Najważniejsze mity dotyczące państwa socjalnego

1. Najważniejsze mity dotyczące państwa socjalnego Marek Radzikowski Wiosenna Szkoła Leszka Balcerowicza 2014 10 maja 2014 r.

2. Plan prezentacji Wstęp Mit 1: Państwo socjalne jest korzystne dla rozwoju gospodarczego. Mit 2: Państwo socjalne jest konieczne z powodu zawodności rynku. Mit 3: Państwo socjalne jest ukierunkowane na ludzi ubogich i ogranicza ubóstwo. Mit 4: Państwo socjalne jest przejawem sprawiedliwości i solidarności społecznej. Mit 5: Państwo socjalne sprzyja rodzinie i dzietności.

3. Plan prezentacji Wstęp Mit 1: Państwo socjalne jest korzystne dla rozwoju gospodarczego. Mit 2: Państwo socjalne jest konieczne z powodu zawodności rynku. Mit 3: Państwo socjalne jest ukierunkowane na ludzi ubogich i ogranicza ubóstwo. Mit 4: Państwo socjalne jest przejawem sprawiedliwości i solidarności społecznej. Mit 5: Państwo socjalne sprzyja rodzinie i dzietności.

4. Wstęp Współzależność liniowa poziomów wydatków socjalnych i wydatków sfp Uwaga: Dane za 2007 r. lub najbliższy dostępny. Źródło: Radzikowski (2014, rys. 1).

5. Wstęp Współzależność liniowa zmian wydatków socjalnych i wydatków sfp Uwaga: W zależności od dostępności danych zmiany liczono od ok. roku 1950 lub innego (w nawiasach) do 2007 r. Źródła: patrz slajd 1.

6. 40 Dania Francja Szwecja 35 Finlandia Austria Niemcy Belgia Węgry Włochy 30 Wlk. Brytania Norwegia Słowenia Serbia Portugalia Ukraina Islandia Holandia Czechy Polska Grecja Luksemburg Malta Mołdowa Izrael Kanada 25 Białoruś Hiszpania Irlandia Litwa Nowa Zelandia Japonia Wydatki socjalne w proc. PKB Szwajcaria Słowacja Cypr Bułgaria Estonia 20 USA Lesoto Australia Łotwa Egipt Rumunia Mongolia Seszele Rosja Boliwia RPA Albania 15 C. Verde Tunezja Iran Malediwy Bhutan Korea Kazachstan Mauritius Gruzja 10 El Salwador Afganistan Tajwan Chiny St. Vin. i Gren. Hong Kong Jamajka Jemen 5 Wietnam Singapur Indie 0 0 10 20 30 40 50 60 PKB per capita (PPP, w tys. dolarów międzynarodowych) Wstęp Uwaga: dane za 2007 r. lub najbliższy dostępny. Źródła: patrz slajd 1. Poziom rozwoju a wydatki socjalne

7. 40 Dania Francja Szwecja 35 Finlandia Austria Niemcy Belgia Węgry Włochy 30 Wlk. Brytania Norwegia Słowenia Serbia Portugalia Ukraina Islandia Holandia Czechy Polska Grecja Luksemburg Malta Mołdowa Izrael Kanada 25 Białoruś Hiszpania Irlandia Litwa Nowa Zelandia Japonia Wydatki socjalne w proc. PKB Szwajcaria Słowacja Cypr Bułgaria Estonia 20 USA Lesoto Australia Łotwa Egipt Rumunia Mongolia Seszele Rosja Boliwia RPA Albania 15 C. Verde Tunezja Iran Malediwy Bhutan Korea Kazachstan Mauritius Gruzja 10 El Salwador Afganistan Tajwan Chiny St. Vin. i Gren. Hong Kong Jamajka Jemen 5 Wietnam Singapur Indie 0 0 10 20 30 40 50 60 PKB per capita (PPP, w tys. dolarów międzynarodowych) Wstęp Uwaga: dane za 2007 r. lub najbliższy dostępny. Źródła: patrz slajd 1. Poziom rozwoju a wydatki socjalne

8. Plan prezentacji Wstęp Mit 1: Państwo socjalne jest korzystne dla rozwoju gospodarczego. Mit 2: Państwo socjalne jest konieczne z powodu zawodności rynku. Mit 3: Państwo socjalne jest ukierunkowane na ludzi ubogich i ogranicza ubóstwo. Mit 4: Państwo socjalne jest przejawem sprawiedliwości i solidarności społecznej. Mit 5: Państwo socjalne sprzyja rodzinie i dzietności.

