530 likes | 702 Views
Bijbel Baptist Kerk Da Bijbel de da Woortoe foe Gado. Robert D. Patton. Da Bijbel taki dati a de da woortoe foe Gado. 2 Tim. 3:16 A de theopneustos . A de da blo foe Gado srefi
E N D
Bijbel Baptist KerkDaBijbel de daWoortoe foe Gado Robert D. Patton
DaBijbeltakidati a de dawoortoe foe Gado • 2 Tim. 3:16 A de theopneustos. A de dablo foe Gadosrefi • Gadobenwrokodorolibisoema foe skrifi san A wanisondrofout. Dem benabidemdifrentpersonaliteit en skrifi style, ma demmeki san Gadowani
OT inspiratie • Inspiratie foe da torah = da wet, da Pentateuch, demfosi 5 boekoe foe daBijbeldisiMozesbenskrifi • Exodus t/m Deuteronomiumtakidatidem de dawoortoe foe Gado. Genesis no taki so direkt, ma a de wan pisi foe daboekoe foe Mozes, dusonderinspiratieook toe: 2 Chron. 35:12; Neh. 13:1
OT inspiratie • Na iniJoz. 1:8, Richteren 3:4, I Sam. 12:6, 9; 2 Chron. 34:14 demkaridemboekoedawoortoe foe Gado – foe JozuatelekiJosia. So srefiwifenidatinaini Daniel 9:11-12, en bakadaballingschap toe
OT profeti • Man leki Daniel, Nehemia & Zachariabenabifoeroerespekigidemskrifi foe demfosiprofeti. • Foeroeleisi a taki: dawoortoe foe Masrabenkomna…. Moro latidembentaki foe demskrifi… ma dembenpotidemnainidemprofetigroepoe toe
OT profeti • SomleisiGadobenkomanderi foe dem foe taki, ma traleisi, foe skrifi – bijv. Jeremia, Jesaja, Habakkuk • 18 foe da 24 boekoetakinainidaboekoesrefidati a de dawoortoe foe Gado • Ma efoe a de naini wan groepoe, en daherigroepoe de dawoortoe foe Gado, dan a de dawoortoe foe Gado toe
OT poezie & geschiedenis • Dem boekoe foe geschiedenis no bentakidatidem de san Gadoben TAKI, ma san Gadoben DOE. • En joefeni: dawoortoe foe Masra… • Poeziesori san Gadoben doe nainidahati foe demskrifiman
Dem skrifimanbenkisidakrakti foe Gado • David bensoridatidaJeje foe Gadobenkomna Hem • Salomobenabidren foe Gado en Gadobengi hem wijsheid • Jeremiaben de wan profeti – demdenkidati a skrifi 1 & 2 Koningen • So srefi Ezra benabiautoriteit – Kronieken, Ezra-Nehemia
NT autoriteit • Hebreeenbenvergelijkdemevangeliumnangademprofetiskrifi: Heb. 1:1-2 • Jezusbenpramisidatida Santa Jejesatiridemskrifiman Jn. 14:26 • Daleri foe demapostel & profetiben de dafondamenti foe dakerki – inclusiefPaulus, Jakobus, enz.
NT inspiratie • PetruskariPaulusskrifidawoortoe • I Timoteustaki foe da OT nangadaboekoe foe Lukas lekidawoortoe foe Gado
Gadowoortoe de sondrofout • Dakarakter foe Gadoeisdati Hem woortoe no abifoutoenaini hem • Jezustaki: Joe woortoe de waarheid • Ps. 119:160 takidatidawoortoe de dawaarheid • Salomotakidatiibiwoortoe foe Gado de puur: Spreuk 30:5
Gadowoortoe de sondrofout • PaulusskrifidatiGado no man lei: Titus 1:2 • Heb. 6:18 takidati a no de mogelijk foe Gadokan lei
Inerrancy: • Te dajuistiinterpretatiemeki, dawoortoe foe Gado de 100% troe • Gadobenmekidemsanta man skrifi san A benwani: 2 Petrus 1:21 • Somsdemabidifrentifasi foe takidasrefisaninadifrentipresi • A gebruikidifrentipersonaliteitdisiskrifinadifrentifasi
Gadokangebruiki info komopo foe dorosei foe daBijbel • Lukas beninformeer • Jozusbentaki foe daboekoe foe Jasher • Paulusbentaki foe wan heiden poet • Judas bentaki foe daprofeti-taki foe Henoch
Inerrancy no wanitaki: • Precis grammar • “figures of speech” uitdrukkingskan de aanwezig • Joe kanfenipoezie, gersi-tori, allegorie, metaphores, similies, • Datum moesoe de troe, ma a no abi foe de precis
Inerrancy no wanitaki: • DaBijbel no abi foe gebruikitechischewetenschappelijketermen • Dem woortoe no abi foe de absoluutprecis ma a moesoeabihistorie precision. • A no takidati a moesoeabi ala detail mogelijk • Inspiration de foe dem autographs
Argumentenagensi inerrancy • Circular reasoning – nietwaar. WibensidatidaBijbel de betrouwbaarkaba. En danwikansi san a takiabrahemsrefi • DaBijbel no taki so: Ma daBijbeltakidati ala woortoe de Gadowoortoe & datiGado no lei. Dusdandawoortoe foe Gadomoesoe de troe
Argumenten… • Disi de wan recent bribi: Nee – Augustine bentaki so nainida 4e eeuw • So srefi Luther, Aquinas, & Calvin enz. taki so • Foutoe de nainidaBijbel – ma hoe moro info wiabi, hoe morowifroestansani en sidatifoutoe no de.
