaki hem içene hem de yaşanılan topluma sayısız zararları olan alkollü içecekler Yüce Rabbimiz tarafından haram kılınmıştır.

12. Cenab-ı Allah şöyle buyurmaktadır. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلاَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ Ey iman edenler! (Aklı örten) içki (ve benzeri şeyler), kumar, dikili taşlar ve fal okları ancak, şeytan işi birer pisliktir. Onlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz. (MâideSûresi 90)

13. Başka bir ayeti kerimede Rabbimiz إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللّهِ وَعَنِ الصَّلاَةِ فَهَلْ أَنتُممُّنتَهُونَ Şeytan, içki ve kumarla, ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi Allah’ı anmaktan ve namazdan (İbadetten) alıkoymak ister. Artık vazgeçiyor musunuz? Mâide Sûresi 91

14. Bu ayette geçen içki, ‘hamr’ sözcüğünün karşılığıdır. Hamr aklı örten, onu haps ederek işlemez hale getiren şey demektir. Kur'an ve hadiste içki ile alakalı yasak dile getirilirken kullanılan “hamr” kelimesi dikkat çekicidir. Çünkü bu kelime özellikle belli bir maddeye has değildir. Belli bir duruma sebebiyet veren değişik maddeleri de içine alır.

15. Bugün alkol oranı az olması sebebiyle bazı içeceklerin kullanımı sanki mümkünmüş gibi telakki edilmektedir. İster az olsun ister çok olsun içinde alkol bulunan içecekler dinimizde haram kılınmıştır.

16. Bu konuda Peygamberimiz (a.s.) şöyle buyurmaktadır: ‏‏‏ ‏ ‏كُلُّ مُسْكِرٍ خَمْرٌ وَكُلُّ مُسْكِرٍ حَرَامٌ وَمَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ فِي الدُّنْيَا فَمَاتَ وَهُوَ ‏ ‏يُدْمِنُهَا ‏ ‏لَمْ يَتُبْ لَمْ يَشْرَبْهَا فِي الْآخِرَةِ ‏ "Her sarhoş edici içkidir ve her sarhoş edici içki ise haramdır. Kim dünyada içki içer ve tövbe etmeden ölürse, âhiret içkilerinden içemez.„ Buhârî, Eşribe 1. VI, 240

17. Bir başka hadiste Peygamber Efendimiz Buyurarak, alkollü içeceklerin ister alkol oranı az olsun ister çok olsun tamamından uzak durulması gerektiğini ve bu içeceklerin bizlere haram olduğunu bildirmektedir. [ Ebu Davud, Eşribe,5,4,87) ‏مَا أَسْكَرَ كَثِيرُهُ فَقَلِيلُهُ حَرَامٌ “Çoğu sarhoşlukverenşeyin azı da haramdır.’’

19. Alkollü içecekler yasak olduğu gibi bunların içilme aşamasına gelinceye kadar yapılan tüm çalışmalar da yasaklanmıştır… Bir hadis-i şerifte bu durum şu şekilde beyan edilmektedir

20. وعن أنس رَضِيَ اللَّهُ عَنْه قال لَعَنَ النَّبىُّ صلى الله عليه وسلمفي الخَمْر عَشَرَةً عَاصِرَهَا وَمُعْتَصِرَهَا وَشَارِبَهَا وَسَاقِيَهَا وَحَامِلَهَا وَالمَحْمُولَةَ إلَيْهِ وَبَائِعَهَا وَمُبْتَاعَهَا وَوَاهِبَهَا، وَآكِلَ ثَمَنِهَا

21. Hz. Enes (radıyallâhuanh) anlatıyor: • "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) hamrla ilgili olarak on kişiye lanet etti: • Sıkana ve sıktırana, (Hammaddesinden şarap yapmak maksadıyla) • İçene ve sâkilikyapana • Taşıyana ve taşıtana,(imalathâneden veya depodan, toptancıdan perakendeciye veya müstehlikekadar) • Satana ve satın alana, • Bağışlayana, bunun parasını yiyene." • [Tirmizî, Büyû 59, (1295); İbnuMâce, Eşribe 6, (3381).]

22. İÇKİNİN YASAKLANIŞINDA Kİ TEDRİCİLİK

23. İçkinin yasaklanışı tek seferde olmamış, tedricen, birkaç aşamada gerçekleşmiştir. Bununla ilgili inen ayetler sırasıyla şu şekildedir. 1 "Hurma ve üzüm ağaçlarının meyvelerinden içki yapıyor güzel rızık ediniyorsunuz, bunda aklı eren bir kavim için elbet bir ibret vardır" (en-Nahl, 16/67) 2 "Sana içkiyi ve kumarı sorarlar, de ki. "Onlarda hem büyük günah hem de insanlar için bazı faydalar vardır. Ancak günahları faydalarından daha büyüktür" (el-Bakara, 2/219) 3 Ey iman edenler, siz sarhoşken ne söyleyeceğinizi bilinceye kadar namaza yaklaşmayın" (en-Nisa, 4/43). 4 Ey iman edenler! İçki, kumar, dikili taşlar (putlar) ve fal okları şeytan işi birer pisliktir. Bunlardan kaçının ki, kurtuluşa eresiniz.

