1.18k likes | 1.28k Views
Bijbel Baptist Kerk Jezus na ini da Geschiedenis. Robert D. Patton. Heiden man disi skrifi abra Kristus. Cornelius Tacitus, wan beroemd historicus , ben skrifi na ini da tem foe Nero abra Kristus , disi Pontius Pilatus ben meki kom dede
E N D
Bijbel Baptist KerkJezusnainidaGeschiedenis Robert D. Patton
Heiden man disiskrifiabraKristus • Cornelius Tacitus, wan beroemdhistoricus, benskrifinainida tem foe Nero abraKristus, disi Pontius Pilatus benmekikomdede • Lucian foe Samosatabenskrifiabra Kristen nainidatweedeeeuw – takiabra Kristen geloof
Heiden man disiskrifiabraKristus • Suetonius skrifiabra Kristen en Kristus = a de wan historicusnada tem foe Hadrian – dati Kristen bendedenaini Rome 20 jaribakadakruisiging • Pliny damorojongoewan, fesiman foe Bytania, benwanisabiomenisortoe Kristen a moesoekiri, en fa a bendwingidem foe aanbegi Trajan dakeizer
Heiden man disiskrifiabraKristus • Thallusbenskrifinaini 52 AD (quote foe Africanusna 3e eeuw, datidoengroebenpasanada tem Kristusdedenatapoedakruisi • Phlegonbenskrifidati wan eclipse foe dazonbenpasanadavollemoennainida tem foe Tiberius Keizer
Heiden men …. • Mara Bar-Serapionskrifibaka 70 AD abraKristusdisidede – dakownoe foe demDjoe
Dem Djoe • Da Babylonian Talmud bentakidatidembenhangaYeshu (Jezus) nadanetifosiPaska. Hangaben de wan woortoe foe dakruisiging • Talmud takina wan trapresi foe Jezusnanga hem discipel (alwasidemtakidati a benabisosofeifi)
Da Talmud • A bentakiabra Ben Pantera, disisombribi de wan fasidembenkenkidatori foe fa Maria ben de krin – en dembentakidati a ben de wan waka-oema • Josephus skrifiwantoe detail abradalibi en dede foe Jezus, en so srefidadede foe Jakobus, dabrada foe Jezus. A skrifiongeveer 70 AD
Da NT skrifisoribepaaldeversileki creed • Wan aantalversinainida NT soridemsrefilekidemben de wan sortoeleriefoe “creed = bribi” datidemfositem Kristen benabifosidem NT boekoesrefibenskrifi. • Dem benbribitroetroeKristusbenlibisondrosondoe, dati a bendede en opobaka, en verloesoekomdorobribi
SkrifiabradaJezus foe geschiedenis • Dem NT skrifi – wibensikabadatidem de betrouwbaar • Dem granavoo foe dakerki • Clement foe Rome (1e eeuw) • Ignatius, bischop foe Antiochie – discipel foe Petrus, Paulus & Johannes • Quadratus – bischop foe Athene (dedenaondro Hadrian – AD 125)
Granavoo foe daKerki • Daepistel foe Barnabas (130 AD) • Aristedes – 2e eeuwAthene • Justin Martyr (100-167 AD) wan uitstekend apologist • Hegisippusbenskrifi
San Jezusbentaki? • No wan tra religious leiderbentakidati A de Gado – Mozes, Paulus, Buddha, Mohammed, Confucius, enz. • Di A bentaki, “that’s it” = noiti A benkenkimofo • A bentakikrindati A de Soemapikin, daPikin foe Gado, damessiasnadahogepriester
Kajafaspriti hem krosi • A kan doe disisosoefoe a jeresoemakosiGadona hem fesi • Dakroetoeben de op basis foe soemaJezus de, no san A ben doe.
