Rozpoznawanie symptomów przemocy u dzieci

1. Rozpoznawanie symptomów przemocy u dzieci

2. Pytania i dylematy • Czy jednorazowy akt przemocy zasługuje na ujawnienie i interwencję, czyli od kiedy zachowania sprawcy nazwiemy przemocą ? • Czy przemoc może być nieświadoma i czy wtedy może być uznana za przemoc? • Czy wykładnią przemocy powinno być jej subiektywne doznawanie, pomimo społecznie akceptowanych zachowań sprawcy, w tzw. szerokiej normie? • Czy należy interweniować od razu czy czekać na rozwój wypadków? Czy przemoc może ustąpić samoistnie? • Czy podejmowane działania interwencyjne nie spowodują nasilenia przemocy? • Czy ważna jest ilość czy jakość objawów aby spełnić kryteria przemocy? • Czy nadopiekunczość jest przemocą?

3. Zamierzone i niezamierzone działania innych osób wobec dziecka wywołujące jego cierpienie, które ujemnie wpływają na zdrowie, rozwój fizyczny i psychospołeczny DEFINICJA PRZEMOCY

4. RODZAJE PRZEMOCY • ZANIEDBANIE - niezaspokajanie potrzeb fizycznych i psychicznych dziecka niezbędnych dla prawidłowego rozwoju • PRZEMOC FIZYCZNA - zachowania wywołujące ból fizyczny, nie konicznie z obrażeniami • PRZEMOC PSYCHICZNA - zachowania nie zawierające aktów fizycznych, polegające na dręczeniu słownym lub emocjonalnym, wyśmiewaniu, narzucaniu poglądów, odrzuceniu, nadmiernych wymaganiach, nadmiernej kontroli, karaniu, degradacji werbalnej, groźbach, przekleństwach, obraźliwych gestach • PRZEMOC SEKSUALNA - wciąganie dziecka w sferę aktywności seksualnej nieadekwatnej do jego etapu rozwojowego stosowane dla zaspokojenia seksualnego osoby dorosłej

5. UWARUNKOWANIA ZAKRESU I GŁĘBOKOŚCI ZABURZEŃ • Wiek dziecka • Czas trwania i częstotliwość zdarzeń • Drastyczność krzywdy • Osoba sprawcy- (rodzic- psychologiczna pułapka )

6. Kierunki rozpoznawania przemocy • Rozpoznanie sytuacji materialno-bytowej i psychospołecznej rodziny • Obserwacja zachowań dorosłych (rodziców, opiekunów ) • Obserwacja zachowań dziecka • Metody psychologiczne

7. Rodzinne czynniki ryzyka przemocy • Konflikty małżeńskie, słaba lub nieprawidłowa komunikacja pomiędzy rodzicami • Niedojrzałość emocjonalna rodziców • Odwrócenie ról między rodzicami a dziećmi • Adopcja dzieci lub sytuacja gdy ojciec/matka nie jest rodzicem biologicznym • Choroba przewlekła w rodzinie • Dłuższa nieobecność jednego z opiekunów • Izolacja rówieśnicza dziecka • Niepełnosprawność dziecka • okoliczności ekonomiczne: bezrobocie, niski poziom finansowy

8. TYPOWE ZACHOWANIA SPRAWCÓW • Zwlekanie ze zgłoszeniem się do lekarza, unikanie kontaktów ze szkołą • Izolowanie dziecka • Przesadna wylewność rodzica, zahamowanie, sztywność lub inne trudności w komunikacji • Niewystarczające wyjaśnienia lub ich brak • Duża surowość, krytycyzm, nierealistyczne wymagania, sztywność przekonań • Odbieranie dziecka po godzinach, pozostawianie bez opieki • Nadużywanie alkoholu, narkotyków • Zaprzeczanie naturalnemu rozwojowi dziecka, słowne bagatelizowanie problemów • Agresywne zachowania

9. Poznawcze skutki przemocy • Zaburzenia pamięci • Zaburzenia koncentracji uwagi • Brak elastyczności myślenia, myślenie schematyczne, sztywne • Trudności w podejmowaniu decyzji • Brak samodzielności w myśleniu TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ

10. Emocjonalne skutki przemocy • Wzrost agresywności • Niska samoocena, brak akceptacji siebie • Poczucie winy, wynikające z psychicznego uzależnienia od sprawcy • Brak poczucia bezpieczeństwa i przynależności • Poczucie zagubienia, poczucie krzywdy • Emocjonalna labilność • Impulsywność , wybuchowość • Nadmierne zamartwianie się • Lęki, stany depresyjne • Zaburzone poczucie tożsamości • Potrzeba kontrolowania innych

11. Behawioralne skutki przemocy • WROGOŚĆ - zachowania prowokacyjne, przekorne, nieposłuszeństwo, agresja, wulgaryzmy, prymitywizm językowy • Zachowania seksualne, treści erotyczne w wypowiedziach (przemoc seksualna ) • Silne przywiązanie do opiekunów lub ucieczki z domu, unikanie sprawców • Odsuwanie się od rówieśników lub lgnięcie do grup rówieśniczych • Zależność od innych, bierność , nadmierna uległość ( zaniedbania ), wycofywanie się , płaczliwość • Nadruchliwość, niepokój ruchowy, wzmożona czujność lub odrętwienie, brak reakcji na karę, tłumienie reakcji emocjonalnych ( przemoc fizyczna ), egoizm • Autodestrukcja, próby samobójcze, okaleczanie się, narkomania i alkoholizm, zachowania przestępcze • Zachowania perfekcyjne, nad wiek odpowiedzialne, nadmierny krytycyzm • Zaburzenia snu, ogryzanie paznokci, moczenie nocne itp.

12. Ciągłe zwracanie na siebie uwagi Lgnięcie do innych dorosłych Nadmierna obserwacja innych w celu sztucznej modyfikacji zachowań Sztuczny uśmiech Brak radości życia Nadmierne narzekanie Wycofywanie się Przepraszanie za wszystko Napady złości agresji, autoagresji i złego humoru Niechęć powrotu do domu Słabe reakcje płaczu i śmiechu Niestosowny do pogody strój Kulenie się przed dotknięciem Pseudodojrzałe zachowanie seksualne Obsceniczne wyrazy i zwroty Masturbacja Postawa obojętności, zamyślanie się Zmiana zainteresowań i aktywności Zaburzenia jedzenia, snu, moczenie nocne Kłamstwa, oszukiwanie Mówienie źle o sobie Zachowania regresywne Skutki przemocy u małych dzieci

13. Efekty agresywnej edukacji • Rola sprawcy: bezpośrednie naśladowanie wzorów przemocy • Rola ofiary: wzrost poziomu lęku, podejrzliwości, ostrożności • Rola świadka: brak empatii, znieczulenie na cierpienie innych ZABURZENIA PSYCHICZNE I SPOŁECZNE