SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

1. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU (1) İŞYERİ, İŞVERENLİK, PRİMLER VE PRİM ORANLARI,

2. I- İŞYERİ VE İŞVERENLİK 1- İŞYERİ BİLDİRGESİ VE İŞYERİ TESCİLİ 1.1- işyerinin bildirimi ve tescili Sigortalı sayılanların maddi olan ve olmayan unsurlar ile birlikte işleri yaptığı yerdir. İşyerinde üretilen mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan, aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır. İşyerinde 4/1 (a) ve (c) kapsamında sigortalı çalıştıran işverenler, örneği Kurumca belirlenen işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştırılmaya başlandığı tarihte Kuruma e- sigorta yolu ile (alt yapı hazır olana kadar elden veya posta yoluyla) vermek zorundadır.

3. - (5510/11/6)Valilikler, belediyeler, ruhsat vermeye yetkili kamu ve özel hukuk tüzel kişileri, yapı ruhsatı ve diğer ruhsat ve ruhsat niteliği taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeleri ve istihdama ilişkin bilgileri1 ay içindeKuruma bildirmek zorundadır. - (5510/90/1) Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlar ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar, ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenleri ve bunların adreslerini onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Bu kapsamda yapılacak bildirimler üzerine işyerinin tescilli olup olmadığı kayıtlardan araştırılır, kayıtlı değilse re’sen tescil yapılır.

4. 1.2- işyeri bildirgesi ile birlikte verilecek tescil belgeleri ; - Daimi mahiyetteki işyerlerinde; Yerleşim belgesi - Gerçek kişilerde kendilerinin, tüzel kişilerde temsile yetkili kişilerin, imza sirküleri, 1 ay içinde elden veya posta ile gönderilir. Bizzat müracaatlarda imza beyanı verilirse imza sirküler istenmez. - Alt işverenler için, asıl işverenle yapılan sözleşme ve imza sirküleri, - Tüzel kişilerde; Ticaret sicil Gazetesi, - Adi ortaklıklarda noter onaylı ortaklık sözleşmesi, - İhale konusu işlerde; işin üstlenildiğine ilişkin resmi yazı, - İnşaat işyerlerinde; Yapı Ruhsatı örneği, arsa sahibi ile müteahhit arasındaki inşaat yapım sözleşmesi, İlgili kuruluşlardan elektronik ortamda alınanlar, ayrıca istenmez.

5. 2.2. Şirketlerde durum, Şirketlerin, kuruluşları aşamasında çalıştırılacakları sigortalı sayısını ve başlama tarihlerini TS. Memurluklarına bildirmeleri, Kuruma bildirilmiş sayılır Durum, TS. Memurluklarınca 10 gün içinde Kuruma bildirilir. 6762 s. TTK na tabi şirketlerin, nevilerinin değişmesi, birleşmesi, bölünmesi veya başka bir şirkete katılması durumunda ticaret sicil ilan tarihinden, Adi şirketlerde, yeni ortak alınması halinde, alındığı tarihten, itibaren10 gün içindeişyeri bildirgesi verilmesi gerekir. İşletme adı değişikliğinde, sadece değişiklik bildirilir. Konsorsiyum sa? 90. md. kapsamında yapılan ihalenin konsorsiyumla üstlenilmesi halinde, idareye ayrı ayrı teminat verilmiş ve istihkakları ayrı ödenmek kaydıyla, her bir üstlenici adına işyeri dosyası açılabilir. İş ortaklığında; işyeri dosyası iş ortaklığı adına açılır.

6. 2.3. Alt işverenlerde tescil ? Alt işveren bütün yükümlülüklerini asıl işverenin işyeri sicil numarasına ilave edilen 3 haneli alt işveren numarası ile asıl işveren dosyasından yapar. Alt işveren adına ayrıca dosya açılmaz. Sigortalıyı, geçici iş ilişkisi ile devir alan işveren de yükümlülüklerini, sözleşmenin ibrazını müteakip, tarafına verilen 3 haneli ilave numara ile sigortalısını devir aldığı işyerinin dosyasından yapar. Ayrıca dosya açılmaz. İşyeri bildirgesinin verilmesi veya geç verilmesi diğer yükümlülükleri ortadan kaldırmaz. Yükümlülüklerini ihlal eden işverenler hakkında 102/1-b kapsamında İPC uygulanır.

