HME i funkcje państwa

1. HME i funkcje państwa Justyna Klimkiewicz, Maria Koc

2. Historia myśli ekonomicznej • Ekonomia klasyczna • Ekonomia neoklasyczna • Keynesizm • Monetaryzm • Nowa ekonomia klasyczna • Szkoła neoaustiacka • Ekonomiczna teoria polityki • Ekonomia podaży • Instytucjonalizm • Marksizm

3. Ekonomia klasyczna • Adam Smith (1723-1790) • „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów” • David Ricardo (1772-1823) • „Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania” • Podstawa liberalizmu ekonomicznego • „Dajcie nam swobodę działania i ruchu” • Interesy społeczne wypadkową interesów indywidualnych • Koncepcja homo oeconomicus

4. Ekonomia neoklasyczna • A. Marshall (1842-1929) • W. S. Jevons (1835-1881) • J. B. Clark (1847-1938) • A. C. Pigou (1887-1959) • Rozbudowa mikroekonomicznych podstaw teorii ekonomicznej • Indywidualizm metodologiczny – zależności sformułowane na szczeblu mikroekonomicznym przenosi się na szczebel makroekonomiczny • Szkoła austriacka (E. von Böhm-Bawerk, F. Wieser) • Szkoła lozańska „matematyczna” (V. Pareto, L. Walras) - Obraz całego systemu gospodarczego w formie układu równań • Kierunek subiektywno-marginalistyczny

5. Keynesizm • J. M. Keynes (1883-1946) • Neokeynesizm- teoria łącząca makroekonomiczne tezy Keynesa z podstawami neoklasycznej mikroekonomii • Postkeynesizm • Makroekonomiczne warunki produkcji i realizacji a nie poszczególne podmioty gospodarujące przedmiotem badań • Państwo pełni funkcję stymulatora popytu • Podważenie teorii Keynsa przez nowe zjawiska w gospodarce kapitalistycznej (jednoczesne nasilenie zjawisk inflacyjnych i osłabienie wzrostu gospodarczego)

6. Monetaryzm • M. Friedman • Teza neutralności pieniądza • Inflacja jest zjawiskiem wyłączne pieniężnym

7. Nowa ekonomia klasyczna • R. E. Lucas – skrajny monetarysta • Założenie pełnej elastyczności rynków • Teoria racjonalnych oczekiwań

8. Szkoła neoaustriacka • F. Hayek (1899-1993) • Wolny wybór jednostki wartością nadrzędną • Rząd powinien doskonalić przepisy prawne w celu stworzenia warunków do sprawnego funkcjonowania konkurencji

9. Ekonomiczna teoria polityki • J. Buchanan • Teoria wyboru publicznego – partykularne interesy polityków są sprzeczne z dobrem ogółu • Koncepcja politycznego cyklu koniunkturalnego

10. Ekonomia podaży • A. Laffer • Koncentracja na sferze produkcji • Trudności w funkcjonowaniu gospodarki rynkowej wynikają z zakłóceń powodowanych czynnikami zewnętrznymi (ingerencja państwa np. polityka podatkowa)

11. Instytucjonalizm • Nawiązanie do dorobku „szkoły historycznej” • T. Veblen (1857-1929), J. R. Commons (1862-1945), W. C. Mitchell (1874-1948) • Odrzucenie neoklasycznych modeli statystycznych • Pozaekonomiczne ramy pola badawczego (zintegrowanie ekonomii z innymi naukami społecznymi) • Badanie instytucji społecznych

12. Marksizm • Karol Marks (1818-1883) -, Fryderyk Engels (1820-1895) • Społeczeństwo bezklasowe • Teoria rozwoju społeczno-gospodarczego F. Hegla • Formacja społeczno-ekonomiczna • Krytyczna analiza formacji kapitalistycznej • Socjalizm utopijny i socjalizm realny

13. Funkcje państwa • Pojęcie państwa • Nurt etatystyczny i neoliberalny • Prawo Wagnera • Wojny i szybkie zmiany strukturalne • Ekonomia polityki • Ekonomiczne funkcje państwa • Podstawowe zadania transformacji

14. Pojęcie państwa • Zbiór instytucji naczelnych i lokalnych organów administracji oraz tworzących system ubezpieczeń społecznych

15. Nurt etatystyczny i neoliberalny • Doktryna merkantylistyczna • Liberalna koncepcja państwa i równoczesne pojawienie się argumentów za rozwojem roli państwa w gospodarce • Kryzys lat ’30 XX w. • Rozbudowa funkcji państwa po II wojnie światowej • Kryzys lat ’70 – wzrost popularności koncepcji neoliberalnych

16. Prawo Wagnera • „Prawo rosnącego zakresu aktywności publicznej, czyli państwa, w społeczeństwach rozwijających się”

17. Wojny i szybkie zmiany strukturalne • Rozbudowa znaczenia państwa w czasie I i II wojny światowej i w czasie kryzysu lat ’30

18. Ekonomia polityki • Rynek polityczny • Teoria rynku politycznego • Teoria asymetrii • Politycy skłonni popierać żądania grupowe

19. Ekonomiczne funkcje państwa • Alokacyjna • Dobra publiczne • Efekty zewnętrzne • Brak konkurencji • Wady strukturalne • Redystrybucyjna • Stabilizacyjna

20. Podstawowe zadania transformacji • Urynkowienie gospodarki • Przekształcenia własnościowe • uwolnienie cen • deregulacja alokacji zasobów • uruchomienie giełdy papierów wartościowych • prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych • ”uwolnienie” złotówki • ograniczenie monopolu • reforma emerytalna • reforma systemu opieki zdrowotnej • decentralizacja – reforma administracyjna