Warszawa, 6 czerwca 2005 r.

2. Ku konkurencji w elektroenergetyce - wydzielenie operatora systemu przesyłowego i operatorów systemów dystrybucyjnych Jacek LoretUrząd Regulacji Energetyki Warszawa, 6 czerwca 2005 r.

3. Spis treści: • Podstawy prawne, cel wydzielenia operatorów • Nowe zasady funkcjonowania OSP i OSD • Rozwiązania przyjęte w ustawie –Prawo energetyczne: • funkcjonowanie OSP i OSD, • zadania Prezesa URE • Terminy • Podsumowanie

4. Podstawy prawne • Dyrektywa 2003/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 96/92/WE, • Ustawa – Prawo energetyczne.

5. Dyrektywa 2003/54/WE – Preambuła: W celu zakończenia procesu tworzenia rynku wewnętrznego energii elektrycznej sprawą najwyższej wagi jest niedyskryminacyjny dostęp do operatora systemu przesyłowego lub dystrybucyjnego. W celu zapewnienia skutecznego i niedyskryminacyjnego dostępu do sieci, za właściwe uznaje się rozwiązanie, w którym systemy przesyłowe i dystrybucyjne są prowadzone przez podmioty prawnie odrębne, w przypadku istnienia przedsiębiorstw zintegrowanych pionowo.

6. Cel wydzielenia operatorów z przedsiębiorstw zintegrowanych pionowo: zapewnienie skutecznego i niedyskryminacyjnego dostępu do sieci.

7. Podstawowe elementy nowego systemu to: • rozdział prawny OSP i OSD od innych form działalności niezwiązanych z przesyłem i dystrybucją • rozdział organizacyjny OSP i OSD w celu zapewnienia im niezależności w ramach pionowo zintegrowanego przedsiębiorstwa, • możliwość wyłączeń z wymogu rozdziału prawnego i organizacyjnego dla OSD, • rozdział księgowości

8. Obowiązek rozdziału prawnego i organizacyjnego nie dotyczy OSD: • jeżeli liczba odbiorców przyłączonych do sieci nie jest większa niż 100 000; • obsługującego system elektroenergetyczny o rocznym zużyciu energii elektrycznej nieprzekraczającym 3 TWh w 1996 r., w którym mniej niż 5 % rocznego zużycia energii elektrycznej pochodziło z innych połączonych z nim systemów elektroenergetycznych.

9. Zastosowanie reguł w zakresie rozdziału działalności do OSP i OSD wg Prawa energetycznego:

10. Przedsiębiorstwo zintegrowane pionowo - przedsiębiorstwo energetyczne lub grupę przedsiębiorstw, których wzajemne relacje są określone w art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (Dz. Urz. WE L 024 z 29.01.2004), zajmujące się w odniesieniu do energii elektrycznej: • przesyłaniem lub • dystrybucją • oraz wytwarzaniem lub sprzedażą tej energii.

11. Wydzielenie OSP i OSD powinno zapewnić uzyskanie przez nich niezależności pod względem formy prawnej, organizacyjnej i podejmowania decyzji od innych działalności niezwiązanych z działalnością sieciową (art. 9d ustawy). W przypadku OSP i OSD, funkcjonujących w strukturze przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo, ustawa - Prawo energetyczne formułuje kryteria rozdziału organizacyjnego (art. 9d ustawy).

12. Kryteria rozdziału organizacyjnego w przypadku OS funkcjonującego w strukturze przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo (1) : 1) osoby odpowiedzialne za zarządzanie nie mogą uczestniczyć w strukturach zarządzania przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo lub przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się także działalnością gospodarczą niezwiązaną z energią elektryczną ani być odpowiedzialne - bezpośrednio lub pośrednio - za bieżącą działalność w zakresie wykonywanej działalności gospodarczej innej niż wynikająca z zadań operatorów; 2) osoby odpowiedzialne za zarządzanie systemem elektroenergetycznym powinny mieć zapewnioną możliwość niezależnego działania;

