TÜRK DİL KURUMU TÜRK DİLİ ve YAZIM KURALLARI

1. TÜRK DİL KURUMUTÜRK DİLİ ve YAZIM KURALLARI

2. DÜNYA DİLLERİ(Yüz milyondan fazla konuşuru olan diller) • Çince (Sekiz lehçesiyle birlikte) 1.300.000.000 • İngilizce 427.000.000 • İspanyolca 266.000.000 • Hintçe (Urduca ile birlikte) 223.000.000 • TÜRKÇE (Bütün lehçeleriyle) 220.000.000 • Arapça (Bütün lehçeleriyle) 181.000.000 • Portekizce 165.000.000 • Bengalce 162.000.000 • Rusça 158.000.000 • Japonca 124.000.000 • Almanca 121.000.000 • Fransızca 116.000.000

3. M.Ö. 3. yüzyılda Hun İmparatorluğu’nda kullanılan dil Türkçe idi.

4. Türkçe, kökleri yüzyıllar ötesine uzanan ve geniş bir coğrafya parçasında konuşulan; yazı, sanat, edebiyat, kültür ve bilim dilidir.

5. 12 milyon km2’lik bir alanda Türk dilinin çeşitli lehçeleri konuşulmaktadır.

6. Türk dil ailesinin en fazla konuşucuya sahip kollarından biri olan Türkiye Türkçesi, sadece Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde değil, komşu ülkelerde yaşayan ve Türkiye Türkçesinin ağızlarını konuşan soydaşlarımız, çalışmak üzere Avrupa’ya, Amerika’ya, Avustralya’ya ve dünyanın diğer bölgelerine giden yurttaşlarımız sayesinde çok geniş bir alanda konuşulan ve yazılan dillerdendir.

7. Türk Dil Ailesi Türk lehçeleri, yirmi yazı dili hâlinde yaklaşık 12.000.000 km2 bir alanda 200.000.000’i aşkın kişi tarafından yazı dili ve konuşma dili olarak kullanılmaktadır.

8. Türk Lehçeleri Güneybatı (Oğuz) Türk Lehçeleri Güneydoğu Türk Lehçeleri Kuzeybatı (Kıpçak) Türk Lehçeleri Kuzeydoğu Türk Lehçeleri

9. Konuşma dili olarak Türkçenin tarihi çok daha eskilere gitmektedir. Çin kaynaklarında, Türklerin diline ait eski bilgiler yer almaktadır. Konuşma dili olarak Türkçenin en az 5.000 yıllık bir geçmişi vardır.

10. Bugünkü dillerin büyük bir bölümü, hatta bugünkü bazı dillerin atası sayılan diller bile yokken TÜRKÇE VARDI…

11. TÜRKÇENİN TARİHİ İlk yazılı kaynaklarımız Orhon Yazıtları VIII. yüzyıla aittir. Ancak son yapılan kazılarla, Orhon yazısıyla yazılmış metinlerin Sibirya’dan Kafkasya’ya, buradan da Doğu Avrupa’ya kadar olan geniş alanda yayılma özelliği gösterdiği anlaşılmıştır. Yeni yazıtlar, Türkçenin tarihini daha da eskiye götürecektir.

12. Türkçenin Dönemleri a.8. yüzyıldan önceki dönem b. Eski Türkçe dönemi c. Osmanlı Türkçesi dönemi ç. Türkiye Türkçesi dönemi

13. Biçim Bakımından Dünya Dilleri • Tek heceli diller • Bitişken diller • Bükümlü diller

14. Kaynakları Bakımından Dünya Dilleri a. Hint-Avrupa dil ailesi b. Sami dil ailesi c. Bantu dil ailesi ç. Çin-Tibet dil ailesi d. Ural-Altay dil ailesi

15. Hint-Avrupa Dil Ailesi Avrupa kolu Asya kolu a.Germen dilleri a.Sanskrit Almanca b.Farsça Flemenkçe c.Ermenice İngilizce İskandinav dilleri b.Roman dilleri c.Slav dilleri Latince Rusça Fransızca Bulgarca İspanyolca Sırpça İtalyanca Lehçe

16. Sami Dil Ailesi Arapça İbranice Akatça

17. Bantu Dil Ailesi Orta ve Güney Afrika’da konuşulan diller

18. Çin-Tibet Dil Ailesi Çince Tibetçe Tayland Burma

19. Ural-Altay Dil Ailesi Ural kolu Altay kolu a.Fin-Ugor dilleri a.Türkçe Fince b.Moğolca Macarca c.Mançu-Tunguz Ugorca Permce b.Samoyed dilleri

20. TÜRKÇE, ZENGİN BİR SÖZ VARLIĞINA SAHİPTİR…

21. Divanü Lügat-it-Türk’ün söz varlığı 8.500 civarındaydı. TDK’nin Güncel Türkçe Sözlük’ünde 110.000 anlam varlığı bulunmaktadır.