Jezusbentaki • A de daPikin foe dablesi wan • A sasidonnadaletianoesei foe krakti • A sakomnainidemwolkoe foe hemel • A no bentakimorokrindati A de Gadosrefi. En demDjoebenvonisi Hem precistapoeda punt disi = A benmekiHemsrefi de Gado
Mi Tata wroko: Jn. 5:17-18 • DafasidisiJezusbentakiben de foe poti Hem wroko even gelijkdawroko foe Hem Tata – wan sanidatidemDjoenoitisataki • Dem benfroestandati a poti Hem wrokolekidi foe Gado, en dati A de dapikin foe Gado
“wan nangada Tata” Jn. 10:25-33 • Dafasi foe daGriekipotidawoortoe “wan” naini neuter, en no nainidamannelijk form. • Disiwanitaki: Wan naininatuur, wan naini basis – no taki wan nainipersoon. • Foe dat’ededemDjoebenproberi foe kiri Hem nangaston, en demtaki so
Mi de: Jn. 8:58 • Jezusbentakikrindati A ben de foe teego • JezuspotiHemsrefina wan nangaJehovaGado, daGado foe alatem: Ex. 3:14; Deut. 32:39; Jes. 43:10 • Jezus no benproberi foe gidem wan uitlegdatidembenmisfroestan… dembenfroestan Hem boen
Jezusbentaki: • Jn. 5:23-24 – Joe moesoegi Hem dasrefieerlekida Tata, en A gilibi foe teego • Jn. 8:19 – Dasoemadisisabi Hem sabida Tata toe • Jn. 14:1 BribinaGado; bribinaJezus
Jezusbentaki • Jn. 14:8-9 Dasoemadisibensi Hem bensida Tata • Jezusbentaki Hem egiwoortoe: Joe benleisi… ma Mi takigijoe… • Hemelnangagrontapoesapasagowe, ma Mi woortoenoitisapasagowe
Jezusbenabisoemaaanbegi Hem • Noiti wan boenengelgipasi foe soemaaanbegidem. Ma Jezusbentekidati, en wikanaanbegiGadonomo – minstes 4 leisiwifenidatisoemaben doe so – spesroetoe Tomas: Jn. 20:28
PaulussoridatiJezus de Gado • Romeini 9:5 – PaulustakidatiJezusbenkomopo foe demDjoe, ma dati A de dablesiGado foe teego • Filippi 2:6-11 Ete wan leisi, a sorikrindatiJezus de Gado. En tewikomnaibrikindi… wifenidaitnainiJesaja 52:13 & Jes. 45:23
PaulussoridatiJezus de Gado • Kol. 1:15-17 A de daprenki foe Gado (dus A abidakarakter foe Gado) en morofara, A de daschepper • Fosi-geborewanitaki top prioriteit, niet foe meki. A de daerfgenaam foe alasani • Kol. 2:9 Dafoeroe foe Gado de naini Hem skin
PaulussoridatiJezus de Gado • Titus 2:13 wibigiGadonangaverloesoeman – nainidaGrieki, a de wan persoon, niet toe
Petrusbentaki so: • Mt. 16:18 & Jezusblesi hem • 2 Petrus 1:1 PetruskariJezuswiGadonangaverloesoemanJezusKristus • Ook toe Tomas: Disibenkari Hem Gado, en Jezusbenaccepteerdati, ma niet hem ongeloof
WifenidasrefitorinainiHebreeen: • Heb. 1:1 - daexpresikarakter foe Gado • Heb. 1:8 Joe kownoestoeroe, O Gado – Gadoda Tata takinaGadodaPikin
Johannes 1:1 • Na dabigin, dawoortoeben de, en A ben de nangaGado, en A ben de Gado • Toe persoon de, ma wan Gado • I Jn. 5:20 Hem PikinJezusKristus; disi de datroeGado…
Jezusbengi pardon foe sondoe • DisiGadonomokan doe, bikasisondoe de agensiGado. Ma di A bengeneesdaverlam man, A soridati A benabikrakti foe doe ala toe. • Libiben de nainiJezus, en A bengilibinasoema A benwani: Jn. 14:6; I Jn. 5:11-12
Jezusbenkisi ala kroetoe • A sakroetoeherigrontapoe • Dem kroetoesa de op basis foe dembribina Hem • Wan aantalleisi A bentaki: Mi De… • A tai HemsrefinangaJehova YHWH • Jn. 8: Efoejoe no bribi Mi De, joesadedenainijoesondoe
Jezus de YHWH • Jn. 8:28 Te soemapikinopo, joesasabidati Mi De • Mi de: Jn. 4:26; 6:35; 8:12; 10:9, 11:25 • Dem Samaritaanbentakidatidisi de daKristus, daverloesoeman foe grontapoe: Jn 4:42; Si Hosea 13:4
Jezustakidati A de daPikin • A potiHemsrefilekidaPikinnasei foe Gadoda Tata – A takidati A de Gado • A de Mi Tata efoeOen Tata, ma noiti A taki: Wi Tata, lekidarelatie de dasrefi
Jezus de Soemapikin • Trawan no gebruikidisiboiti foe quote Hem nainida NT, en Stefanusfosi a dedelekimartelaar • A takiabra • Hem wrokotapoegrontapoe • Hem dededisisakom • Te A sakombaka • Abba – taki foe krosibeirelatienangaGado
Jezusben tai toe sanimakandra • Hem woortoenangaleri • SoemaHemsrefi de • Driemogelijkheiden • A ben de wan takroeogri man • A ben de wan lauman • A ben de Gado