7. III – PRİMLER VE SPEK.LAR 1-PRİMLER 1.1.Prim alma zorunluluğu, Kurum,KVSK, UVSK ve GSSkolları kapsamında bu kanun gereğince yapacağı her türlü ödemeleri ve yönetim giderlerini karşılamak için Kurum prim almak, ilgililer ise ödemek zorundadır. Tahsil edilen GSS primleri, doğrudan Kurum bütçesinin GSS primlerine aktarılır. 2- SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANÇLAR, 2.1.4/1,a kapsamındaki sigortalıların sigorta primleri, a) Sigorta Primine tabi olan kazançlar; 1- Hak edilen ücretler, 2- Prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler, işverenlerce sigortalılar için ödenen özel sağlık sigortası primleri ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarlar,

8. 3- İdare ve yargı mercilerince verilen kararlar gereğince ücret, prim, ikramiye, özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarlar niteliğinde olmak üzere o ay içinde yapılan ödemelerin, brüt toplamları esas alınarak hesaplanır. b) Sigorta primine tabi olmayan kazançlar, Ayni yardımlar, -Ölüm, doğum, evlenme yardımları, -Görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, -Keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları, -Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, -İşverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.

9. c)Kanunun 80/1 b bendindebelirtilen istisnalar dışında; -Her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler, -Ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler, prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz. d)Ücretler, hak edildikleri aya mal edilir, Diğer ödemeler, öncelikle ödendiği ayın kazancına, dahil edilir. Ücret dışındaki ödemelerin, ödemenin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ay süresince, üst sınırın altında kalan sonraki ayların SPEK na eklenerek prime tabi tutulur.

10. 2.2.Hizmet akdinin olmadığı dönemde yapılan ödemeler; Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince, veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinadensonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin, hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda;hizmet akdinin bulunduğu (SPEK ın tabi olduğu) en son ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda, sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerinkararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, GC. ve GZ. alınmaz, İPC uygulanmaz. 2.3.Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen, prime dahil kalemlere ilaveten; G. iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara, istirahatlı oldukları sürede; - G. iş göremezlik ödeneği dikkate alınmadan ödenmesine devam edilen tam ücret,

11. -G. İş göremezlik ödeneğinin işverene iade edilmesinden sonra ödenen tam ücret, -G. iş göremezlik ödeneğinin alındığı sürede, G. iş göremezlik ödeneği ile sigortalının kazancı arasındaki ücret farkı, -G. iş göremezlik ödeneği alınan sürede ödenen atıfet kabilinden yapılan ödemeler,çalışılan sürede ödenen ücret gibi prime tabi tutulur. SigortalınınSPEK, alt sınırın altında kalırsa SPEK alt sınırına yükseltilir. Sigortalıların, birden çok işyerlerinde çalışmaları halinde çalıştıkları her bir işyerindeki SPEK lar ayrı ayrı dikkate alınır.

12. SPE Günlük Kazanç, Primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının, bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biridir. Şayet sigortalı, günlük kazancının hesabına esas tutulan ay içinde bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığı günler için ücret ödenmemiş ise, o ay içinde prime esas tutulan kazancın, ücret aldığı gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır. SPEK’ın hesabında esas tutulan gün sayısı, prim ödeme gün sayılarını gösterir.

13. 2.10.Kısmi çalışmada spek;Kısmî süreli hizmet akdine istinaden, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saat karşılığında ücret alan sigortalının aylık spek’i toplam çalışma saati süresinin 4857 s. Kanun uyarınca belirlenen haftalık çalışma süresine göre hesaplanan günlük çalışma saatine (7.5’a) bölünmesiyle (kesirler bir gün kabul edilir.) bulunur. 2.11.Çağrı üzerine çalışmada spek; Çağrı üzerine çalışmaya dayalı yazılı iş sözleşmesinde, taraflar arasında çalışma süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiş ise, sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı haftalık çalışma süresi en az yirmi saat kararlaştırılmış sayılır ve part- time yöntemi ile hesaplanır.

14. 3- PRİME TABİ OLMAYAN DİĞER ÖDEMELER İLE KISMEN PRİME TABİ TUTULAN KAZANÇLAR 3.1. Kanunda istisna olarak belirtilmeyen, prime tabi olmayan ödemeler, 5510/80/c bendinde (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında yapılan bütün ödemelerin prime tabi tutulacağı, diğer kanunlardaki muafiyetlerin ve istisnaların dikkate alınmayacağı belirtilmektedir. Dolayısıyla sigortalılara yapılan yakacak, temizlik, aydınlatma, mesken, tahsil vb. nitelikteki kanunda ismen sayılmayan diğer ödemeler ödemenin yapıldığı ay kazancına dahil edilerek prime tabi tutulmaktadır. 6772 sk. uyarınca ödenen ikramiyeler ve ilave tediyeler prime tabi tutulmaktadır. 4857/61. md. gereğince hak kazanıldığı halde kullanılmayan yıllık izin süresi için ödenen ücretlerinden KVSK primi kesilir.

