Publiek over de kerkvloer Luc Bauters Bert Van der Veken m.m.v. Martine Pieteraerens

1. Publiek over de kerkvloerLuc BautersBert Van der Vekenm.m.v. Martine Pieteraerens Studiedag Kerkgebouw met toekomst?! Wetteren 6 juni 2012

2. Eventjesvoorstellen • Luc Bauters • ° 16/12/1959 • erfgoedconsulent archeologie provincie Oost-Vlaanderen • dienst Erfgoed • luc.bauters@oost-vlaanderen.be • coördinator OMD Deinze 2

3. Eventjesvoorstellen • Bert Van der Veken • ° 05/04/1984 • Consulent religieus erfgoed provincie Oost-Vlaanderen • dienst Erfgoed • bert.van.der.veken@oost-vlaanderen.be

4. Eventjesvoorstellen • Wie zijn jullie? ? ? ? ? 4

5. Een té open kerk…?!

6. Algemene principes • Beveilig de vloer voor het publiek ! • Hoeveel publiek over de vloer? • Publiek over welke vloer? • Wat toon je aan het publiek? • Verwelkom het publiek !

7. Algemene principes Onderscheid in openstelling: • (Semi-) permanente openstelling • Evenement

8. Beveilig de vloer voor het publiek! Algemene principes

9. Beveilig de vloer voor het publiek! • Wat is de capaciteit van de site? • begint al bij de opmaak van een programma • bekijk de kerk(ruimtes) in functie van veiligheid • kan je veiligheid inbouwen? • wat niet veilig is, schrap je! • bekijk aantal kerkruimtes in relatie tot beschikbare medewerkers • selecteer eventueel in functie daarvan • de kans op problemen neemt toe als je (te) weinig medewerkers hebt

10. Hoeveel publiek over de vloer?

11. Hoeveel publiek over de vloer? • Wat is het draagvermogen van de site? - hoeveel bezoekers kun je tegelijkertijd toelaten - hoe breed zijn de (deur)openingen - wat zijn de afmetingen van de ruimtes → bepaalt de omvang van de groep - zijn er steile trappen, smalle doorgangen… - wat is de draagkrachtvan de vloer? - is er voldoende verlichting? - hoeveel mensen heb je nodig voor onthaal, toezicht en als gids

12. Hoeveel publiek over de vloer? • Hoe lang duurt het bezoek? • de tijdsduur bepaalt hoeveel bezoekers je kan verwerken • eventueel kan een flexibele tijdsduur, in functie vande drukte, soelaas brengen. Maar daar moeten gidsen speciaal voor geoefend zijn.

13. Publiek over welke vloer?

14. Publiek over welke vloer? Vraag: • Welke ruimtes stellen jullie open?

15. Publiek over welke vloer? STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… Sessie 2: Gewikt en gewogen SESSIE 1 – Jong Geleerd… • publieke ruimtes • niet-publieke ruimtes niet-publieke ruimte permanent opengesteld => publieke ruimte

16. Publiek over welke vloer? STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… Sessie 2: Gewikt en gewogen SESSIE 1 – Jong Geleerd… • publieke ruimtes • Portaal • Schip van de kerk • Zijbeuken • Weekkapel • (open) Doopkapel • Koor van de kerk (toegankelijk)

17. Publiek over welke vloer? STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… Sessie 2: Gewikt en gewogen SESSIE 1 – Jong Geleerd… • niet-publieke ruimtes • Koor van de kerk (afgesloten) • (gesloten) Doopkapel • Doksaal • Sacristie • Toren (beiaard, klokkenstoel) • Bergruimtes • Zolders • Andere (crypte, kelder, kapel, kruisgang, kapittelzaal…) • Elk soort ruimte eigen problemen

18. Publiek over welke vloer? Aandachtpunten: • Permanentie? Wel of niet… • Diefstalbeveiliging (camera’s, sleutelbeheer, …) • Brandbeveiliging (nooduitgangen) • Toegankelijkheid (fysieke beperking, kinderen, openingsuren bekendmaken) • Publiekstoelichting (gids, onthaaltafel Open Kerken, paneel, brochure, bijschriften, QR-codes of andere)

19. Publiek over welke vloer? STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… Sessie 2: Gewikt en gewogen SESSIE 1 – Jong Geleerd… • Niet-publieke ruimtes • Enkel tijdens evenement open • Capaciteit beperkt → bezoek in (kleine) groepen • Eventueel via reservatie • Voorzie voldoende toezicht • Sluit ruimtes af die niet te bezoeken zijn • Maak een parcours met bij voorkeur andere in- en uitgang

