640 likes | 961 Views
Jan Heweliusz. Patron Publicznego Gimnazjum nr 2 w Żukowie. Życie osobiste. Johannes Hevelius (Hewelke). ur. 28 stycznia 1611r. zm. 28 stycznia 1687r. Rodzice. Kordula Hecker - (1594-1655) pochodziła z rodziny bogatych kupców .
E N D
JanHeweliusz Patron Publicznego Gimnazjum nr 2 w Żukowie
Johannes Hevelius (Hewelke) ur. 28 stycznia 1611r. zm. 28 stycznia 1687r.
Rodzice • Kordula Hecker - (1594-1655) pochodziła z rodziny bogatych kupców • Abraham Hewelke-(1576-1649) miał browary, prowadził też inne interesy
Wykształcenie • szkoła parafialna • Uniwersytet w Lejdzie • Gimnazjum Akademickie
Podróże 1632 – 1643: • Szwajcaria • Londyn • Paryż • Niemcy
Życie rodzinne • Katarzyna Rebeschke 1635-1662 • Elżbieta Kooppman 1663-1687 Dzieci: - pierwszy urodził się syn, ale zmarł w 1664r. - kolejne były trzy córki
Ważne wydarzenia: • 1618r. – spotkanie z Piotrem Krügerem • 1648r. – śmierć ojca i przejęcie rodzinnego browaru • 1659r. – otrzymanie z rąk króla Jana Kazimierza tytułu szlacheckiego • 1664r. – przyjęcie w poczet członków towarzystwa naukowego Royal Society w Londynie
Heweliusz browarnikiem Heweliusz produkował ciemne jopejskie piwo (Jopenbier). Zarobione pieniądze wkładał w badania naukowe i pracę swojej drukarni. W 1636r. Heweliusz został przyjęty w poczet członków cechu browarniczego W 1643r. został starszym cechowym.
Piotr Krüger 1627r. – nauki prywatne u Piotra Krügera, który wprowadził Heweliusza w świat astronomii obserwacyjnej i konstruowania instrumentów naukowych.
29 czerwca 1630r. – pierwsza obserwacja podczas rejsu do Lejdy– zakrycie Saturna przez Księżyc • 1630r. – obserwacja zaćmienia Księżyca
Pierwsze obserwatorium Heweliusza zbudowane w 1641 r. na poddaszu jego domu. Dwa drewniane instrumenty o ażurowej budowie to kwadrant (z lewej) i - na prawo od niego - sekstant. W wieżyczce - mosiężny kwadrant azymutalny, zwany wielkim (promień: 140 cm)
Nowe obserwatorium Heweliusza zbudowane w latach pięćdziesiątych na dachach trzech kamienic przy Korzennej.
Domy Heweliusza zniknęły ostatecznie z powierzchni ziemi w 1953 roku
Tablica pamiątkowa: W tym miejscu stały domy i obserwatorium najsławniejszego po Mikołaju Koperniku astronoma w Rzeczypospolitej Polskiej Jana Heweliusza
Piotr Gassendi paryski astronom w 1644r. ogłosił, że rezygnuje z badań nad Księżycem, gdyż uznał, że gdańszczanin zrobi to lepiej
Pojedynek z Edmundem Halleyem w 1679r. Oskarżenie: instrumenty Heweliusza pozbawione urządzeń optycznych to rozwiązanie przestarzałe i dające duże błędy pomiarowe. Rozwiązanie sporu: przez ponad miesiąc astronomowie prowadzili obserwacje instrumentami Heweliusza i Halleya. Wynik okazał się pomyślny dla tego pierwszego: dokładność jego pomiarów była taka sama jak pomiarów Halleya, co angielski astronom uczciwie potwierdził.
Selenographia 1647 Mapa Księżyca
Firmamentum Sobiescianum 1690r.inaczej Uranografia – Atlas nieba
Heweliusz z drugą żoną, Elżbietą, prowadzą obserwacje wielkim oktantem. Do celowania ku gwiazdom służyły przeziernice niewyposażone w lunetę.
