Hoofdstuk 3

1. Hoofdstuk 3

2. Kolonies • Nederland had verschillende kolonies o.a: Nederlands-Indië, Suriname en Kolonie Curaçao Zie fig. 3.2 blz 34 Het Nederlandse Rijk

3. §3.1 De kolonie Curaçao in de negentiende eeuw. Je leert dat de burgers van de eilanden meer invloed wilden uitoefenen op het bestuur.

4. Burgerrechten(1831) • Rechten die burgers gegarandeerd hebben bijv; recht van bezit en recht om bepaalde functies te oefenen, stemrecht

5. Stemrecht (mannen) • Alleen als je een vrije burger was(dus slaven niet) • Gestudeerd • Rijk

6. Stemrecht voor vrouwen • In 1919 in Nederland • Pas in 1949 mocht iedereen dus ook vrouwen en armen stemmen.

7. Kolonie Curaçao (1815-1949) • Kolonie werd door een Minister bestuurd vanuit Nederland. Hij maakte het beleid. • De Gouverneur voert het beleid uit • De Gouverneur wordt bijgestaan door de Koloniale Raad(een soort parlement en geeft advies) • De koloniale raad wordt aangewezen door de gouverneur.

8. Raad van politie; Voert het dagelijks bestuur uit. • Raad van Politie bestaat uit een gezaghebber(benoemd door de gouverneur/koning) en twee landraden(gekozen door de burgers) • Taken die ze uitvoeren zijn bijv; toezicht houden op wegen, het sluiten van huwelijken en beheren van de armenkas.

9. Had gezaghebber teveel macht? • Uitvoerende macht: Hij was de baas van de ambtenaren. • Wetgevende macht: Hij stond aan het hoofd van de Raad van Politie. • Rechterlijke macht: doordat er te weinig juristen waren was hij meestal ook rechter.

10. Lindoro Kwarts • Lindoro Kwarts werd gekozen tot landraad. • Lindoro vond dat de eilanden hun stem moesten kunnen laten horen in de Koloniale Raad.

11. Raad van Politie gevestigd bij Fort Zoutman oftewel Willem III toren

12. §3.2 “Baas den nos mes un cas?”. Separacion! Je leert over de komst van de olie-industrie en de wens voor meer autonomie dus los van Kolonie Curaçao.

13. Autonomie(zelfstandigheid) • Door de komst van de olie-industrie werd Aruba welvarend en de bevolking groeide snel. • Men vond dat ze meer autonomie moesten krijgen dus meer eigen bevoegdheden. • Nederland wilde hen dit niet geven.

14. Adriaan Dussenbroek • Nederlandse arts op Aruba • Landraad in de Raad van politie • Lid van de eilandsraad • Hij diende een verzoek voor meer zeggenschap en beschikking over een eigen budget • Hij wilde dat Aruba een soort gemeente werd binnen de Kolonie Curaçao

15. Separacion • Henny Eman werd leider van de “Separacion-beweging”. • Aruba wilde los van de andere eilanden en wilde een directe band met Nederland.

16. Statuut(contract); grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden. • Tijdens de Ronde Tafel Conferentie werden er afspraken gemaakt die gelden voor alle koninkrijkspartners. • Alle landen werden als gelijke beschouwd.

17. Afspraken Statuut • Alle inwoners van het Koninkrijk hebben één Nationaliteit • Koningin werd staatshoofd • Gezamenlijke defensie • Binnenlandse onderwerpen werden door de eilanden zelf geregeld

18. Het Koninkrijk der Nederlanden 1954-1975 • Nederlands-Indië werd onafhankelijk.

19. Aruba werd niet gescheiden van de andere eilanden!! • Aruba werd een eilandsgebied van de Nederlandse Antillen • De gouverneur vertegenwoordigde de koningin • Gouverneur werd het hoofd van de centrale regering van de Nederlandse Antillen • De volksvertegenwoordiging werd de Staten van de Nederlandse Antillen • 22 zetels werden verdeeld over de eilandsgebieden Zie blz 41 fig.3.14

20. Trias Politica: scheiding van machten! • Wetgevende macht (Staten/ Parlement) • Uitvoerende macht (Ministerraad= minister president en vertegenwoordigers van politieke partijen afkomstig uit de eilanden) • Rechterlijke macht (Onafhankelijke rechters)

21. §3.3 Status Aparte Je leert dat men een afscheiding wilde van de Antillen deze kreeg men op 1 januari 1986.