15. 3.2. Kısmen prime tabi tutulan kazançlar 5510/80. md. 1. fıkrasının (b) bendinde, (… ile Kurumca tutarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları ile işverenler tarafından özel sağlık sigortası ile bireysel emeklilik sistemine sigortalıları için ödenecek, aylık toplam tutarı, asgari ücretin % 30 unu geçmeyen özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik katkı payları tutarının prime tabi tutulmayacağı öngörülmektedir. 3.2.1. Yemek yardımı,Hizmet akdinin sürüyor olması kaydıyla işyerinde veya müştemilatında yemek verilmediği durumlarda; yemek verilen her bir gün için, günlük asgari ücretin % 6 sı SPEK tespitinde dikkate alınmaz. Dolayısıyla yemek parası adı altında yapılan ödemelerde, SPEK lar toplamına dahil edilecek sigorta primi, “Ay içinde fiilen çalışılan gün (yemek parası verilen) sayısı x Günlük Brüt Asgari ücret x % 6 x = İstisna tutarı, Ödenen yemek parası – İstisna tutarı = SPEK dahil edilecek yemek parası”formülü ile bulunur.

16. Çalışanlara nakit ödeme yapılmadan, dışarıdaki diğer firmalar tarafından karşılanan yemek hizmeti karşılığında, bu firmalara fatura karşılığında ödenen yemek bedelleri SPEK a dahil edilmez. Örnek; Aylık brüt ücreti 2000 TL. olan sigortalıya 300 TL. yemek yardımı yapıldığı varsayıldığında; Hafta sonu tatilleri ile 23 Nisan tatilinde fiilen çalışılmadığı dikkate alınarak o ayda 20 gün çalıştığı varsayıldığında; - 20 x 29.55 x % 6 = 35.46 istisna tutarı, - 300 – 35.46 = 264.54 SPEK a dahil edilecek tutar olmaktadır.

17. 3.2.2. Çocuk Yardımı, Hizmet akdi devam etmekte iken, sigortalının fiilen çalışıp çalışmadığının üzerinde durulmadan; sigortalının, sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı olmayan ve kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan çocuklarından 18 yaşını, lise veya dengi veya 3308 s.k kapsamında mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış olan ve evli olamayan, en fazla 2 çocuğu için, yapılan ödemelerin her bir çocuğu için asgari ücretin % 2 si olmak üzere toplamda % 4 ü aylık PEK hesaplanmasında dikkate alınmaz. Bu durumda; İstisna tutarı, “ Brüt aylık asgari ücret x % 2 x Çocuk sayısı” formülü ile SPEK’a dahil edilecek tutar ise “ Ödenen çocuk yardımı – istisna tutarı” formülü ile bulunacaktır.

18. Örnek: Aylık Brüt ücreti 2000 TL olan sigortalıya 2012 / Nisan ayında her bir çocuk için 100 TL. olmak üzere 3 çocuk için, 300 TL. çocuk parası verildiği varsayıldığında; 886.50 x % 2 x 2 = 35.46 TL (istisna tutarı) 300 – 35.46 = 264.50 TL. SPEK a dahil edilecek çocuk zammı bulunacaktır. 3.2.3. Aile Yardımı: Sigortalının hizmet akdi devam etmek kaydıyla, fiilen çalışıp çalışmadığı üzerinde durulmadan sigortalının eşinin zorunlu sigortalılık kapsamında çalışmaması, Kurumdan gelir veya aylık almaması şartıyla; asgari ücretin % 10 u tutarındaki kısmı SPEK hesaplamasında dikkate alınmamalıdır. Dolayısıyla yapılacak aile yardımı ödemesinden brüt asgari ücretin % 10 luk kısmı, SPEK’ a dahil edilmeyerek, ödenen aile yardımından düşülecek ve arta kalan tutar SPEK tutarına dahil edilecektir.

19. 3.2.4. Özel Sağlık Sigortası ve Bireysel Emeklilik katkı paylarının prime tabi tutulup tutulmaması, Bu hesaplamadaki temel kural yapılan özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik katkı payı ödemeler toplamının aylık asgari ücretin % 30 una tekabül eden kısmının SPEK tutarına dahil edilmeden arta kalan kısmının dahil edilmesidir. Dolayısıyla, Brüt asgari ücretin % 30’ una karşılık gelen tutar istisna tutarı olarak tanımlanacak ve Özel Sağlık sigortası ve Bireysel Emeklilik katkı payı ödemeler toplam tutarından düşülecek, arta kalan tutar SPEK tutarına dahil edilecektir. Örneğin, 2012/Nisan ayında,200 TL. özel sağlık sigortası primi, 100 TL. bireysel emeklilik katkı payı olmak üzere 300 TL ödendiği varsayıldığında (Brüt asgari ücret 886.50 x % 30 =) 265.95 yapılan ödemeden düşülecek ve (300 – 265.95 =) 34.05 SPEK a dahil edilecektir.