24. İçkinin İnsanda yaptığı tahribat

25. Kan dolaşım düzenini bozar. • Karaciğer hücrelerindeyağlanma meydana gelir, siroz hastalığına sebep olur. • Böbrek iltihabına, idrarda şeker ve cerahat oluşmasına yol açar. • Mideyi bozar, ağrı yapar, gastrit ve ülsere sebep olur. • Bağırsak çalışma düzeni bozulur.

26. İnsan,irade ve dengesini kaybeder. • Beyni uyuşturur, yürümekte zorluk çekilir, kol ve bacak çekilmelerine, yüz ifadesinde bozukluklara sebebiyet verir. • Heyecan, telaş, korku, sinir buhranları ve kıskançlık, çeşitli rûhî bozukluklara yol açar. • El titremeleri, tikler, felçler ortaya çıkar.

27. Alkolün diğer bir olumsuz etkisi de; sağlığı bozmasının yanında, alkol kullanmaya bağlı problemlerin; aileleri ve arkadaşlıkları parçalaması, toplum düzenini altüst etmesi, hapishane ve hastaneleri doldurmasıdır.*

29. Alkolün zararlarından bir tanesi de trafik kazalarına, dolayısıyla maddi zararlarla beraber masum insanların hayatlarına malolmasıdır

33. UYUŞTURUCU MADDELER

35. Alkolden sonra alışkanlık yapan maddeler şunlardır. Morfin, eroin, esrar, LSD, kokain. Ayrıca alkol oranı düşük tutulan, uyuşturucu maddelerden olan ekstasi (ecstasy) gibi haplarda zararları yokmuş ve bağımlılık yapmıyormuş gibi gençlere sunulmaktadır. Oysaki insan vücuduna özellikle de akla zarar veren bu maddelerin hepsi insanlık için birer tehlikedir.

36. Bir başka madde bağımlılığı ise özellikle sokak çocuklarının kullandığı,bazı zamk, boya maddeleri gibi ürünlerde bulunan eter, aseton, benzin, tiner vs. gibi uçucu maddelerin solunum yoluyla alınmasıdır ki, bu da alkolün yaptığı etkiye benzer bir etki yapmaktadır.

37. Bunlar da alkol gibi az bir miktar alınarak başlanır ve ölüme kadar giden sonuçlara yol açabilir. Çünkü bunların az bir kullanımı bile bağımlılık yapar. Bağımlılık teşekkül ettikten sonra, o kimsenin o alışkanlıktan kurtulması hemen hemen imkânsızdır. Dinimiz uyuşturucu maddelerin hangi yoldan olursa olsun vucüda alınmasını ve kullanılmasını haram kılmıştır. Bu konuda, Diyanet Vakfının İlmihalindeki Fetva şu şekildedir.

38. «İslâm’ın emir ve yasaklarındaki genel amaçlar dikkate alındığında İslâm’ın bu konudaki yasağının sadece şaraba veya belirli alkollü içkilere mahsus olmadığı, aklî ve ruhî dengeyi bozan, sinir sistemini uyuşturup beynin işlevlerini etkileyen, kişinin irade ve düşünme gücünü tamamen veya kısmen yok eden her türlü keyif verici uyuşturucunun da aynı yasak kapsamına girdiği görülür. Hatta bugün modern tıp, psikoloji ve toplum bilimleri esrar, afyon, eroin, kokain gibi uyuşturucu maddelerin insan sağlığı ve toplum düzeni için içkiden de zararlı ve tehlikeli olduğunda birleşmektedir. Şu halde haram hükmünün illeti olan sarhoş etme, uyuşturma özelliğini taşıyan maddeleri vücuda almak haram hükmünü alır.»* ------------------------------------------------------------------------- * TDV İslam İlmihali, c.II, s.69-70»

39. Uyuşturucu maddelerin insanlar üzerinde birçok olumsuz tesirleri vardır. Bunları şu başlıklar altında zikredebiliriz. 1.Bu maddelerin müşterek özelliği kullananları bağımlı yapmasıdır. Hatta eroinin bir defa damardan verilmesi dahi, kullanan şahsı bu zararlı maddenin müptelası haline getirebilmektedir. 2.Bu maddeleri kullanan şahısta aynı tesirin meydana gelebilmesi için, zamanla kullanılan maddenin devamlı artırılması gerekir ki, buda o maddeye karşı talebin artması anlamına gelir. 3.Bu tip maddeler hep kanunsuz satıldığı için fahiş fiyatlarla satılırlar. Şahsın maddeye karşı bağımlılığı artıkça ve alma gücü azaldıkça elde bulunan her şey harcanmaya başlar, hatta para bulunmazsa hırsızlık yoluna gidilir. Buda suçun ve suçluların toplum içinde artışına sebep olur.