Fout de nainidaBijbel • Foeroeleisiefoejoestoekadasani, joesidatifout no de kwet’kweti. • Limited inspiratie – nono – daBijbeltakidati ala skrifikomopo foe Gado en alasanidisikomopo de troe. En efoewi no man vertrouwGadote A takiabrasani foe grontapoe, fawisavertrouw Hem efoe A takisani foe hemel?
Argumenten • No origineel autographs – ma wiabitotaalbetrouwbaar copies. Wilibisoemaabi wan neiging foe aanbegidemorigineel – lekidakoprosneki
Anti-supernaturalism (no bribinainidaboven-natuurlijk) • Na iniibriinvestigatie, wiabiregeldisiwigebruiki foe wrokonangadem • Ma wimoesoeloekoenawiassumptie en siefoedemklopnangarealiteit
Anti-supernaturalism • Toe assumptie: • Gado no de kwet’kweti • EfoeGado de, A no kankomnainidanatuurlijkheelal • Definitie: info, theorie, bribi & prakteitdisitaki foe oorsprongdisi de difrenti foe saniwikan verify; verschil foe danormaal process foe danatuur
Antisupernaturalism • Daheelal de wan systeemdisitapoe • Ala saninainidaheelalmoesoeabi wan natuurlijkreden – joe no man takiabraGadoben doe disiefoedati
Antisupernatualismbribi: • Closed systeem foe daheelal • Gado no de, efoenainidaprakteit, Gado no de • Supernatural no de • Wondroewroko no de mogelijk
FoeroeBijbel critic de antiSupernaturalisten • Dem no bribiiniwanpresipeGadotaki, efoewondroewrokopasa, enz. • Documentary hypothesis soema doe so • Form criticism doe so
Wondroe-wroko • Wondroewroko de speciaalsanidisiGado doe • Dem de basis foe Kristen geloof: • Schepping • Openbaring – fosinademDjoe • Gida wet & profeti-taki • Gadotronlibisoema • Opobaka, opo go naloktoe, en kombaka foe JezusKristus
Natural wet – wi no sabialasaniabra hem • Nanga Einstein & Plank, wisabidatiwi no sabifoeroesaniabradanatuurlijk wet. • Natuurlijk wet de soso inductive statistiektakifawisisaninainidanatuur • Wimoesoegebruik historical methoden, nietfilosofie
Moro fara, wikantaki • Natuur no de wan systeemdisitapoe, nangawondroewrokolekiinvasienainida order disisetikaba. • No wetenschapefoefilosofiekantapoedatiwondroewrokopasa
Da skeptic David Hume • A takidatiwondroewroko no man pasabikasidem no komvaak. Ma a streedorostatistiek en no dorofeit • Wimoesoewrokotapoefeit en no dorostatistiek. Disi no de leki wan experiment nanga wan wetenschapper; joe no man moksimethoden foe geschiedenis & wetenschap
David Hume • A takidati no wan sanidisi no de wan normaalsani foe danatuurkanpasa. Ma disi no de troe, bikasiwi no sabidati ala demwondroewroko de falsi. • A de circular reasoning. Wondroewroko no pasa. Efoe wan sanipasa, a no de wan wondroewroko, bikasiwondroewroko no pasa….
Foe takitroe… • EfoeGado de, dan A kan doe iniwansanidisi A waniiniwan tem disi A wani. • A de soso Hem wanidisibelemmer • Wetenschap no kanpoti wan grenstapoeGado, en takidatijoe no man kom so faralekidja.