20. Sigortalı için, yalnızca özel sağlık sigortası primiveya yalnızca bireysel emeklilik katkı payının ödenmesi halinde de durum değişmemekte olup yapılan ödemenin yalnızca asgari ücretin % 30 luk kısmına denk gelen kısmı, sigorta primine esas kazanca dahil edilmemektedir. Ayrıca, gerek yemek yardımı, çocuk yardımı, aile yardımı olsun ve gerekse de bireysel emeklilik katkı payı veya özel sağlık sigortası primleri olsun, yapılan bu ödemeler ücret dışı ödeme niteliğinde olduğu için, ödemenin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması halinde takip eden 2 ayın SPEK ına dahil edilerek prime tabi tutulmalıdır.

21. 4- PRİM ÖDEME GÜN SAYILARI - Sigortalının aynı ay içinde birden fazla işyerinde çalışması olsa dahi o ay içindeki toplam prim ödeme gün sayısı 30 günü geçemez. - Ay içinde tam çalışan sigortalının prim ödeme gün sayısı ayın kaç gün olduğu üzerinde durulmaksızın 30 gün üzerinden, - Ay içinde işe başlayan sigortalının prim ödeme gün sayısı; işe başladığı tarihten itibaren ayın kalan günleri üzerinden, - Ay içinde işten ayrılan sigortalının prim ödeme gün sayısı, çalıştığı gün üzerinden, Kuruma bildirilir.

22. 4.1.Kısmi süreli çalışmada prim ödeme gün sayısı; Sigortalının normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre üçte ikisi oranından daha az belirlendiği çalışmalar kısmî süreli çalışmadır. Kısmi süreli çalışmada, iş sözleşmesinde işin niteliğine bağlı aylık ücret karşılığı çalışma biçiminde imzalanmışsa, sigortalı haftalık çalışma süresine bakılmaksızın tam ay olarak bildirilmesine ilişkin 101/2.fıkrası 17.4.2012 tarihinde mülga edilmiştir. İş sözleşmesi saat ücreti karşılığı yapılmış ise kısmi süreli çalışan sigortalının prim ödeme gün sayısı; ay içinde çalıştığı toplam sürenin, 4857s.k.na göre günlük olağan çalışma süresi olan 7,5 saate bölünmesiyle, bulunur. (küsuratlar 1 güne tamamlanır.)

23. 854 sayılı Deniz İş Kanunu ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kapsamında çalışan sigortalıların prim ödeme gün sayısı; ay içinde çalışılan toplam sürenin sekiz saate bölünmesiyle, hesaplanır. (küsuratlar 1 güne tamamlanır.) Çağrı üzerine çalışmada prim ödeme gün sayısı; Yazılı sözleşme ile sigortalının yapmayı üstlendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulduğunda iş görme ediminin yerine getirileceğinin kararlaştırıldığı çağrı üzerine çalışmalarda çalışma süresi; -Gün, hafta ve ay olarak belirlenmiş ise bu süreler üzerinden; -Gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiş ise sigortalının aylık çalışma süresi kısmi çalışma yöntemi ile hesaplanır. -Çalışma süresi, gün, hafta ve ay olarak belirlenmiş süreden fazla ise bu süre üzerinden hesaplanarak bildirilir.

24. IV- PRİM ORANLARI VE DEVLET KATKISI 1- PRİM ORANLARI 1.1.Kanun gereğince alınacak sigorta prim oranlarıa) Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının % 20'sidir. Bunun % 9'u sigortalı hissesi, % 11'i işveren hissesidir. b) (Değişik: 17/4/2008-5754/48 md.) Bu Kanunda belirtilen fiilî hizmet süresi zammı uygulanan işlerde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının; 1) (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar için uygulanacak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, bu maddenin (a) bendinde belirtilen % 20 oranına; 40 ıncı maddeye göre 60 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1 puan, 90 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1,5 puan, 180 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 3 puan,

25. SİGORTA KOLLARI VE PRİM ORANLARI:

26. Fiili hizmet zammı ile birlikte prim oranları; (5510/40. md. de belirtilen işkollarına göre) İlave prim oranları da önceki işveren hissesi ile birlikte işverence ödenir.

