1 / 68

SYSTEM ZARZĄDZANIA

SYSTEM ZARZĄDZANIA BADANIAMI STOSOWANYMI W POLSCE. Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI. ?????? Jaka powinna być rola państwa w finansowaniu badań stosowanych ?

ocean-peterson
Download Presentation

SYSTEM ZARZĄDZANIA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. SYSTEM ZARZĄDZANIA BADANIAMI STOSOWANYMI W POLSCE Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  2. ?????? • Jaka powinna być rola państwa w finansowaniu badań stosowanych ? • Kto i według jakich kryteriów winien podejmować decyzje o finansowaniu badań (poszczególnych projektów) ? • Czy a jeżeli tak to jak ustalać ewentualne priorytety ? • Jak mierzyć efektywność przyjętego sposobu dystrybucji środków finansowych ? • Jak finansować wysokonakładowe infrastruktury badawcze ? • Jak skutecznie tworzyć warunki dla rozwoju najzdolniejszych ? (rzetelność „krytyki” naukowej) • Jak integrować środowisko wokół najwartościowszych, dobrze zdefiniowanych „dużych” przedsięwzięć badawczych ? • Itd., itd. Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  3. Charakterystyka systemu • niedofinansowanie (*) • nakłady na B+R /PKB Polska - 0,56% UE-27 – 1,84% (2006 r.) • nakłady na B+R na 1 mieszkańca Polska – 36 Euro UE-27 – 409 Euro (2005 r.) • niekorzystna struktura wewnętrzna budżetu nauki • „non-oriented research” Polska – 63,6% UE-27 – 14,5% (2007 r.) • bardzo niski udział podmiotów gospodarczych w finansowaniu B+R • Polska – 33,1% UE-27 – 54,6 % (2006 r.) • niewielki odsetek badaczy zatrudniony w przemyśle • Polska – 11,4% UE-27 – 38,6% (2006 r.) • brak skutecznej polityki i praktyki w zakresie praw autorskich i własności intelektualnej • ograniczone sukcesy polskich zespołów naukowych w konfrontacji z zespołami europejskimi w programach naukowych UE( m.in. zaledwie 60% wskaźnik zwrotu wkładu w 6 Programie Ramowym, niepowodzenie w programie IDEAS, ilość patentów, itp. ) (*) 0,34% PKB przeznaczone z budżetu państwa na naukę oraz badania i rozwój w 2008 r. Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI Źródło: Key figures on Europe, 2009

  4. Charakterystyka systemu • brak rozpoznawalnych priorytetów rozwoju gospodarczego kraju • brak długookresowej strategii rozwoju badań naukowych • słaba zdolność do koncentrowania nakładów finansowych na wybranych programach naukowo-badawczych (niewykorzystywane szanse) • niewystarczająca koordynacja działań pomiędzy agendami rządowymi • zmieniające się poglądy nt kierunków reform w systemie zarządzania i finansowania nauki – oczekiwanie mądrych zmian, aktualnie trwający proces legislacyjny • zbyt słabe wsparcie dla badań stosowanych (finansowanie badań przez przedsiębiorców) • dominujący potencjał nauki (~70,3%) skupiony w uczelniach wyższych Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI Źródło: Key figures on Europe, 2009

  5. Charakterystyka systemu • wieloetatowość kadry naukowej • rozproszony system inwestycyjny w zakresie infrastruktury badawczej • słabo funkcjonujące mechanizmy konkurencyjności • nakłady na 1 badacza były w 2006 r. 6-krotnie niższe niż średnia dla UE • w Polsce w 2006 r. 1 085 jednostek deklarowało prowadzenie działalności B+R • 163 - jednostki mają status Centrów Doskonałości • 26 - Centrów Zaawansowanych Technologii Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI Źródło: Key figures on Europe, 2009