22. Status Aparte • Aruba blijft deel uitmaken van het Koninkrijk maar heeft een aparte positie ten opzichte van de Antillen en Nederland.

23. 30 mei 1969

24. Curaçao 30 mei 1969 • Wescar arbeiders gaan staken voor hogere lonen. • Men was moe van de corruptie binnen de politiek Stakingen lopen uit de hand. • Gevolgen zijn: twee doden, winkels werden geplunderd en in brand gestoken, de gouverneur vraagt voor militair hulp. • Nederland wilt de eilanden zo snel mogelijk hun onafhankelijkheid geven.

25. Aruba was bang voor die onafhankelijkheid…. Waarom? • Met die onafhankelijkheid zou Aruba definitief tot de Nederlandse Antillen horen dus Curaçao heeft meer macht op Aruba.

26. De wens naar onafhankelijkheid vergrootte doordat: • Curaçao was niet bereid om de banden tussen de eilanden te veranderen. • De Landsregering weigerde de MEP toe te laten tot de regering van de Nederlandse Antillen( MEP was voorstander van een Status Aparte).

27. Gevolgen dat Curaçao Mep weigerde zijn: • Er vielen schoten op belangrijke figuren. • Vakbondsleiders werden gearresteerd. • Schepen en andere producten uit Curaçao werden geboycot. • Nederland wilde toen eindelijk praten over Status Aparte…

28. Ronde Tafel Conferentie 1983 • Aruba kreeg zijn Status Aparte die inging per 1 Januari 1986 • De voorwaarde hiervoor was dat Aruba na 10 jaar helemaal onafhankelijk van het Koninkrijk zou worden.

29. Men was bang voor een totale onafhankelijkheid. Waarom? • Nederland zou ons geen geld meer geven/lenen • De Lago was gesloten(dus minder inkomen voor Aruba) • Toerisme was nog niet sterk genoeg • Buitenlandse Hotels gaan liever naar een land die is aangesloten tot het Koninkrijk • In Suriname was er armoede en onrust(Aruba was bang dat hetzelfde met hen zou gebeuren) • Men was bang dat Aruba onder invloed van andere landen/drugsmafia

30. Het Koninkrijk Van Nederlanden werd in 1986…

31. Bestuursvorm vanaf 1986 Koningin

32. Overeenkomst met Franse Revolutie • Aruba kreeg een eigen regering en de bevolking kreeg parlementaire democratie • Dus Aruba was vrij van de Nederlandse Antillen, gelijk aan de andere landen en heeft broederschap als lid van het koninkrijk.

33. Hoofdstuk 4 Aruba als land binnen het Koninkrijk

34. §4.1 Statuut en staatsregeling Je leert wat er in het statuut vastgelegd staat en hoe de taken en bevoegdheden van het bestuur op Aruba geregeld zijn.

35. In het Statuut staat hoe de partners met elkaar moeten omgaan De belangrijkste uitgangspunten zijn: • Landen binnen het Koninkrijk zijn autonoom • De landen verzorgen elkaar als gelijke partners als het gaat om koninkrijksaangelegenheden(staan vast in een Rijkswet) • De landen zullen elkaar helpen

36. Verandering van het Statuut. • Alle Koninkrijkspartners moeten hun oordeel geven. • De parlementen moeten de verandering met 2/3 meerderheid vóór stemmen.

