KROMOZOMAL SAPMALAR KROMOZOM SAYISI DEGiSMELERi

1. KROMOZOMAL SAPMALAR (KROMOZOM SAYISI DEGiSMELERi) Daha �nceki b�l�mlerde bitki ve hayvanlarda her t�r�n o t�re �zg� �zel belli bir kromozom sayisina sahip oldugu bu sayinin gamet yada sporlarda monoploid diger h�crelerde ise diploid oldugu belirtilmistir. Canlinin b�yle kromozom setlerine (takimina=genomuna) sahip olmasi bazen �zellikle �esitli �ekirdek b�l�nmesindeki hatalarla aksayabilir. S�z gelisi radyasyon v.b. etmenlerin yol a�tigi kazalar interfaz kromozomlarini etkileyerek organizmanin t�m�nde olagan disi genom (kromozom setlerinin t�m�) sekillenmesine yol a�ar. Kromozomal sapmalar denilince gerek kromozom setlerinin t�m�nde yada set i�inde bir kromozom yada kromozomun sadece bir kismindaki olagan disi degisiklikler anlasilir. Bu sebeple sitolojistler iki �esit anomaliden s�z ederler. B�yle anomalilere genom mutasyonlari adi da verilir. 1- Kromozomlarin t�m�ne iliskin sayisal degisimler (Heteroploidi) 2- Kromozomlardaki yapisal modifikasyonlar. Bunlardan heteroploid ise ilave bir tam kromozom seti sayisi (euploidi) yada setin herhangi bir �yesi bir kromozomun kaybi yada ilavesi (Aneuplodi) seklinde ikiye ayrilir. Bu �esit kromozomal aberasyonlar (sapmalar)in t�m� fenotipik a�ilim oranlarini degistirdigi gibi bagli gen gruplarinda degisiklige yol a�ar. Ayrica kromozomal sapmalarin evolusyon a�isindan da �nemi vardir.

2. Kromozom Sayilarindaki Degismeler (Heteroploidy) Monoploid Euploid terimi t�m kromozom setini olusturan kromozomlarin t�m�ne sahip olma ile karekterize edilir. Bitkilerde sorgun, Triticum, Hordeum gibi bitkilerde ve bazi b�ceklerde monoploidi g�zlenir. �rnegin bal arilarinda disiler diploid erkekler monoploiddir. Monoploidler bir genom (n). Diploidler ise iki genom (2n) tasir. Erkek ari istisna edilecek olursa ergin hayvanlarda monoploid nadirdir. Oysa bitkilerde monoploidy yaygindir. Seks�el olarak �ogalan alg ve mantarlarin �ogu bryophyteslerin (yosunlar v.s.) t�m�nde monoploid safa hayat devresinin dominant kismini teskil eder ve bitkide t�r adi ile belirttigimiz safayi olusturur. Gametlerin (n) kromozom sayisinin sahip olmasi Haploid diye adlandirilir.