  6. Konferencja: „Drivers of International S&T cooperation:why do we need policies and strategies?” Patries Boekholt Plenary session 13 October 2008 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  7. Polska na tle innych krajów Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  8. Całkowite wydatki na B+R Nagrody Nobla w dziedzinach medycyny, fizyki i chemii w latach 1980-2003 Europa 68 USA 154 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  9. Priorytety w edukacji W Polsce tylko ok. 7 % studentów kształci się na kierunkach technicznych. kierunki zamawiane ! Źródło: Science and Engineering Indicators 2008 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  10. Struktura budżetu nauki Źródło: Ustawa budżetowa 2006 r., 2007 r. i 2008 r. Wskaźnik udziału nakładów, w poszczególnych latach, na naukę wynosił w Polsce: 1996 = 0,80 %, 2008 = 0,56 %, średnia UE- 27: 1,74% PKB Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  11. Porównania Stanford University studenci: 6 700 undergraduate, 8100 graduate pracownicy: 1400 academic council members roczny budżet Stanford University 2,9 mld $ budżet szkolnictwa wyższego w Polsce (wraz ze stosownymi rezerwami celowymi) w 2008 roku: 11 071,5 mln zł (3,57 mld $) National Science Foundationbudżet w 2006 roku: 5,6 mld $ NCBiRbudżet w 2008 roku: 400 mln zł (177 mln $) Toyota R&D 8,386 mln $ (2007) Nokia7,727mln $ (2007) NCBiR / NSF = 0,03 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  12. Porównania • budżet R&D USA w 2006 r. ~ 343mld $, w tym 97 mld $ ze środków federalnych a 223 mld $ z przemysłu, z tego 63,7 mld $ przeznaczono na badania podstawowe, 79,3 mld $ na badania stosowane, a 200 mld $ na wdrożenia. • nakłady na R&D w uniwersytetach – 47,76mld $, z czego 67% pochodzi ze środków publicznych, a 33% ze środków prywatnych, z tej sumy 75,5% przeznaczane na badania podstawowe, a 24,5% na badania stosowane. • w Unii Europejskiej istnieje obecnie około 2000 uniwersytetów, w USA ponad 3000 • - większość uniwersytetów w Unii Europejskiej prowadzi badania, w USA jedynie około 100 uznawanych jest za uniwersytety badawcze, • - różnica w wysokości finansowania najlepszych 50 uniwersytetów w USA i Unii Europejskiej wynosi około 20-40 miliardów dolarów rocznie. Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  13. ? Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  14. Nakłady przedsiębiorstw na działalność innowacyjną Źródło: GUS, Nauka i Technika w 2006 r. Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach przemysłowych wg rodzajów działalności inwestycyjnej i źródeł finansowania w 2006 r. W 2006 r. w systemie REGON było zarejestrowanych 3,636 mln podmiotów gospodarczych, z czego 3,497 mln w sektorze prywatnym. Aktywnych podmiotów było 1,677 mln Struktura przedsiębiorstw wg wielkości w 2006 r. Suma nakładów – 16 558,1 mln zł w tym B+R – 1 516,7 mln zł Dominującym czynnikiem budowania pozycji konkurencyjnej przez MSP jest cena(57,3%)!!!, tylko dla 0,9% MSP takim czynnikiem jest innowacyjny charakter produktu/usługi. Źródło: PKPP Lewiatan, Konkurencyjność sektora MSP 2007 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  15. Oczekiwania odbiorców badań /przedsiębiorców/ Źródło: Badanie „Monitoring kondycji sektora MŚP” za kolejne lata, PKPP Lewiatan ! Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  16. Konkurencyjność gospodarki Polski na światowych rynkach Poprzez kontrolę nowoczesnych technologii toczy się rywalizacja o wpływy ekonomiczne, polityczne i reguły funkcjonowania naszego globu - miejsce Polski? Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  17. Zagrożenia • spowolnienie rozwoju gospodarczego w Polsce, inflacja, wzrost stóp procentowych, trudny kredyt • zaburzenia na rynkach finansowych i spadek zaufania do sektora finansowego • ograniczenie wielkości środków finansowych przeznaczonych z budżetu na badania • wzrost kosztów zakupu wyposażenia i aparatury badawczej niezbędnej dla realizacji zadań w toku • obserwowane zmniejszenie aktywności partnerów przemysłowych we współfinansowaniu przedsięwzięć w sferze B+R Strategia działania w warunkach kryzysu ? przetrwać ??? Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  18. RZĄD UCZELNIE FIRMY B+R Relacje Warunkiem skuteczności jest współdziałanie wszystkich elementów systemu Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  19. Czy fundusze strukturalne mogą być istotnym wsparciem dla sektora nauki? • średnioroczne nakłady inwestycyjne przedsiębiorstw w latach 2004-2006:113,9 mld zł • wsparcie na inwestycje w ramach programów realizowanych przez PARP na lata 2008-2013:6,8 mld zł, czyli średniorocznie 1,13 mld zł (1%) • wsparcie dla firm w ramach innych programów finansowanych z funduszy strukturalnych (RPO + PO IŚ) – ok. 11 mld zł, czyli ok. 1,8 mld zł rocznie • Łącznie dla przedsiębiorstw ok. 3 mld zł rocznie ze środków publicznych, czyli ok. 2,6 % łącznych nakładów firm na inwestycje. Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  20. Inwestycje w bliskiej perspektywie W perspektywie finansowej 2007-2013 łączna suma środków UE przeznaczonych dla Polski w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności wyniesie ok. 67,3 mld euro, z czego dla nauki i szkolnictwa wyższego przewidzianych jest ok. 4,15 mld euro, co stanowi około 6% 1. PO Innowacyjna Gospodarka Priorytet I.Badania i rozwój nowoczesnych technologii 1 299 270 589 EUR Priorytet II.Infrastruktura sfery B+R 1 299 270 589 EUR 2. PO Infrastruktura i Środowisko Priorytet XIII. Infrastruktura szkolnictwa wyższego 588 235 294 EUR 3. PO Kapitał Ludzki Priorytet IV. Szkolnictwo wyższe i nauka 960 366 839 EUR Jak mądrze wykorzystać? Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  21. BUDOWANIE ZESPOŁÓW BADAWCZYCH (masa krytyczna) FINANSOWANIE BADAŃ I INNOWACJI SUKCES RYNKOWY ROZWÓJ BADAŃ I TECHNOLOGII wybór? BUDOWANIE KOMPETENCJI W OBSZARACH STRATEGICZNYCH KOMERCJALIZACJA BADAŃ Wsparcie dla poszczególnych sektorów badań „najsłabsze ogniwo” System (stymulujący) wymuszający innowacyjność a nie tworzący innowacje Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  22. Uwarunkowania rozwoju komercjalizacji Minimalizacja ryzyka związanego z procesem komercjalizacji wyników badań przez instytucję prowadzącą badania naukowe wymaga, aby przed rozpoczęciem badań, została przeprowadzona analiza dostępnych rozwiązań oraz analiza rynku w celu zidentyfikowania potencjalnych odbiorców. Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  23. Uwarunkowania rozwoju komercjalizacji Koszty B+R Przeniesienie wyników badań podstawowych do prototypu produktu wymaga poniesienia średnio około 10-krotnie wyższych kosztów niż koszt badań. Aby produkt odniósł sukces rynkowy, nakłady na testowanie prototypu, engineering i promocję są średnio około 10 razy wyższe niż koszt zbudowania prototypu. (Jolly V.J. Commercializing New Technologies, Boston 1997). 1 X 10 X 10 = 100 (!) Projekt badawczy Aplikacja o grant badawczy pomysł Raport naukowy dominujący system finansowania projektów Inwestor branżowy Wyniki o potencjale rynkowym ? Projekt komercyjny Inwestor kapitałowy Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  24. Źródła finansowania a etap rozwoju komercjalizacji produktu Rodzina, przyjaciele Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  25. Badania podstawowe Produkcja i sprzedaż na rynku Opcja transferu technologii lub start-up’u Badania stosowane Prototyp „technologiczny” Koniec fazy laboratoryjnej - działający prototyp • PRZEDSIĘBIORCY • KORPORACJE • TRZECI SEKTOR • BANKI • GIEŁDA • VENTURE CAPITAL • „ANIOŁOWIE BIZNESU” Finansowanie RZĄD dolina śmierci, luka w finansowaniu, powstawanie nowych firm, wsparcie finansowe? Poziom nakładów ryzyko finansowania ryzyko technologiczne potrzeby kapitałowe PRZEDSIĘBIORCY budżet badań Rozwój projektu Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  26. Rola rządu w systemie badań stosowanych rządowe B+R instytuty badawcze • zachęty podatkowe • zachęty finansowe • IP ochrona • standardy • regulacje przyjazne inwestowaniu • reformy instytucjonalne • polityka przemysłowa zamówienia rządowe Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  27. Uwarunkowania • brak prywatnych inwestorów uczestniczących w finansowaniu badań pozbawia system realnego weryfikatora założeń • brak partnerów przemysłowych utrudnia selekcję obszarów aktywności badaczy, aplikujących o dofinansowanie, w których może istnieć realna szansa na konkurowanie z otoczeniem • brak odbiorców badań powoduje, iż reguły selekcji właściwe dla badań podstawowych wykorzystuje się dla badań stosowanych, /publikacje w miejsce patentów będących potwierdzeniem potencjału komercyjnego - domniemany potencjał wdrożeniowy, czy list intencyjny w miejsce skomercjalizowanych produktów, powstałych spin off – ów czy royalities z przekazanych licencji, itd., itd./. Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  28. Współpraca nauki z przedsiębiorcami PRZEDSIĘBIORCY NAUKA BARIERA tworzenie wartości intelektualnej sukces ekonomiczny motywacja horyzont czasowy 5 lat + 3-5 lat wnikliwość i precyzja skuteczność priorytet dywersyfikacja wysiłku koncentracja wysiłku sposób pracy od projektu do gotowego produktu od problemu do rozwiązania kierunek badań pozycja naukowa rozwój produktu cel • efekt: • liczba wniosków patentowych złożonych do Europejskiego Urzędu Patentowego z krajów UE-27 w przeliczeniu1 mln mieszkańców (2005 r.) Polska = 3,0UE-27 = 105,7 • liczba wniosków patentowych dotyczących wysokich technologii złożonych do Europejskiego Urzędu Patentowego z krajów UE-27 w przeliczeniu1 mln mieszkańców (2005 r.) Polska = 0,5UE-27 =12,8 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI Źródło: Eurostat, 2008