27. Dolayısıyla, 40. maddede belirtilen işkollarında çalışanlar için, MYÖ sigorta kolunda prim oranı, -60 gün fiili hizmet ilave edilecek iş kollarında; % 9 sigortalı hissesi değişmemekte olup, + 1 puan ile toplamda %21 oranına işveren hissesi ise % 12 oranına, -90 gün fiili hizmet ilave edilecek iş kollarında; % 9 sigortalı hissesi değişmemekte olup, + 1.5 puan ile toplamda % 21.5 oranına, işveren hissesi ise % 12.5 oranına, -180 gün fiili hizmet ilave edilecek iş kollarında; % 9 sigortalı hissesi değişmemekte olup, + 3 puan ile toplamda % 23 oranına, işveren hissesi ise % 14 oranına, ulaşmaktadır.

28. KVSK prim oranı, yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre % 1 - % 6,5 arasında değişmektedir. 83.md. göre Kurumca belirlenir, tamamı işverence ödenir. 6385/9 maddesi ile KVSK prim oranı 1.9.2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere % 2 olarak sabitlenmiş olup aynı kanunun 10 uncu maddesi ile de 83 ve 84. maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

29. 1.2. 5/1 (b) bendinde belirtilenler için; (5510/5-b : 3308 s.k kapsamında aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler, -Meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, - 2547 s. YÖK 46 ncı md.kapsamında, kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden SPE aylık kazanç tutarı, 82 nci md.ye göre belirlenen aylık kazanç tutarından fazla olmayanlar hakkında İş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır. Bu sigortalılar 4/1 (a)  kapsamında  sigortalı sayılırlar. Bunlar için prim oranı, prime esas kazançlarının % 6’sıdır. Bu prim oranının % 1’i kısa vadeli sigorta kolları, % 5’i genel sağlık sigortası primidir. Bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca GSS hükümleri uygulanır.

30. 1.3.5/1 (e) bendinde belirtilenler;(T. İş Kurumunun meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler, 4/1(a) kapsamında sigortalı sayılırlar, haklarında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır. Bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca GSS uygulanır.) için prim oranı, SPEK larının % 13,5’idir. Bu prim oranının % 1’i kısa vadeli sigorta kolları, % 12,5’i genel sağlık sigortası primidir. Prim ödeme yükümlüsü Türkiye İş Kurumu olmakla birlikte bu Kanun kapsamında işyeri ve işveren sayılmaz.

31. Genel sağlık sigortası primi; -Kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tâbi olanlar için 82 nci maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan prime esas kazancın % 12,5'idir. Bu primin % 5'i sigortalı, % 7,5 ‘u ise işveren hissesidir. -Yalnızca genel sağlık sigortasına tâbi olanların, -60 /1 (e) bendine tabi olanların,(60/1-e :4447 s.k.kapsamında işsizlik ödeneği ve ilgili kanunları gereğince kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan kişiler) -Bu kanunun G. 13. md.ne tabi olanların, (5510/G.13 : 4046 /21. md. kapsamında iş kaybı tazminatı alanlar, 4 /1(a) kapsamında sigortalı ve GSS sayılır, ancak KVSK na tabi değildir, Bunlar için T. İş Kurumu prim ödeme yükümlüsüdür. Ancak, işyeri ve işveren sayılmaz.) genel sağlık sigortası primi, prime esas kazançlarının % 12'sidir.

32. 3- SPE GÜNLÜK KAZANÇ SINIRLARI Alınacak prim, verilecek ödeneklerin hesabında; Günlük kazanç alt sınırı;sigortalıların yaşlarına uygun asgarî ücretin otuzda biri, Üst sınırı;16 yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının 6,5 katıdır. Günlük kazanç,alt sınırın altında ise veya sigortalı ücretsiz çalıştırılıyor ise;günlük kazançlar alt sınır üzerinden, Günlük kazançları üst sınırdan fazla olan sigortalıların günlük kazançları iseüst sınır üzerinden, hesaplanır. Sigortalının kazancı alt sınırın altında ise;bu kazanç ile alt sınır arasındaki farka ait sigorta primi ile ücretsiz çalışan sigortalılara ait sigorta priminin tümü işveren tarafından ödenir.

33. 4-SPEK ÜST SINIRI AŞAN KISMIN İADESİ Sigortalının, 53. md. göre belirlenen aynı sigortalılık halinde, birden fazla işte çalışması nedeniyle ödenen primler toplamı, prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa; aşan kısım, sigortalının talebi üzerine en geç talep tarihini takip eden ay içinde hissesi oranında sigortalıya defaten geri ödenir. Geri verilen primler için ayrıca gecikme cezası ve gecikme zammı ile faiz ödenmez. * Hak kazanıldığı halde kullanılamayan yıllık izin ücretleri 4857 s.k. 59. md. gereğince işçinin iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde hak kazanıp da kullanamadığı yıllık izin ücretleri, sözleşmenin sona erdiği tarihten sonra ödenirse, yıllık izin ücretine akdin fesh edildiği tarihte hak kazanıldığı değerlendirilerek akdin fesh edildiği tarihteki SPEK’a dahil edilerek prime tabi tutulur.