40. 4.Özellikle eroinman olan insanların sosyal ve ailevi hayatları bozulmaktadır. Bu maddeleri kullananların ailesine ve çocuklarına karşı ilgisi azalır ki, bu durumda kişinin istikbalini mahvettiği gibi toplumların da geleceğine zarar vermektedir. Çünkü toplumların temel taşı ailedir. 5.Madde bağımlılığın bir başka tehlikesi ise vücuda verdiği zarardır. Bu maddeleri kullananlar manen ve madden adeta çökmüş gibidirler. Asabiyet, ruhi gerginlik, sinirlilik, uykusuzluk vs. gibi haller görülür. Ayrıca bağırsak, mide hastalıkları, karaciğer büyümesi ve yağlanması, böbrek hastalıkları, kansızlık, deride sivilce ve yaralar ortaya çıkar. Göz adalelerinde felçler gözükür. 6.Madde bağımlılığı kişiyi ölüme götüren bir unsurdur ki, almış olduğu bir dozdan fazla ekstra bir doz alırsa zehirlenerek ölürler.

41. GENÇLİK VE ZARARLI ALIŞKANLIKLAR: • Günümüzde sigara kullanımı, alkol tüketimi, fuhuşun yaygınlaşması, esrar, eroin ve extazi gibi uyuşturucu maddelerin kullanımı ve kumar oynama gibi zararlı alışkanlıklara en çok müptela olanların başında gençler gelmektedir.

42. MADDE KULLANIMINA BAŞLAMA YAŞI • % 31 15 YAŞ ALTI • % 43 16-20 • % 12 21-25 • % 6 26-30 • % 8 30 YAŞ ÜSTÜ

43. Madde kullanmaya başlayan gençlerde ortak bazı özellikler dikkat çekmiştir: ---Ani tepkiler veren---Saldırgan ya da asi davranışları olan---Her şeyi reddeden---Davranış bozukluğu gösteren ---Aykırı davranışlar içinde bulunan---Erken yaşlarda davranış problemleri olan---Çabuk heyecanlanan---İçe dönük olan---Fazlasıyla itaatkar olan---Yaşıtlarından aşırı etkilenen ---

45. Alkol ve Uyuşturucu Bağımlılığının Sebepleri: • Gençlerin alkol ve uyuşturucuya başlamalarında • Aile, • Arkadaş çevresi , • Kitle iletişim araçları • son derece önemli rol oynamaktadır. • İnsanlarda fıtrî olarak merak ve özenme duygusu vardır. Ancak bu duygular, gençlerde daha ağır basmaktadır. • Gençler veya gençlik dönemine girmekte olan çocuklar, kendileri için zararlı olan nesneler ve fiiller hususunda yeterli derecede aydınlatılmaz ve bilinçlendirilmezlerse, diğer insanların yapıp ettikleri şeyler kötü de olsa, bu merak ve özenme duygusu sebebiyle kötü ve haram olan şeylere tevessül etmeleri kaçınılmazdır. • Gençleri alkole alıştıran sebeplerden birisi de biradır. Bir yudumla bir şey olmaz diyerek başlar ve bir zaman sonra alkolik olur. Daha da ileri giderek kötü çevrenin de etkisiyle uyuşturucu maddeleri kullanmaya da başlar ve önü alınamaz bir hal alır. • Alkol bağımlısı olan gençlerin çoğu işte bu noktada ihmal edilip onlara yol gösterilmezse, istikballerini yitirip, felakete doğru sürüklenebilirler. Şu halde yetişkinlere çok büyük sorumluluklar düşmektedir.

46. İçki Ve uyuşturucunun Toplumsal Zararları: Alkol ve uyuşturucunun sağlık açısından olduğu kadar sosyal açıdan da zararları tamir edilemeyecek ölçüde büyüktür. Ahlâkî, ticarî maddî, manevî, ailevî ve dinî yönden zararları tarif edilemeyecek ölçülerdedir. Aile kavgaları, boşanmalar, boşanan ailelerin çocuklarının sefaleti, yaralamalar, öldürmeler, trafik kazaları, iş cinayetleri, uyuşturucuya alışanların para temini için akıl almaz yolsuzlukları, israflar bunlardan bazılarıdır.

47. İşte Peygamber Efendimiz (s.a.v.) bu çok yönlü zararlara dikkat çekmek için لا تشرب الخمر فإنها مفتاح كل شر “İçki içmeyin. Çünkü o bütün kötülüklerin anahtarıdır”* diye uyarıda bulunmuştur. * [İbnMâce, eşribe, 1]

48. SİGARA Toplumumuzu ve gençliğimizi menfi yöndenetkileyen bir başka kötü alışkanlık da sigaradır. İnsan sağlığı ve hayatı ölçü alındığında sigara toplumsal bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.

49. SİGARA Zehirli bir bitki olan tütünün ince bir kağıt içine sıkıştırılarak sarılmış halidir. ÖLÜM ZEHİR KAĞIT-TÜTÜN

50. Başlama Nedenleri • Merak • Arkadaş baskısı • Sorunlarına çözüm aramak ve uzaklaşmak • Farklı gözükmek • Beğeni toplamak • Bir gruba ait olmak • Eğlenmek