22. Bölge ağızlarımızın söz varlığı, bilim ve sanat terimlerimiz, deyimlerimiz, atasözlerimiz, dilimizinzenginlikleridir…

23. Akrabalık adlarımız, Renk adlarımız, Yemek adlarımız, … son derece zengindir.

24. Amca, dayı, hala, teyze, baldız, bacanak, elti, görümce, babaanne, anneanne… böle : Teyze çocuğu, kuzen, kuzin

25. Doğadaki bütün renkler Türkçede karşılığını bulmuştur…. ateş kırmızısı böcek kabuğu buğday rengi camgöbeği çivit mavisi demir kırı demir pası deniz mavisi barut rengi deve tüyü duman rengi bakır çalığı bakır kırı bakır rengi bakla çiçeği bal rengi balköpüğü

26. kızıltı kiremit rengi kirli sarı limon küfü ördekbaşı ördekgagası pas rengi pekmezköpüğü gülkurusu güvercinboynu güvercingöğsü horozibiği kavuniçi kazayağı kemik rengi kestane dorusu tozpembe

27. tütün rengi vapurdumanı vişneçürüğü yaprak kurusu yavruağzı yumurta sarısı zeytin rengi

28. ÖLMEK göçmek, can vermek, kaybedilmek, hayatını kaybetmek, yaşamını yitirmek, hayatı sona ermek, gözlerini hayata kapamak, hayata gözlerini yummak, son nefesini vermek, canı çekilmek, ömrü vefa etmemek, nefesi bitmek…

29. Ölmekle ilgili inanca dayalı sözler ve deyimler Allah’ın rahmetine kavuşmak, ebediyete intikal etmek, öbür dünyaya göç etmek, ruhunu teslim etmek, vadesi dolmak, Hakk’a yürümek, şehit olmak, şahadet mertebesine ermek, dünyasını değiştirmek, eceli gelmek, vakti gelmek, vadesi dolmak, vadesi gelmek

30. Ölümün türüne göre Başını vermek, maktul düşmek, kurban gitmek, canı çıkmak, canı çekilmek, yüreğine inmek, çatlamak, duvağına doymamak, alı yeşili üstüne dökülmek, gözü açık gitmek, eceline (canına, kanına) susamak, kanıyla ödemek, emrihak vaki olmak, ahiret yolcusu olmak

31. Argoda Zıbarmak, gümlemek, gebermek, kakırdamak, yuvarlanmak, cavlağı çekmek, kalıbı değiştirmek, cartayı çekmek, zartayı çekmek, kuyruğu titretmek, nalları dikmek, başını yemek, iki kolu yanına gelmek, teneşire gelmek, sabaha çıkmamak, postu vermek, dört kolluya binmek, imamın salına binmek…

32. Türkçe sözlerin genel özellikleri * Türkçe sözlerde â, î, û gibi uzun ünlü yoktur. * o ve ö ünlüleri Türkçe sözlerin yalnızca ilk hecesinde bulunur: böbrek, böcek, köken televizyon, horoz

33. * j, f Türkçe sözlerde yer almayan harflerdir. övke > öfke yuvka > yufka * h, c, ğ, l, m, n, v, z harfleri Türkçe sözlerin başında yer almaz. kangı > hangi katun > hatun barmak > varmak

34. * Türkçe sözlerde iki ünlü yan yana gelmez: şair zanaat fiil ideoloji

35. * Türkçe sözlerde aynı iki ünsüz yan yana bulunmaz: kubbe iddia bakkal İzzet anne, elli, belli

36. * Türkçe sözlerin başında iki ünsüz bulunmaz: tren Hristiyan Slav

37. * Türkçe sözlerin sonlarında ancak aşağıda sıralanan çift ünsüzler bulunabilir: lç - ölç rk - kork lk - ilk rç - sürç lp - alp rp - sarp lt - alt rp - sarp nç - sevinç rs - ters nk - denk rt - ört nt - ant st - üst

38. * Türkçe sözlerde kesme işareti bulunmaz: def’aten (defaten) iş’arî (işari) kur’a (kura) Kur’an

39. gelmek koşmak oturmak üç beş ben sen

40. Ana dilimiz Türkiye Türkçesi için yok olma tehlikesi şimdilik söz konusu olmasa bile, Türk lehçelerinden kimileri için böyle bir tehlike söz konusudur. Sibirya’daki birkaç Türk lehçesi ne yazık ki yok olma sürecine girmiştir.

41. Yabancı sözlerin kullanılması, iş yeri adlarında yabancılaşma gibi olumsuzluklar, asla Türkçenin yapısından veya yetersizliğinden kaynaklanmamaktadır. Türkçeye karşı kayıtsızlıktan, Türkçenin kullanılışında özensizlikten, başta ana dilimiz Türkçe olmak üzere kültürel değerlerimize olan ilgisizliğimizden kaynaklanan sorunlar bulunmaktadır.

42. Türk dili dillerin en zenginlerindendir, yeter ki bu dil şuurla işlensin…ATATÜRK

43. I. Yazım ve Sorunları II. Türkçede Genel Anlatım Bozuklukları III. Telaffuz (Söyleyiş) ve Buna İlişkin Hatalar IV. Resmî Yazışmalar

44. A) Yazım ile ilgili kısa bir tarihçe B) Yazım kuralları C) Noktalama işaretleri Ç) Kısaltmalar D) En çok karşılaşılan yazım yanlışları

46. YAZIM KURALLARI Uzun ünlü şa:ir numu:ne i:man va:li ka:ide bera:ber ifa:de

47. esas esa:sı • ruh ru:hum • sabah saba:ha • hukuk huku:ku • kabul kabu:lü

48. Ünlemlerde iki veya üç ünlü yan yana gelebilir: ooooh aaaah

49. Düzeltme işareti adem (yokluk), âdem (insan); adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık); alem (bayrak), âlem (dünya, evren); alim (her şeyi bilici), âlim (bilgin); aşık (ayak bileğindeki kemik), âşık (vurgun, tutkun); hakim (hikmet sahibi), hâkim (yargıç); hali (pazar yerini), hâli (durumu, vaziyeti); hala (babanın kız kardeşi), hâlâ (henüz); şura (şu yer), şûra (danışma kurulu).

50. dergâh, tezgâh, yadigâr; dükkân, hikâye, kâğıt, kâr, mahkûm, mekân, sükûn, sükût;