9. Plan prezentacji Wstęp Mit 1: Państwo socjalne jest korzystne dla rozwoju gospodarczego. Mit 2: Państwo socjalne jest konieczne z powodu zawodności rynku. Mit 3: Państwo socjalne jest ukierunkowane na ludzi ubogich i ogranicza ubóstwo. Mit 4: Państwo socjalne jest przejawem sprawiedliwości i solidarności społecznej. Mit 5: Państwo socjalne sprzyja rodzinie i dzietności.

10. Krzywa Rahna Państwo socjalne a rozwój Źródło: Mitchell (2005, s. 4).

11. Państwo socjalne a rozwój Badania empiryczne nt. wpływu wydatków sfp na wzrost gospodarczy Źródło: opracowanie własne.

12. Państwo socjalne a rozwój Badania empiryczne nt. wpływu wydatków sfp na wzrost gospodarczy Źródło: opracowanie własne. Źródło: opracowanie własne.

13. Państwo socjalne a rozwój Uwagi: Wykorzystano średnie arytmetyczne danych za 2007 r. Ocena jest wyrażona jako indeks, który przyjmuje wartości od 0 (najsłabsza) do 10 (najwyższa). Obszar nazwany umownie „fiskalizmem” (w oryginale: Size of Government) obejmuje wartości: wysokość wydatków sfp na konsumpcję w proc. wydatków na konsumpcję, transfery i subsydia sfp w proc. PKB, udział przedsiębiorstw państwowych w PKB i inwestycji sfp w proc. inwestycji oraz najwyższe stawki krańcowe podatków i składek. Źródła: oprac. wł. na podst. Balcerowicz (2006) i danych z Gwartney, Hall i Lawson (2011). Ocena instytucji i polityki gospodarczej

14. Państwo socjalne a rozwój Źródło: oprac. wł. na podst. bazy danych Maddisona (2010). Konwergencja realna tygrysów azjatyckich

15. Państwo socjalne a rozwój Źródło: oprac. wł. na podst. bazy danych IMF WEO. Oszczędności i inwestycje w krajach rozwiniętych (średnia w latach 1980-2010)

16. Państwo socjalne a rozwój Źródło: oprac. wł. na podst. bazy danych The Conference Board. Podaż pracy w krajach rozwiniętych (średnia w latach 1980-2010)

17. Plan prezentacji Wstęp Mit 1: Państwo socjalne jest korzystne dla rozwoju gospodarczego. Mit 2: Państwo socjalne jest konieczne z powodu zawodności rynku. Mit 3: Państwo socjalne jest ukierunkowane na ludzi ubogich i ogranicza ubóstwo. Mit 4: Państwo socjalne jest przejawem sprawiedliwości i solidarności społecznej. Mit 5: Państwo socjalne sprzyja rodzinie i dzietności.

18. Plan prezentacji Wstęp Mit 1: Państwo socjalne jest korzystne dla rozwoju gospodarczego. Mit 2: Państwo socjalne jest konieczne z powodu zawodności rynku. Mit 3: Państwo socjalne jest ukierunkowane na ludzi ubogich i ogranicza ubóstwo. Mit 4: Państwo socjalne jest przejawem sprawiedliwości i solidarności społecznej. Mit 5: Państwo socjalne sprzyja rodzinie i dzietności.

19. Zawodność rynku? Dwa problemy: • asymetria informacji, • sprawność.

20. Plan prezentacji Wstęp Mit 1: Państwo socjalne jest korzystne dla rozwoju gospodarczego. Mit 2: Państwo socjalne jest konieczne z powodu zawodności rynku. Mit 3: Państwo socjalne jest ukierunkowane na ludzi ubogich i ogranicza ubóstwo. Mit 4: Państwo socjalne jest przejawem sprawiedliwości i solidarności społecznej. Mit 5: Państwo socjalne sprzyja rodzinie i dzietności.

21. Plan prezentacji Wstęp Mit 1: Państwo socjalne jest korzystne dla rozwoju gospodarczego. Mit 2: Państwo socjalne jest konieczne z powodu zawodności rynku. Mit 3: Państwo socjalne jest ukierunkowane na ludzi ubogich i ogranicza ubóstwo. Mit 4: Państwo socjalne jest przejawem sprawiedliwości i solidarności społecznej. Mit 5: Państwo socjalne sprzyja rodzinie i dzietności.