13. Kryteria rozdziału organizacyjnego w przypadku OS funkcjonującego w strukturze przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo (2) : 3) operatorzy powinni mieć zapewnione prawo podejmowania niezależnych decyzji w zakresie zarządzanego majątku koniecznego do ich działania, w tym eksploatacji, konserwacji, remontów lub rozbudowy sieci; 4) kierownictwo przedsiębiorstw zintegrowanych pionowo nie powinno wydawać operatorom poleceń dotyczących ich bieżącego funkcjonowania ani podejmować decyzji w zakresie budowy sieci lub jej modernizacji, chyba że te polecenia lub decyzje dotyczyłyby działań operatorów, które wykraczałyby poza zatwierdzony plan finansowy lub równoważny dokument.

14. Zakres nadzoru właścicielskiego spółki dominującej nad OS ma umożliwiać: • zatwierdzanie rocznego planu finansowego OS lub innego równoważnego dokumentu, • ustalanie ograniczeń w zakresie całkowitego poziomu zadłużenia, • zarządzanie zyskiem z udziałów kapitałowych.

15. Działalność operatorska powinna być prowadzona w sposób: • obiektywny, • przejrzysty, • niedyskryminacyjny.

16. W celu zapewnienia niedyskryminacyjnego traktowania użytkowników systemu OS opracowuje i realizuje program zgodności. W programie OS określa: • szczególne obowiązki pracowników służące wyeliminowaniu dyskryminacji, • środki egzekwowania programu, • zasady monitorowania i raportowania.

17. Definicje OS przyjęte w ustawie – Prawo energetyczne • operator systemu przesyłowego - przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie przesyłowym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwacje, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi; • operator systemu dystrybucyjnego - przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie dystrybucyjnym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci dystrybucyjnej, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi;

18. Definicje (2) • operator systemu połączonego - przedsiębiorstwo energetyczne zarządzające systemami połączonymi gazowymi albo systemami połączonymi elektroenergetycznymi, w tym systemem przesyłowym i dystrybucyjnym, albo systemem przesyłowym, dystrybucyjnym, magazynowania lub skraplania gazu ziemnego;

19. Zadania operatorów, z uwzględnieniem specyfiki działalności OSP i OSD, określa ustawa – Prawo energetyczne. Zadania te obejmują zasadniczo: • prowadzenie ruchu sieciowego, • bilansowanie systemu, • dysponowanie mocą jednostek wytwórczych, • zakup energii elektrycznej w celu pokrycia strat w sieci, • zakup usług systemowych (OSP), • eksploatację, konserwacje i remonty sieci, • planowania rozwoju i rozbudowy sieci oraz połączeń międzysystemowych, • współpracę z innymi operatorami, • opracowanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci, • zapewnienie użytkownikom sieci informacji wg przejrzystych i równych zasad.

20. Zadania Prezesa URE związane z wydzieleniem i funkcjonowaniem operatorów: • wyznaczenie operatorów, • zatwierdzenie części IRiE sieci przesyłowej i sieci dystrybucyjnej - dotyczącej bilansowania systemu i zarządzania ograniczeniami systemowymi, • uzgodnienie projektu planu rozwoju sieci, • zatwierdzenie taryf, • monitorowanie działalności operatorskiej.

21. Regulacje okresu przejściowego związanego z wydzielaniem operatorów: • 4 listopada 2005 r. – termin przedłożenia przez OSPPrezesowi URE do zatwierdzenia części IRiESP (bilansowanie, zarządzanie ograniczeniami), • do 60 dni od dnia ogłoszenia zatwierdzonych ww. części IRiESP, OSD przekazują do zatwierdzenia Prezesowi URE części IRiESD (bilansowanie, zarządzanie ograniczeniami), • 31 grudnia 2006 r. – termin wyznaczenia przez Prezesa URE operatorów, • 1 lipca 2007 r. – termin uzyskania niezależności pod względem formy prawnej przez OSD .

22. Podsumowanie • wydzielony OSP, • wydzielenie OSD - zmiany organizacyjne w SD, • zmiany w organizacji sprzedaży dla odbiorców.