34. * TİS uyarıncaveya kamuda çalışan TİS dışında kalan veya Özel sektörde, TİS kapsamında olmakla birlikte sendika üyesi olmaması nedeniyle sözleşme kapsamında olmayan çalışanlara geriye yönelik yapılan ücret farkı ödemelerinin ilişkin olduğu ayların, * TİS kapsamındaki işyerinde 1 aydan fazla istirahat alan sigortalılara, Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra işverence TİS dayanarak istirahatli olunan nsüre için ayrıca ücret ödenmesi durumunda, istirahatli bulunulan ayların, * Kamu kurumlarında 4/1a kapsamında çalışan sigortalılar için, idare mahkemesi kararları gereğince veya idarece verilen kararlar gereğince geriye yönelik ücret ödenmesi halinde, bu ücretler ilişkin oldukları ayların, Kazancına dahil edilerek sigorta primine tabi tutulur.

35. * İş akdinin feshinin iptalinde ücret ödenmesi, İşçinin kesinleşen mahkemenin veya özel hakemin işe iade kararının kendisine tebliğ tarihinden itibaren 10 işgünü içinde işe başlamak üzere başvurmuş olmak kaydıyla, işe başlatılsa da başlatılmasa da çalıştırılmayan süre için en fazla dört aya kadar ücret ve diğer hakları işsizlik sigortası da dahil olmak üzere ödenmesi gerekir. Ödeme akdin fesh edildiği ayda başlar. Ve yapılan ödemeler karşılığı hizmetten sayılır. * İşçi işe başlatılırsa, ihbar ve kıdem tazminatı önceden peşin olarak ödenmişse, ihbar ve kıdem tazminatı olarak yapılan ödemenin, yapılacak bu ödemeden mahsup edilmesi gerekir. İhbar ve kıdem tazminatı SPEK kapsamında olmayan bir ödeme olduğundan mahkeme veya özel hakem kararı üzerine yapılan ödeme tutarı ihbar ve kıdem tazminatının, mahsup edilmemiş tutarı üzerinden prime tabi tutulur ve prim ödeme gün sayısından sayılır.

36. * İdari yargı kararı ile göreve iade edilen sigortalılar için, Kamu sektöründeki bazı işyerlerinde istihdam edilen bazı çalışanlar, işyerinin hukuki statüsü gereğince iş hukuku kapsamında değil de idare hukuku kapsamında yer alabilmektedir. Bu durumda olup da görevine son verilen kişilerin idare mahkemelerinde açtığı davalar sonucunda verilen yürütmeyi durdurma kararlarına istinaden, sigortalılara fiilen çalışmadıkları süre için geriye yönelik olarak ödenen ücret ve ücret dışı ödemelerden, ücretler hak edildikleri aya, ücret dışındaki ödemeler ise ödendikleri ay kazancına dahil edilerek prime tabi tutulacaktır.

37. * Üst sınırı aşan ücret dışı ödemeler Sigortalılara yapılan prim, ikramiye ve bu nitelikteki ücret dışı diğer ödemeler, ödemenin yapıldığı ay kazancına dahil edilerek prime tabi tutulur. Bu nitelikteki ödemelerin ücret ile birleştirilerek ödendiği durumlarda, bazı sigortalıların SPE toplam kazanç tutarlarının SPEK üst sınırını aşması halinde, ücret dışı ödemenin üst sınırı aşan kısmı en fazla takip eden 2 aylık SPEK ca dahil edilerek prime tabi tutulur. Bu ödemelerin, ücretsiz izin, istirahat gibi çalışmanın hiç olmadığı, ücret ödenmediği aylara denk gelmesi halinde,ödemenin yapıldığı ayı takip eden 2 aylık SPE kazanca dahil edilerek prime tabi tutulur.

38. Örnek : 4000 TL brüt ücreti olan, SPE aylık Kazançın 5762.25 TL. olduğu 2012 Ocak ayında ücretsiz izin kullanan (D) sigortalısına, bu ayda 6000 TL. İkramiye ödendiği varsayıldığında; Ücret dışındaki bu ödeme 2012/Şubat ve Mart aylarına dahil edilerek prime tabi tutulacaktır. Bu durumda; 2012/ Ocak ayında SPEK ve prim ödeme gün sayısı (0) olacak, 2012/ Şubat ayında; 4000 TL. Brüt ücret + 1762.25 ikramiye olmak üzere = 5762.25 TL. Prime tabi tutulacak, 2012/Mart ayında; 4000 TL. Brüt ücret + 1762.25 ikramiye olmak üzere = 5762.25 TL. Prime tabi tutulacak, 2 ay için 1762.25 x 2 =3.524.50 TL. olarak prime tabi tutulacak olup, (6000- 3.524.50 TL.= 2.475.50 TL. Prime tabi tutulmayacaktır.

39. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU (2) PRİM BELGELERİ VE PRİMLERİN ÖDENMESİ

40. 1.2. Kurumun zorunlu tutma yetkisi SSİY nin 102. maddesinin 2. fıkrası gereğince; Kurum, - APHB ni, aylık fiili hizmet süresi zammı prim belgesiniveaylık/yıllık fiili hizmet süresi zammı prim belgesini ve yıllık itibari hizmet süresi prim belgesini,diğer kamu idarelerine verilen ve çalışanlara ait bilgileri ihtiva eden belgelerle birleştirmeye, - Kamu idarelerinin internet veya elektronik bilgi işlem ortamından almaya, - Ve işverenleri bu yönde yükümlü kılmaya yetkili bulunmaktadır.

41. 1.3.Yasal süre dışında verildiği halde, yasal sürede verilmiş kabul edilen haller, (SSİY./103) 1) Toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde, toplu iş sözleşmesine istinaden geriye yönelik olarak ödenmesine karar verilen ücret farklarına ilişkin düzenlenmesi gereken ek aylık prim ve hizmet belgelerinin, toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihten, 2) Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan sigortalı personel ile toplu iş sözleşmesine tabi olmakla beraber sendikalara üye olmamaları sebebiyle özel sektöre ait işyerlerinde sözleşme kapsamında bulunmayan personele yapılan geriye dönük ücret artışlarına ilişkin alınan karar tarihlerinden, 3) Aylık veya ücretleri Maliye Bakanlığı vizesine tabi olması sebebiyle ödenmesine sonradan karar verilen Kanunun 4 /1a ve (c) kapsamındaki sigortalı personel için, vizenin gecikmesine bağlı olarak yasal süresi dışında, ancak, vize işleminin gerçekleştiğine ilişkin yazının ilgili idareye tebliğ tarihinden,

42. 4) Bir aydan fazla istirahat alan sigortalılara Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra işverenlerince toplu iş sözleşmesine dayanılarak istirahatlı bulunulan süre için ücret ödenmesi hâlinde, istirahat süresinin sona erdiği tarihten, 5) 4857/ 21 inci md.ne istinaden iş mahkemelerince veya özel hakem tarafından verilen kararlar uyarınca, göreve iadesine karar verilen sigortalı personelin kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunması ve işverenin usulüne uygun daveti üzerine işe başlaması veya işverenin işçiyi işe başlatmaması halinde, onuncu günün iş gününün içinde bulunduğu ayı takip eden aybaşından, 6) İdare mahkemesi kararlarına göre görevlerine iade edilen sigortalı personel ile ilgili olarak mahkeme kararının idareye tebliğ edildiği tarihini takip eden günden,

43. 7) Kamu kurumlarında 4/1a kapsamında çalışan sigortalılar için, idare mahkemesi kararları veya idarece verilen kararlar gereğince geriye yönelik ücret ödenmesi halinde, mahkeme kararının idareye tebliğ edildiği tarihi takip eden günden veya idarenin karar tarihinden itibaren, 8) 657/4b kapsamında bulunan, (4/1a kapsamında sigortalı olanlar) enflasyon farkı veya başka ad altında geriye yönelik olarak yapılan ödemelere ilişkin ek belgeler,ödemenin yapıldığı tarihten, 9)TİS tabi işyerleri veya kamu idarelerince veya yargı merciilerince, hizmet akdinin olmadığı veya askıda olduğu dönemlere ait yapılan ücret dışı ödemelere ait ek belgeler, hizmet akdinin devam ettiği en son ayın kazancına dahil edilerek) bu merciilerin kararlarının kesinleşme tarihinden,

44. başlamak üzere Kurumca çıkarılacak tebliğde belirtilecek süreler içinde verilecek ek veya asıl APHB leri yasal süresi içinde verilmiş kabul edilir. LİBYA için; Libya’da daimi işçi çalıştıran işverenlerin ilgili Kanun hükümlerine göre her ay için sigortalıdan kesecekleri sigorta primlerini ve kendilerine ait prim tutarlarını da ekleyerek en geç ilgili olduğu ayı takip eden 3 ay içinde ödemeleri halinde ödenen primler yasal süresinde ödenmiş sayılmaktadır. Bu sürede ödenmeyen primler için 89. md. uygulanır. LİBYA işyerlerinde sigortalı çalıştıran işverenlerce, çalıştırdıkları sigortalılar için 14 numaralı belge türü verilmesi gerekmekte olup, için prim oranları ; ( kvsk: 1-6,5 ) , ( MYÖ: 9-11 = 20 ) , (işsizlik sigortası primi: 1-3) % 10 sigortalı hissesi, ; %14-19,5 işveren hissesi olmak üzere toplamda % 24 - 29,5 dur.