37. In de staatsregeling staan de rechten en plichten van de burgers en ook hoe het land bestuurd moet worden. (Grond)Rechten van de burgers: • Vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst, vrijheid van onderwijs, recht op privacy etc. Plichten van burgers: • Belasting betalen,zich aan de wet houden(verkeer etc) Maak opdracht 3 blz 54

38. Landsverordening/wet • Een besluit dat gezamenlijk is genomen door de regering en de staten van Aruba. • Dus een wet die alleen voor het land(Aruba) geld. • De landsverordening moet door de gouverneur en de verantwoordelijke ministers getekend worden.

39. De staatsregeling(grondwet van Aruba) van Aruba is gebaseerd op de Trias Politica • Op deze manier worden de grondrechten gegarandeerd. • Iedereen kan naar de rechter stappen • De burgers en de overheid zijn verplicht zich aan de wetten te houden

40. Rechtsstaat; een staat waar de macht is beperkt door het recht. • De machten zijn gescheiden, de burgers en de overheid moeten zich aan de wetten houden, dit zijn belangrijke voorwaarden om Aruba een rechtstaat te noemen. Zie blz. 55 Figuur 4.5

41. Vrouwe Justitia! • Het zwaard staat voor het vonnis dat wordt uitgesproken • de blinddoek staat voor de rechtspraak zonder aanzien des persoons, d.w.z. dat niet de personen worden gehoord en veroordeeld, maar slechts de feiten en daden • de weegschaal stelt de afweging van de bewijzen en getuigenissen voor

42. §4.2 De wetgevende en uitvoerende macht op Aruba vanaf 1986 Je leert hoe de wetgevende en uitvoerende macht op Aruba sinds 1986 eruit zag.

43. 1986 Aruba krijgt een eigen regering! • Eigen gouverneur • Een minister president • Zeven ministers • Parlement met 21 leden Zie fig 4.7 blz 56

44. De gouverneur • Hij vertegenwoordigd de staatshoofd Taken • Hij vertegenwoordigd de belangen van het Koninkrijk • Staat aan het hoofd van de Arubaanse regering • Formeert het kabinet

45. De gouverneur • Hij is net als de koningin onschendbaar en zijn ministers zijn verantwoordelijk • Hij wordt door de koningin benoemd • Benoemd voor een periode van 6 jaar en kan nog éénmaal verlengd worden met 6 jaar • Hij wordt bijgestaan door een raad van advies(bestaande uit 5 leden)

46. Kabinet • Gevormd door een minister president (premier). Hij is de leider van de regering. • De minister president moet zorgen dat de ministers met elkaar samenwerken en hun taken goed uitvoeren. • De ‘gewone’ ministers moeten zorgen voor hun eigen ministeries.

47. Gevolmachtigde minister Woont in Nederland en zijn kantoor is gesitueerd in Den Haag (Aruba-huis) • Zorgt voor de belangen van Aruba binnen het koninkrijk. • Zorgt voor de belangen van Arubanen die in Nederland wonen.

48. Staten(parlement) Regeringspartij - Oppositiepartij. • Met de regering werken aan nieuwe wetten • Samen met de regering wetten aannemen of afkeuren. • Controle uitoefenen en toezicht houden op de regering. • Goedkeuren van het beleid van de overheid

49. Motie van wantrouwen • Het parlement kan het vertrouwen van een minister opzeggen Dit recht heet vertrouwensregel. • Parlement kan een motie van wantrouwen indienen (uitspraak dat er geen het parlement de minister niet meer vertrouwen) • Parlement kan de minister dwingen om ontslag te nemen.

50. Drie soorten rechtspraak • Civiele/burgelijke zaken: bv echtscheiding, arbeidsovereenkomsten, huur/koop contracten etc. • Strafzaken: overtreding van de wet bv door rood licht rijden, misdrijven zoals diefstal, drugs, moord etc. • Ambtenarenzaken: meningsverschil tussen de overheid(als werkgever) en de ambtenaar(als werknemer)