20. Publiek over welke vloer? STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… Sessie 2: Gewikt en gewogen SESSIE 1 – Jong Geleerd… • Niet-publieke ruimtes • Indien ruimtes te smal of bezoek te traag: • voorzie kijkgat bijv. enkel door deuropening • geef je uitleg voordien buiten via foto’s • voorzie een tent indien geen ander schuilhok • voorzie een extra bezigheid voor de wachtenden • Indien mogelijk voorzie vestiaire (bij regenweer) • Bij gevoelige vloeren (hout) voorzie een loper • Informeer de randvoorwaarden via het onthaal

21. Publiek over welke vloer? STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… SESSIE 1 – Jong Geleerd… • Torens, trappen en zolders (bottlenecks) • Bekijk de steile trappen en schat de duurtijd van het stijgen en dalen in • Splits de opwaartse beweging in delen op • Probeer kruisende parcours te vermijden • Is trap breed genoeg voor opgaand en dalend verkeer tegelijkertijd? • Indien niet, begeleid de groep afzonderlijk

22. Publiek over welke vloer? STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… Sessie 2: Gewikt en gewogen SESSIE 1 – Jong Geleerd… • Bij restauratiewerken • Scherm onveilige plaatsen af door linten, nadars… • Overbrug onveilige doorgangen • Betreed steigers na goedkeuring door de aannemer/veiligheidscoördinator en met beperkte groepen • Laat niemand onder steigers/ladders lopen die betreden worden

23. Wat toon je aan je publiek STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… Sessie 2: Gewikt en gewogen SESSIE 1 – Jong Geleerd… • Voorwerpen: • Normaal in publieke ruimte aanwezig: • Altaren • Vast meubilair (preekstoel, biechtstoel,…) • Beelden • Schilderijen • … => Meestal weinig problemen MAAR! Opgepast met losse of makkelijk te verwijderen decoratieve elementen…

24. Wat toon je aan je publiek STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… Sessie 2: Gewikt en gewogen SESSIE 1 – Jong Geleerd… • Voorwerpen: • Normaal niet in publieke ruimte aanwezig: • Liturgisch vaatwerk (kelk, monstrans, wierookvat, …) • Textiel (liturgische gewaden, witgoed, …) • Boeken • … • Goed opbergen! Enerzijds beveiliging tegen diefstal (bv. edelmetalen voorwerpen) Anderzijds kwestie van goed behoud en beheer (bv. textiel beschermen tegen licht en stof)

25. Wat toon je aan je publiek STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… Sessie 2: Gewikt en gewogen SESSIE 1 – Jong Geleerd… • Waar stel je eventuele voorwerpen dan toch tentoon? • In publieke ruimte (kerk) • In normaal niet publieke ruimte (sacristie of aparte ruimtes)

26. Wat toon je aan je publiek STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… Sessie 2: Gewikt en gewogen SESSIE 1 – Jong Geleerd… • Hoe stel je die voorwerpen tentoon? • Tijdens een evenement • Kan eventueel zonder beveiliging => MAAR creëer toch een fysieke barrière! (diefstal, maar ook aanraken bemoeilijken …) OF werk met je voorwerpen! bv. demonstraties

27. Wat toon je aan je publiek STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… Sessie 2: Gewikt en gewogen SESSIE 1 – Jong Geleerd… • Hoe stel je die voorwerpen tentoon? • Tijdens een evenement • Kan eventueel zonder beveiliging => MAAR creëer toch een fysieke barrière! (diefstal, maar ook aanraken bemoeilijken …) • (Semi-) permanente opstelling • Bij voorkeur in een afgesloten ruimte (in vitrine, achter hek, grote fysieke afstand, …) • Onder constante supervisie (bijna onmogelijk door kostprijs)

28. Wat toon je aan je publiek STUDIO OMD Sessie 1 – Jong Geleerd… Sessie 2: Gewikt en gewogen SESSIE 1 – Jong Geleerd… • Hoe stel je die voorwerpen tentoon? OPGEPAST! Hou bij permanente opstelling in beschermde gebouwen steeds rekening met de adviezen van het Agentschap Onroerend Erfgoed…!

29. Verwelkom het publiek

30. Verwelkom het publiek Waarom onthaal organiseren ? • herkenbaarheid • creëert een persoonlijke, positieve sfeer • werkt drempelverlagend voor aarzelende bezoekers • helpt de bezoekersstromen te organiseren (verwijzen) • kan bijdragen aan de veiligheid • laat feed-back van de bezoekers toe

31. Uitsmijter • Na een evenement: • Voorzie opruim • Maak duidelijke afspraken wie wat doet • Ga na of dat gebeurd is • Voorzie poetsbeurten • Hou een evaluatievergadering: • goede punten • punten voor verbetering • leren voor de toekomst

32. Vragen of opmerkingen?