22. Państwo socjalne jest dla ubogich? Wydatki sfp w krajach rozwiniętych jako proc. PKB Źródła: oprac. wł. na podst. Flora (1983), IMF GFS, Eurostat, OECD Economic Outlook.

23. Państwo socjalne jest dla ubogich? Wydatki sfp w krajach rozwiniętych jako proc. PKB Źródła: oprac. wł. na podst. Flora (1983), IMF GFS, Eurostat, OECD Economic Outlook.

24. Państwo socjalne jest dla ubogich? Wydatki sfp w krajach rozwiniętych jako proc. PKB Źródła: oprac. wł. na podst. Flora (1983), IMF GFS, Eurostat, OECD Economic Outlook.

25. Państwo socjalne jest dla ubogich? Wydatki sfp w krajach rozwiniętych jako proc. PKB Źródła: oprac. wł. na podst. Flora (1983), IMF GFS, Eurostat, OECD Economic Outlook.

26. Państwo socjalne jest dla ubogich? Wydatki socjalne Wlk. Brytanii przed I wojną światową (proc. PKB) Źródła: oprac. wł. na podst. Flora et al. (1983, s. 345-450).

27. Państwo socjalne jest dla ubogich? Wydatki socjalne Niemiec przed I wojną światową (proc. PKB) Źródła: patrz slajd 26.

28. Państwo socjalne jest dla ubogich? Dystrybucja wydatków socjalnych w Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych Źródło: Collado i Iturbe-Ormaetxe (2008, s. 18-19).

29. Państwo socjalne jest dla ubogich? Uwaga: * Wydatki na edukację i ochronę zdrowia. Źródło: ECLAC (2006, s. 143-146). Dystrybucja wydatków socjalnych w Ameryce Łacińskiej

30. Plan prezentacji Wstęp Mit 1: Państwo socjalne jest korzystne dla rozwoju gospodarczego. Mit 2: Państwo socjalne jest konieczne z powodu zawodności rynku. Mit 3: Państwo socjalne jest ukierunkowane na ludzi ubogich i ogranicza ubóstwo. Mit 4: Państwo socjalne jest przejawem sprawiedliwości i solidarności społecznej. Mit 5: Państwo socjalne sprzyja rodzinie i dzietności.

31. Plan prezentacji Wstęp Mit 1: Państwo socjalne jest korzystne dla rozwoju gospodarczego. Mit 2: Państwo socjalne jest konieczne z powodu zawodności rynku. Mit 3: Państwo socjalne jest ukierunkowane na ludzi ubogich i ogranicza ubóstwo. Mit 4: Państwo socjalne jest przejawem sprawiedliwości i solidarności społecznej. Mit 5: Państwo socjalne sprzyja rodzinie i dzietności.

32. Państwo socjalne = sprawiedliwość? Jak rozumieć sprawiedliwość (Chaim Perelman 1959, s. 22): • każdemu to samo, • każdemu według jego zasług, • każdemu według jego dzieł, • każdemu według potrzeb, • każdemu według pozycji, • każdemu według tego, co przyznaje prawo.

33. Plan prezentacji Wstęp Mit 1: Państwo socjalne jest korzystne dla rozwoju gospodarczego. Mit 2: Państwo socjalne jest konieczne z powodu zawodności rynku. Mit 3: Państwo socjalne jest ukierunkowane na ludzi ubogich i ogranicza ubóstwo. Mit 4: Państwo socjalne jest przejawem sprawiedliwości i solidarności społecznej. Mit 5: Państwo socjalne sprzyja rodzinie i dzietności.

34. Plan prezentacji Wstęp Mit 1: Państwo socjalne jest korzystne dla rozwoju gospodarczego. Mit 2: Państwo socjalne jest konieczne z powodu zawodności rynku. Mit 3: Państwo socjalne jest ukierunkowane na ludzi ubogich i ogranicza ubóstwo. Mit 4: Państwo socjalne jest przejawem sprawiedliwości i solidarności społecznej. Mit 5: Państwo socjalne sprzyja rodzinie i dzietności.

35. Państwo socjalne a rodzina Badania empiryczne nt. wpływu niektórych wydatków socjalnych na rozrodczość Źródło: opracowanie własne.

36. Dziękuję za uwagę Marek Radzikowski