370 likes | 404 Views
2020’ye Elektrik Talebi ve Senaryoları: Politikaların İncelenmesi . Barış Sanlı(DEK TMK) Doç. Dr. Erkan Erdil(ODTÜ). Bu sene kaybettiğimiz, değerli çalışma arkadaşlarımız: Esen Nesimoğlu ve Mefharet Yavuzyılmaz anısına. İçerik. Talep Tarafı Esneklikler Sektörel Etkiler - Kriz
E N D
2020’ye Elektrik Talebi ve Senaryoları: Politikaların İncelenmesi Barış Sanlı(DEK TMK) Doç. Dr. Erkan Erdil(ODTÜ)
Bu sene kaybettiğimiz, değerli çalışma arkadaşlarımız: Esen Nesimoğlu ve Mefharet Yavuzyılmaz anısına
İçerik • Talep Tarafı • Esneklikler • Sektörel Etkiler - Kriz • Ekonomik büyüme tahminleri • Sonuçlar • Arz Tarafı • Senaryo • Tartışma • İkilemler • Elektrik Politikaları
Giriş • Bu çalışma halen devam etmekte olan tez çalışmasının bir parçası olup, sonuçlar geçmiş tarihlidir. • Bu sunumda daha çok “kavramsal” olarak bulgular ve öneriler paylaşılacaktır. • Sayısal sonuçlar
Talep Tarafı - Esneklikler • En basit yaklaşım esneklik • Esneklik : Oran • Elektrik talebinin ekonomik büyümeye oranı • Esneklik= 1.5 dersek • %5 ekonomik büyüme = %7.5 talep büyümesi • Fakat her zaman böyle olmayabilir, belki de 3D • Kişi başı milli gelir seviyesi • Ekonomik Büyüme • Yani Esneklik= f ( GDP/capita, GDP%)
Esneklikler f(ekonomik büyüme) • Uzun yıllar ortalaması ~= 1.8 • Ama ekonomik büyüme arttıkça küçülüyor • Ekonomi küçüldükçe 0’a yaklaşıyor Köy elektrifikasyonu
Esneklikler f(GDP/capita) • Zenginleştikçe 1’e yaklaşıyor
Neden? Gelişen bir ülke • Köy elektrifikasyonu • Yeni teknolojiler (sürekli prizdeki şarjlardan ucuzlayan klimalara) • Değişen sosyal yaşam (Hanehalkı sayısında düşüş, çekirdek aile), • Konfor faktörü (klima lüks değil) • Yapısal değişimler Vs
Enerji Merdiveni http://www.rice.edu/energy/research/poverty&energy/gender/indextest_clip_image002.jpg
Yani ... • Her kriz farklı sektörleri farklı etkiliyor • Alt sektörler bazında çözümsüz bir problem gibi • Dışarı açık sektörler ile iç piyasaya yönelik sektörler • Bazı sektörler çok duyarlı • Bursa OSB her iki krizden de azami etkilenmiş... • Krizden çıkış iki şekilde • Unit Root (bir önceki seneye göre mi) • Trend Stationary (bir ortalama büyüme) Ör: 2009 büyümesi -5.2% 2010: Unit root: 0~1.1% Trend Stationary: 6% olabilir
Ekonomik Büyüme Tahminleri • DPT (ve ETKB) • Ne olacak değil ne olmalı • Soru : “Kaynaklar ve altyapı yatırımları yeterli mi?” • Pratikte • Uzun yıllar büyüme oranları : ref • -0.4% : pesimist • +0.4% : optimist
Neden bu etki? • WEO 2009 Excerpt’de de değinilmiş • Petrol fiyatları Türkiye’de çok yüksek • Daha önce LPG’de yaşanılan bir geçiş • Tabii LPG’de sadece bir “kit” eklemek yeterliydi.Burada araba değişimi de var. • Türkiye AB’nin araba üretim üssü, AB pazarı değişirse Türkiye pazarı değişir • 2015’te 1 araba ile ... • 2020’de tüm stoğun % 2’si • Ortalama senede 2-3 milyon toplam araba (ICE+vd) artışı (DPT) “Plug-in and regular hybrids: A national and regional comparison of costs and CO2 emissions”, Eric Williams, Duke University
PHEV – Şarj Edilebilir Hibridler • Araç Şarj Kapasitesi: 16kWh pil -> 20 kWh • Genelde sürücüler benzin yerine şarj etmeyi tercih edecek • Şarj %80 verimli : 20 kWh için = 25kWh şebeke elektriği • Haftada 3.5 gün şarj edilirse
Klimalarda • 2005-2007 hızlı bir klimalaşma • 2010 ve sonrasında bir yavaşlama (iklim değişikliği??) • Günde 4.5 kWh • 3 ay * 30 gün/ay • Her yıl her yeni klima 405 kWh ek elektrik talebi (muhafazakar)