  29. Transfer wiedzy - wybrane problemy • przecenianie wartości własności intelektualnej (IP) w stosunku do jej wartości rynkowej • ośrodki zarządzające IP działające dla zysku • sposób finansowania nauki (tzw. działalność statutowa) • długotrwałe procesy decyzyjne • biurokracja • chęć osiągania szybkiego zysk Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  30. Uwarunkowania rozwoju komercjalizacji • Współpraca z gospodarką • brak przejrzystej polityki uczelni ( stosownych regulacji - strategia ?) • słaba skuteczność działania i profesjonalnego zarządzania w centrach transferu technologii • brak „brokerów” technologii • przyzwolenie społeczne na istnienie tzw. „szarej strefy” – indywidualnej działalności gospodarczej pracowników instytutów i uczelni na rzecz firm z nieformalnym wykorzystaniem dorobku i infrastruktury (wyposażenia) jednostek badawczych • brak systemu ciągłego naboru wniosków (zaawansowane technologie „źle znoszą” oczekiwanie w kolejce) Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  31. Dziś : w USA pracuje się rocznie 1900 h, w Europie pracuje się rocznie1400-1500 h, 50 lat temu było odwrotnie. Europejczycy bardziej cenią sobie czas wolny niż zarabianie pieniędzy? Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  32. Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  33. REKOMENDA CJE • uzyskanie społecznego zrozumienia dla wkładu nauki w przyszły rozwój gospodarczy • państwo nie może zastępować badaczy i wynalazców, ale powinno stworzyć im warunki do działania • poprawa zdolności środowiska naukowego do odpowiadania na potrzeby społeczeństwa • nauka musi „chcieć i nauczyć się” komercjalizować swoje opracowania, aby zdobywać dalsze środki na badania • zwiększenie nakładów na naukę i osiągnięcie zrównoważonego poziomu finansowania nauki z budżetu państwa i środków prywatnych • nakłady w wysokości 1% PKB z budżetu państwa pozwalają osiągnąć efekt progowy dla pobudzenia nakładów ze źródeł prywatnych Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  34. Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  35. Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  36. REKOMENDA CJE • zwiększenie udziału „biznesu” i organizacji pozarządowych w procesie ewaluacji i w tworzeniu polityki naukowej. Uaktywnienie sektora gospodarczego w procesie współfinansowania programów badawczych, poprzez np.: współudział w programach strategicznych, wspólnych programach B+R, partnerstwie publiczno-prywatnym itp.. • aktywna polityka rządu w stymulowaniu i tworzeniu zachęt dla współpracy miedzy nauką a gospodarką np. poprzez selektywne wyłączenie z podatku dochodowego od osób prawnych podmiotów zajmujących się komercjalizacją technologii, wg badań PKPP Lewiatan motywujący system podatkowy najsilniej zachęca przedsiębiorców do inwestowania w B+R Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  37. Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  38. REKOMENDA CJE • dobre regulacje prawne dotyczące m.in. partnerstwa publiczno-prywatnego, zasad finansowania nauki, itd. • wprowadzenie racjonalnego systemu finansowania przedsięwzięć w zakresie dużych infrastruktur badawczych, uwzględniającego realne możliwości zakończenia projektów (łącznie z wyposażeniem w aparaturę badawczą) jak i możliwości wykorzystania nowopowstałej bazy badawczej • sprawnie działający system monitoringu i ewaluacji prac badawczych Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  39. REKOMENDA CJE • stworzenie transparentnego systemu kwalifikowania i rozliczania środków finansowych przeznaczonych na badania (eliminowanie finansowania „pseudo – badań”) • stworzenie systemu zabezpieczającego rozwój najwartościowszych zespołów badawczych • „polskie specjalności” ? • wyeliminowanie wieloetatowości Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  40. REKOMENDA CJE • stworzenie mechanizmów korelacji strumieni finansowania badań z budżetu i funduszy strukturalnych • stworzenie sprawnie funkcjonującego eco-systemu dla innowacji (nauka, biznes, finanse) • „otwarcie” specjalistycznych laboratoriów uczelni i jednostek naukowych Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  41. upowszechnienie edukacji w zakresie przedsiębiorczości i komercjalizacji wyników badań • wsparcie dla firm spin-off, spin-out, start-up • wsparcie dla brokerów technologii, rozpowszechnianie informacji o opracowanych technologiach • wspieranie mobilności kadr • stworzenie wizji e-Polski i strategii osiągnięcia tego celu • Najważniejsze – uwierzyć, że można !!! REKOMENDA CJE Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  42. NARODOWE CENTRUM BADAŃ I ROZWOJU W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA BADANIAMI STOSOWANYMI W POLSCE Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  43. Obecny system zarządzania i finansowania nauki z budżetu państwa Programy operacyjne Budżet nauki MNiSzW FNP PARP NOT OPI NCBiR WYKONAWCY Trwający proces podziału kompetencji pomiędzy poszczególne podmioty finansujące badania Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  44. Prognozowany model zarządzania i finansowania nauki w Polsce * Komitet Rady Ministrów ds. Nauki i Innowacyjności Premier Rady Ministrów MNiSzW - dotacja statutowa - duże inwestycje infrastrukturalne Rada NCBiR Rada NCN FNP PARP NCBiR NCN badania „podstawowe” badania „stosowane” (programy strategiczne) WYKONAWCY * Komitet Rady Ministrów (Rada ds. Nauki i Innowacyjności) z udziałem MG, MF, MNiSzW, MRR Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  45. Misja • transfer wiedzy • programy strategiczne • stymulowanie rozwoju gospodarczego • wzrost efektywności • rozwój kadr • konkurencyjność Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  46. Status prawny Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  47. Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  48. Status prawny Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  49. Status prawny Niezbędna pilna zmiana statusu prawnego Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, stwarzająca realne możliwości działania Nowa wersja ustawy o NCBiR po pierwszym czytaniu w komisji sejmowej Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

  50. Projekty krajowe aktualnie realizowane • strategiczny projekt badawczy „Polskie Sztuczne Serce” • projekty objęte Programem Wieloletnim „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy” • projekty badawcze zamawiane • projekty rozwojowe – IV i VI konkurs • Inicjatywa Technologiczna I * projekt systemowy „Zarządzanie projektami badawczymi i koordynacja zadań badawczych przez NCBiR” (w ramach PO IG) Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

More Related