Klagi – joe no man sihistoriedirekt • Dati de troe, ma joekansidemresultaat foe historie • A de troedatiwialamalaabiwiwereld view & interpretatie • Ma dati no kenkidemfeitpewiwrokonatapoedem. • Selectie de nodig, ma joekanabi wan evenwicht
SosoGado de objectief • Ma wilibisoemakan doe wi best foe wrokona wan eerlijkfasi • Wimoesoeontdekdajuistiwereldview en sidati san joeleriklopnanga hem • Te sanipasabuiten de gewoon, danjoeloekoefin’fininatapoeda historical bewijsdati a pasatroetroe
Radical historical criticism • Dem soemasabifa foe wrokoboen, ma demwereldviewmekidemmekibigifoutoe. Dem trowe ala wondroewrokoefoetaki foe Gado, no op basis foe demfeit, ma bikasidembribidatidemsani no kanpasa
Archeologie • A jepifroestan manuscript, dabetekenis foe bepaaldewoortoe, enz • A gi wan bigisteunnademBijbelstudie • Nelson Glueck – archeologienoitiboksnanga san daBijbeltakiefoejoefroestan hem boen • A no kanbewijsdatidaBijbel de dawoortoe foe Gado, ma dati a de betrouwbaar
Archeologie • A no tapoedamofo foe dem critique, ma foeroeleisi a soridatidempresuppositie de fout, en daBijbeltakitroe • Wi now sabidatida OT de juistnainidageschiedenis. Bijv. wifenipisi foe daMasoretic text disi no kenki foe daorsprongelijkeskrifi
Archeologie • A soridatidemtori foe dagranavoobenklopnangadatijd foe 1800-1400 BC morolekimorolati datum • A soridatidageschiedenis de accurate • Wifenidati myths normaalpotimoro detail, ma Genesis de eenvoudig, en waarschijnlijk de juist
Dem Ebla tablet • Wan biblioteek foe 16,000 table ben de wan paarhondrojarimoroowroeleki Babylon. A de gersidemfosihoofdstuk foe Genesis en a skrififosi 2000 BC. • Dem taki foe Ur, Sodom & Gomorra, en dafalsigado Baal; ook toe Adam, Eva & Noach. • Gadomekidaheelal foe noti
Ebla tabletten • Wibendenkidati polytheism ben de fosi en dan monotheism. Now wifenidati a ben de andersom • A soridatibijna 1000 jarifosiMozes, dembengebruikiskrifikaba. Dem benabidem wet lekidem foe Mozes • Dem tablet takiprecisabra Sodom & demtrafoto foe dalagipresi
Dasondoefloedoe • Floedoetori – Gadotaigi wan man foe bouw wan sipi so bigibikasiGadosafloedoeherigrontapoe. A libidoroda storm, en giofrandibakadati. Gadokisi sari-hati en pramisi wan swerinangalibisoema • Foeroetorilekidisipanjanagrontapoe
Dasondoefloedoe • Daboto, fa a meki, o langadafloedoe de, enzklopnangadaBijbel • Foeroetrageologiefeitensteundasondoefloedoe
Toren foe Babel • Steun de dati ala soemabentaki wan tongofosi. Wifeni tablet nainiSumeriadisitakilekidatorinaini Genesis. • A kan de datiMozesbenkisi tablet abrageschiedenis – disi de dageneratie foe…
Dem granavoo • Dem nemleki Abraham, enzben de nada tem dati. Abraham benabifrantwoortoe foe Hagar, en a satwijfel foe seni hem gowesondro foe daopdrakti foe Gado • Dem nemnaini Gen. 14 klopnanga san wisabi foe da tem
Sodom & Gomorra • Dem fotowisabiben de, en foeroe brimstone (bitumenous pitch) ben de, en bewijsdatisombigifajaben de natapoe Mt. Sodom • Da tem foe Exodus (1400 B.C.) klop now moroboennangatrabewijsdisidemfeni. Dem datum foe demFarao now komna 1450 BC so…
Da tem foe Saul, David & Salomo • Saul hede en feti-sanina toe tempel – ma wifenidati ala toe ben tai nanga wan hallway na Bet She’an • Dawatravoorziening foe Jerusalem nadafasidemwini foe David klopt • Gezer – demfeniHebreewse, Egypti & Filistijn artifact – Faraowinidafoto en gi hem naSolomowefi
Dem Assyriersoema • Dem feni wan biblioteek foe Ashurbanipal disisorifoeroe foe daBijbel de troe, en demtori foe demkownoeklopt • Sanheribskrifiabra Jerusalem, ma a no taki foe hem wini hem
Ballingschap • Dem feni record foe fadembensorgoeJehoiachin & 5 boi foe hem boennaini Babylon • Nabodoniusbengiopdraktidati hem boiBelsassarsa de kownoewantoejari. • Dem feni wan cylinder foe daopdraktidisi Cyrus bengi foe bouwdafotobaka
Moro info Bewijsfeni foe wan tongofosi foe ala soema Geneologie foe Esau klopnangademHorietsoema, en demfenidem Dem muur foe Jericho benfadonnadorosei, en no nainisei Da datum foe Abraham kloptnangadaBijbeltori
Samenvatting • Wiabisteun foe ibritijdstipt foe daBijbeldati a takitroe op basis foe archeologie
Steun foe Mozesleki auteur • Dem detail foe databernakel, fademwaka, enz. klopnanga wan pipeldisiwakanainidawoestijn, no praniman. • Foeroesani de abraEgypti, en a skrifiabraKanaanleki a de wan njoenkondregidafolkoe. A bensabidageografie foe Egyptiboen – spesroetoe foe Exodus 14