230 likes | 402 Views
Terra Reversa: Bouwstenen voor een duurzaamheidtransitie. Dr. Peter Tom Jones (KULeuven) Oktober 2008 www.petertomjones.be Brussel. Meervoudige evenwichtstoestanden. Meervoudige evenwichtstoestanden. Historisch kruispunt Van jager-verzamelaars naar agrarische samenleving
E N D
Terra Reversa:Bouwstenen voor een duurzaamheidtransitie Dr. Peter Tom Jones (KULeuven) Oktober 2008 www.petertomjones.be Brussel
Meervoudige evenwichtstoestanden Transitie Ecol Econ (PTJONES)
Meervoudige evenwichtstoestanden • Historisch kruispunt • Van jager-verzamelaars naar agrarische samenleving • Van agrarische naar industriële samenleving • Van industriële samenleving naar...? • Bifurcatiepunt in zicht? • Abrupte, extern opgelegde, miserabele transitie... • Of sociaal-begeleide, gecontroleerde duurzaamheidtransitie? Transitie Ecol Econ (PTJONES)
LPR 2006: Mondiale ecologische voetafdruk in 2003 25% groter dan draagvlak planeet aarde; 40% in 2008 Onze milieuimpact overtreft de draagkracht van de aarde Transitie Ecol Econ (PTJONES)
Westerse milieuimpact consumptie blijft stijgen Gemiddelde EVA/capita LPR rapport (WWF) 2006 Transitie Ecol Econ (PTJONES)
‘Volle wereld’: • Supereconomie • Degradatie/uitputting van milieudiensten (cf. 60%, rapport VN) • Klimaat, biodiversiteit, water, voedsel etc. • Peak oil! • Redden van het milieu of vrijwaren van onze bestaansbasis? Transitie Ecol Econ (ptj)
Metatransitie sociaal-ecologische economie Hoge levens-kwaliteit maar... zware voetafdruk Decent work & green jobs Hoge levens-kwaliteit, beperkte voetafdruk Transitie Ecol Econ (PTJONES)
Deeltransities in diverse domeinen (SCP): systeeminnovatie Transitie Ecol Econ (PTJONES)
Transitieproces: multilevel • Fundamentele verandering op systeemniveau • Regime = dominante structuur/cultuur • Bv. gecentraliseerd elektriciteitsnetwerk, privé-auto’s • Niche = opkomende, afwijkende structuur/cultuur op kleine schaal • Bv. HE en eerste vormen van decentralisatie, car sharing • Niche kan uitgroeien tot een ‘machtig’ niche-regime dat huidige regime vervangt • Maar... regime is conservatief en verweert zich (bv. Electrabel): “een kalkoen laat zichzelf niet slachten” Transitie Ecol Econ (PTJONES)
Wie is de motor voor verandering? Multi-actor (bottom-up + top-down) Leiderschap: use the mandate; widen the mandate Transitieparadox! Burger/consument Vakvereniging Nieuwe soc. bewegingen. MVO You are what you sell... Transitie Ecol Econ (PTJONES)
Wie is de motor voor verandering? Multi-actor (bottom-up + top-down) Leiderschap: use the mandate; widen the mandate Transitieparadox! Timing, coalities, vastberadenheid, enthousiasmerende visievorming Burger/consument Vakvereniging Nieuwe soc. bewegingen. MVO You are what you sell... Transitie Ecol Econ (PTJONES)
Terug naar boomhutten? Neen, danku Transitie Ecol Econ (ptj)
Pull-effecten: positief verhaal... • Hoge levenskwaliteit, lage milieuimpact • Stevig transitiebeleid zorgt voor: • Nieuwe jobs (cf. EVV) • Energieautonomie • Leefbare steden – gezonde lucht – minder gezondheidskosten • “Health and environmental goals are generally served by broadly the same policy course” (Wilkinson et al., The Lancet, 2007) Vauban, Freiburg Transitie Ecol Econ (PTJONES)
Techno (duurzameproductie)2. Gedrag (duurzameconsumptie) Synergieën, systeemaanpak
Barrières voor SCP Individueel Ontkenning, machteloosheid Routines en gewoonten Intern Extern Wereldbeeld: antropocentrisme, negatieve vrijheid, hier en nu Externalisering, techno lock-in, politiek, groei Collectief Transitie Ecol Econ (PTJONES)
Een duurzaamheidstransitie vereist... Duurzame productie Gedrag Cultuur Structuren Attitude Duurzame consumptie Transitie Ecol Econ (PTJONES)
Drie niveaus van problemen (Tukker et al. 2008) Transitie Ecol Econ (PTJONES)
Mogelijk maken - Regulering - Informatie - Faciliteren - Alternatieven geven Enable Encourage Engage Betrekken - Community action - Samenwerken - Mediacampagnes Catalyse Toelichten/illustreren - Het voorbeeld geven - Consistent beleid Exemplify Bron: ‘I will if you will’, Sustainable Development Council, VK. 4 E’s voor verandering Stimuleren - EcoBelastingen - EcoSubsidies - Fiscaliteit - Quota Transitie Ecol Econ (PTJONES)
- Prof. Tim Jackson, 2008 A sustainable world is not an impoverished world but one that is prosperous in different ways. The challenge for the twenty-first century is to create that world.
Dank voor de aandacht! peter.jones@mtm.kuleuven.bewww.petertomjones.be Transitie Ecol Econ (PTJONES)