45. Bunların dışında; - Operasyonlara katılmak amacıyla görev yerleri değiştirilen askerî birliklerin bu durumu belgelemeleri kaydıyla yasal süresi dışında verilen belgeler süresinde verilmiş sayılır. -Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçları, APHB nin Kuruma verilme süresi içinde Türkiye’ye dönmemişse, bu araçlarda çalıştırılan sigortalıya ait APHB, araçların Türkiye’ye dönüşünü takip eden ay içinde, Kurumca çıkarılacak tebliğde belirtilecek sürenin sonuna kadar Kuruma verilir. Ancak, APHB nin Kuruma verilmesi, Kurumca çıkarılacak tebliğde belirtilecek verilme süresinin sona erdiği tarihten itibaren bir ayı geçemez. APHB her işyeri için ve sigortalıların tabi oldukları sigorta kolları ve farklı prim oranları dikkate alınarak ayrı ayrı düzenlenir. Belgelerde, sigortalılar sosyal güvenlik numaralarına göre küçükten büyüğe doğru sıralanır.

46. APHB. İşverenlerin yanı sıra; * Bir işte, bir işin bölüm veya eklentilerinde işverenden iş alan alt işverenler de, çalıştırdıkları sigortalılar için asıl işyerine Kurumca verilmiş olan sicil numarasını ve alt işveren kodunu yazarak bu maddenin birinci fıkrasında öngörülen biçimde ve sürede APHB ni düzenleyip Kuruma vermek zorundadırlar. * İşveren, alt işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılar için, hangi alt işverene, sigortalıyı devir alan da, hangi işverene ait olduğunu belirterek bu şahıslar adına APHB düzenleyip Kuruma verebilir. * Kendisine ait işyeri müstakilen tescil edilmiş olan işverenlerin başka işverenlerden aldıkları işlerde çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili belgeler, kendilerine ait tescilli işyerinden Kuruma verilir.

47. 1.5. Eksik gün belgeleri nelerdir ? APHB ile birlikte ay içinde otuz günden az çalışan veya eksik ücret ödenen sigortalılara ilişkin; a) Yetkili sağlık hizmeti sunucularından veya işyeri hekimlerinden alınmış istirahat rapor, b) Ücretsiz veya aylıksız izinli olduğunu kanıtlayan izin belgesi, c) Disiplin cezası uygulaması, gözaltı veya tutukluluk belgesi, ç) Kısmi süreli çalışmalara ait yazılı iş sözleşmesi, d) İşverenin veya sigortalının imzasını da taşıyan puantaj kayıtları,

48. e) Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren resmi belge, sigortalıların eksik gün bildirimine ilişkin bilgi formu (Ek-10) ekinde Kuruma verilir veya APS/ iadeli taahhütlü ya da taahhütlü olarak gönderilir. Eksik gün hâllerine ilişkin belgelerin geriye yönelik olarak her zaman düzenlenebilir nitelikte olanları, APHB nin verilmesi gereken süreden sonra verilmesi hâlinde işleme konulmaz. Bu durumların dışındaki otuz günden az çalışılan sürelere ait geçerli belgeleri belirlemeye Kurum Yönetim Kurulu yetkilidir.

49. 1.6. Eksik gün belgelerinden muaf olan kurum ve kuruluşlar - Genel bütçeye dahil dairelerin, - Özel bütçeli idarelerin, - Döner sermayelerin, - Fonların, - Belediyelerin, il özel idarelerinin, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmelerin, - Bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşların, - Kamu iktisadi teşebbüslerinin ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarının,

50. - Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının, sendikaların, vakıfların, - 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşların - İşyerleri ve toplu iş sözleşmesi yapılan işyerlerinin - 30 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylara ilişkin özel sektör işyerlerinin eksik gün bildirim nedenlerinin aylık prim ve hizmet belgesinde belirtilmesi yeterlidir. Bu işyerleri için ayrıca eksik gün bildirim formu ile eki belgeler aranmaz. 30 ve üzerinde sigortalı çalıştırıldığı işyerlerinde bu kapsama giren sigortalıların tespitinde hizmet akdi devam etmekle birlikte, alt işverenlerce çalıştırılan, ay içinde çalışmadıklarından dolayı (0) gün (0) kazanç bildirilenler ve ay içinde işe giren ve işten çıkan sigortalılar dahil edilmektedir.