Jezusbentakidati A de Gado • Efoe A no ben de Gado: • Efoe A bensabi en A bentaki so, A ben de wan leiman • Efoe A no bensabi, en A taki so, dan A ben de wan leiman
EfoeJezusben lei opzettelijk • A ben de wan huichelaar foe taigitrawan foe de eerlijk ma Hemsrefi no ben de eerlijk • A ben de wan takroesoema foe taigisoema foe vertrouwdemsielina Hem • A ben de wan dom man disibendede foe Hem egi lei • Ma disi no kan
Wan leiman no de mogelijk • A benabidamoromoreellibi foe iniwansoema • Noiti A benreageerfoutnaini ala sortoeprovocatie • A bensabidati A sadede en A saopobaka; A bentakiabrafa Jerusalem sabroko, enz. – no leiman
A no kan de lau • A benabisabinainidaprakteit, en sabi san soemadenki • A benabilobi en sari-hatipasamarki • A benabicreativiteitpasamarki, datibenverwondroe Hem feanti so srefileki Hem mati
JezusKristus De Gado! • OwroeTestamentiProfeti-takidisikomTroenainiJezusKristus
JezusKristusbenmeki 300 profeti-takikomtroe • Gadobensoridati A no lei, en A sabidatoekomst. A gi wan uitdagingnademfalsiGado foe doe dasrefi • Numeri 23:19 • Jesaja 46:9-10 • Jesaja 48:3, 5
Jesaja 46:9-10 • 9. Membredemfositemsani foe owroetem; bikasi Mi naGado, en no wan trawan de; Mi naGado, en no wan trawan de gersi Mi. 10. Mi de taki foe dakabanadabigin, en foe demowroetem Mi takisanidisi no benpasaete, taki: Mi raisa tan; en Mi sa doe alasanidisi Mi wani doe.
Jezusbentakidati A benkom foe mekiprofeti-takikomtroe • Mt. 5:17 A no kom foe figidempoeroe, ma foe mekidemkomtroe • Di Jezusopobaka en A bentakinangaKlopasnanga wan trawan, A bensori foe Mozesnanga ala demprofetiabrademsani foe Hemsrefi. • Jezusbentaki wan aantalleisiabrafa A mekidaBijbelkomtroe
Paulus & Petrus • Dem fosipreiki foe PetrusbensorifaJezusbenmekidem OT skrifikomtroe • So srefi, Paulusbenwrokodasrefifasi foe soridatiJezus de daKristus, en a benbreitididemBereansoemabenloekoenadaBijbel foe siefoe a de troe
Ala demfesanaini Leviticus • Dem benkomnavervulingnainidalibi en wroko foe JezusKristus. • Paska & Jezusdede • Brede sondrozuurdegi – Hem santawaka • Fosifroktoe – Hem opobaka • Pinkster – da Santa Jeje - enz.
Profeti-taki foe datoekomst • Wan Gadonangasabi de nabakada OT nangadaNt • A soridatiGado de • A soridatiJezus = Gado • A soridatidaBijbel de dawoortoe foe Gado
Somsoematakidatida OT benskrifimorolati • Disi no de wan mogelijkheid • Da Septuagint benskrifiongeveer 250 BC – langanafesi foe Jezusgeboorte
Profeti-taki foe Jezusgeboorte • Genesis 3:15 – dasiri foe daoema, disisamasididibrihede. En naini Gen. 4:1, dafasi Eva taki, a gersidati a bendenkidatiKainben de Jehova, daverloesoeman (ma a ben de fout)
Profeti-taki foe Jezusgeboorte • Jesaja 7:14 – gebore foe wan almah, disi de wan jongoeoemadisiabijari foe trow – wan krinwendje • Na inida Septuagint, demtekidawoortoeparthenos, disitakisoso foe wan krinwendje
Profeti-takiabra Hem geboorte • Psalm 2:7 taki foe dageboorte foe damessiaslekidapikin foe Gado. Dem Djoesrefibentekidaversi so • Gadosrefibenkari Hem “Mi Pikin”
Jezusgranavoo • Abraham: Genesis 22:18 • Isaak: Genesis 21:12 • Jakob: Numeri 24:17 – demDjoebenloekoenadisilekimessias • Juda: Genesis 49:10 – ook toe demloekoenadisilekimessias
Dem granavoo foe Jezus • Famiri foe Isai – Jesaja 11:1 • David – dataki foe gerechtigheid: Jeremia 23:5; 2 Samuel 17:11
Geboorte foe Jezus • Plaats = BetlehemJuda Na iniMicha 5:1, a takikrindatimessiassageborenainidafotodisi. Dem Djoebensabiboenlanga • Kisi presentinaini Ps. 72 – wan psalm disitakiabramessias • Herodussakiridempikin: Jeremia 31:15 – Jeremia 31 takiabramessias
Profeti-takiabradanatuur foe messias • Micha 5:1 - dati a benlibisinsi foe teego • Dem sakari hem Masra (Adonai) – Ps. 110:1 • A sa de Gadonangawi – Immanuel: Jes. 7:14 – sidaengeltakinangaJozefnaini Mt. 1:23