Zbudował peryskop lusterkowy, który do dziś jest używany na okrętach podwodnych. Heweliusz jest również wynalazcą śruby, która do dziś jest używana w mikroskopach. Od 1637r. Heweliusz zajął się intensywnie konstruowaniem lunet i utworzył sobie jedną z pierwszych w Europie szlifiernię soczewek dla celów astronomicznych
Kościół św. Jana Tu Heweliusz został ochrzczony
Ratusz Starego Miasta Heweliusz pełnił funkcję ławnika (od 1641r.) oraz pierwszego rajcy (1651-1661); w piwnicach Ratusza Starego Miasta składował wyprodukowane przez siebie piwo.
Jako rajca był uprawniony do posiadania godła, na wizerunek którego wybrał żurawia niosącego w dziobie i pazurach po jednym kamieniu, ukazując w ten sposób swoje cechy: dążenie do celu, energię i nieme skupienie.
Mniej więcej w miejscu, gdzie stały trzy kamienice i browar stoi pomnik Jana Heweliusza
Jan Heweliusz 1611-1687 Wybitny naukowiec Astronom Twórca atlasu nieba Odkrywca wielu komet I gwiazdozbiorów Genialny konstruktor I wynalazca Znany gdański browarnik
Wcześniej stała w tym miejscu niezbyt fortunna rzeźba słynnego gdańszczanina, zwana przez niektórych "Klatką goryla". Dziś można ją oglądać przy ulicy Wodopój, obok hotelu Mercure.
Firmamentum Sobiescianum znajduje się przed pomnikiem Heweliusza
Kościół św. Katarzyny W latach 1640-1687 Heweliusz był przełożonym gminy protestanckiej
Filar Heweliusza, na którym znajduje się epitafium ufundowane w roku 1779 przez prawnuka astronoma, Daniela Gottloba Dawidssona (męża wnuczki astronoma). Przy tym filarze znaleziono płytę nagrobną z napisem Błogosławieni zmarli, którzy umierają w Panu
Tabliczka z datą śmierci i zwięzłym monogramem wyciągnięta z grobu Heweliusza Pod płytą (w grobie rodzinnym) leżały szczątki pochowanych tu: Jana Heweliusza, jego drugiej żony Elżbiety, ich córki Renaty i rocznej wnuczki.
W 1642r. w Selenografii Heweliusz umieścił zaobserwowaną grupę gwiazd, które nazwał Gwiazdami Władysławowskimi. Dedykowane one były królowi Władysławowi IV.
W 1663 r. król francuski Ludwik XIV przyznał roczną pensję w wysokości 1200 franków. Heweliusz zawdzięczał to wyróżnienie sławie Selenografii, ale także wieloletnim kontaktom z uczonymi francuskimi. Pensja była mu wypłacana - choć niekiedy z opóźnieniem - do 1672 r.
W grudniu 1659r. obserwatorium Heweliusza odwiedził Jan Kazimierz. • W 1660 r. otrzymał od Jana Kazimierza posiadłość ziemską i szlachectwo (nie zatwierdzone jednak przez sejm) • W 1661 r. – Heweliusz otrzymał królewski przywilej na założenie drukarni z pracownią miedziorytniczą – mógł sam rozpowszechniać swoje dzieła
W 1668 r. Sobieski zamówił u Heweliusza kilka instrumentów, m.in. wynaleziony przez niego polemoskop, czyli prototyp peryskopu. • W lipcu 1677 r. Jan III Sobieski odwiedził obserwatorium przy ulicy Korzennej. W październiku przyznał astronomowi pensję w wysokości 1000 florenów rocznie począwszy od 1678 r. Heweliusz został również zwolniony z płacenia podatków z browarów.
Królowa Szwecji Krystyna nadesłała Heweliuszowi propozycję objęcia stanowiska nadwornego astronoma w Sztokholmie - propozycji tej nie przyjął.