Verimlilik ve Karbon Vergisi • Verimlilikte Her sene ortalama % 0.5 verimlilik 10 sene toplam %5 verimlilik artışı (elektrikte) • Fiyat esnekliğini bulmak büyük problem • Değişik sektörlerde farklı etki • OECD değerlerinden -0.2 • Bu da %2 fiyat artışı = -%0.4 talep düşüşü • Senede 100 milyon kWh düşüş Electricity demand analysis using cointegration and ARIMA modelling: A case study of Turkey, Erkan Erdogdu
Talep - Sonuçlar • Modelin eksikleri • Klima parkı ve daha sıcak havalarda daha yüksek tüketim (Business Dynamics, J. D. Sterman) • Elektrikli araçların fiyatları (penetration yüksek olmayabilir, Sterman) • Türkiye için fiyat esneklikleri/farklı sektörler için • Doğalgaz fiyatları ile ilişki • Modelin özellikleri • İlk defa elektrikli arabaların etkilerinin denenmesi • Karbon vergileri ve fiyat artışlarının etkileri • Bir Talep Rakamı + Hangi etkilerle ne kadar esnediği
Yeni Fikirler • Dial4Light https://www.dial4light.de/dial4light/static/en/home.htm • Kamuda Elektrik Kotası (Pencere,Klima açık) • Yük yönetimi (Smart Grid) • V2G (Vehicle to grid)
Arz Tarafı • Cost ( 100x 20 MW) =? Cost(20 x 100 MW) • 50 Mwe – > 2000 $/kWe ise 1000 MWe: =2000 * (50/1000)^ (1/3) =736 $/kWe • Aynı şekilde teknoloji ilerledikçe fiyat düşü: Cn= Ci* N ^a a=-0.234 1. Ünite 200$/m2 ise 10000. ünite 23$/m2 Sustainable Energy Choosing Among Options, Tester, Drake, Driscoll, MIT Publications
Arz Tarafı – Yedek Kapasite • Rüzgar Yedek Kapasite GW Geleneksel= √(GW Rüzgar) 20 GW Rüzgar için 4.47 GW Geleneksel yedek (Renewable Electricity and the Grid, Godfrey Boyle) Ayrıca yedek kapasite için • Linyit santral kapasitesi • En yüksek kapasitenin şebekeden kopması* • En kurak sene • En kötü ihtimaller bir arada (*Enerji Ekonomisi, Behçet Yücel) %20 yedek kapasite zor gözüküyor
Sonuç • İkilemler : Maliyenin Çözümsüz Problemi • Her vergi müdahalesi talebi ve Bakanlık politikalarını değiştiriyor • Daha fazla akaryakıt vergisi mi yoksa daha verimli araçlar mı? • Elektrik 10 eurocent/kWh (nihai tüketiciye) • Gittigidiyor.com – Rüzgar türbini satışı-Kredi kartına taksit • Zamanı değil ama 2015 de çok şey değişebilir
Sonuç • Indicative Energy Planning • Değişen Düzenleme • Gelişmiş ülkeler -> Uluslararası Kurumlar -> Gelişmekte olan ülkeler • Serbest Piyasa “Comparative Advantage” der • Konuşmayı sevmeyen Finliler ağaç kesmek yerine Nokia ile “avantaj” yakaladılar. • Engebeli yollara sahip Japonlar balık yerine araba üretimini seçtiler • Enerji sektörü sadece bir “ticaret sektörü” değildir
Sonuç • ArGe ve Üniversiteler entegre edilemezse • “Demo proje ve finansmanı” anlayışı yoksa • Her işe “cık, olmaz!” diye başlarsak • Direnip direnip hazırlık yapmayı bile reddedip, hep en son anda teslim olma adetimiz varsa (Bknz : Kyoto, Yakında: SmartGrid, Elektrikli Arabalar) • Sadece ticaret/inşaat ise Gelecek nesil bu işi hepimizden daha iyi yapacaktır.
Teşekkürler • Barış Sanlı barissanli@gmail.com • Doç Dr Erkan Erdil erdil@metu.edu.tr
Christopher Warner, an attorney for Pacific Gas & Electric, wrote in a filing with the utilities commission. “Managing the increased electricity consumption and load attributable to electric vehicles in order to avoid adverse impacts on the safety and reliability of the electric grid may be one of the most difficult management challenges that electric utilities will face.” http://greeninc.blogs.nytimes.com/2009/10/12/discord-over-regulation-of-car-charging/