1 / 33

Pijlers 1-2-3 in de Belgische pensioenvoorziening een situatieschets

Pijlers 1-2-3 in de Belgische pensioenvoorziening een situatieschets. Prof. dr. Jos BERGHMAN 8 september 2009. ACV-HIVA Ter Nood-Overijse. Overzicht. Vooraf: onderzoek pensioenbeleid - de data Iets over pensioenstelsels Onze pensioenstelsels De huidige situatie. Vooraf: de data.

parker
Download Presentation

Pijlers 1-2-3 in de Belgische pensioenvoorziening een situatieschets

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Pijlers 1-2-3 in de Belgische pensioenvoorziening een situatieschets Prof. dr. Jos BERGHMAN 8 september 2009 ACV-HIVA Ter Nood-Overijse

  2. Overzicht • Vooraf: onderzoek pensioenbeleid - de data • Iets over pensioenstelsels • Onze pensioenstelsels • De huidige situatie

  3. Vooraf: de data • Pensioenkadaster: • Grootste actuele pensioengegevensbank (RVP & RIZIV) • Registratie pensioenuitkeringen 1ste & 2de pijler(NIET: 3de pijler) • Steekproef: gepensioneerden die in 2001-2004 een pensioen (1ste en/of 2de pijler) ontvingen • Volledige populatie gepensioneerden (2005-2007) • Koppeling administratieve gegevens (DWH AM&SB): gezins- en loopbaankenmerken

  4. 1. Iets over pensioenstelsels • Repartitie en kapitalisatie • 1ste, 2de, 3de en verdere pijlers • Repartitie = 1ste pijler • Het verzekerde risico • Van individuele onzekerheid naar collectieve zekerheid • De maatschappelijke taak van de overheid

  5. 1. Iets over pensioenstelsels Kapitalisatie als starttechniek - premies+interest= misbegrepen eigendom - collectief als verzekering - intragenerationele herverdeling - zwak punt: -beleggingsrendement -inflatie -desinvestering Repartitie als redmiddel - premies voor omslag - collectief: overheidsinitiatief - intergenerationele herverdeling - zwak punt: socio-demografisch onevenwicht -loopbanen – levensverwachting -baby-boom Notionele formules repartitie in kapitalisatiekleed

  6. 2. Onze pensioenstelsels • Bismarckiaanse traditie van loongerelateerde uitkeringen • Socio-professionele stelsels voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren • Loopbaan gekoppeld • Loopbaan 20-60/65 man 45 vrouw 40 → 45 • Lonen → bijdragen → rechten • 60% van geherwaardeerde rechten • 75% voor gezin

  7. 2. Onze pensioenstelsels • Uitholling 1ste pijler • Loopbaan: - langere scholing - vervroegde pensionering (brugpensioenen) - deeltijds werken Grafiek 1. Aandeel van deeltijds werkenden als % van totaal aantal werkenden naar geslacht, 1983-2005, België

  8. 2. Onze pensioenstelsels • Uitholling 1ste pijler • Loopbaan: - langere scholing - vervroegde pensionering (brugpensioenen) - deeltijds werken - gelijkgestelde periodes Grafiek 2. Percentage geaggregeerde pensioenopbouw naar leeftijd uitgesplitst naar type pensioenopbouw, Belgische vrouwen, instroom rustpensioen 2001-2003

  9. 2. Onze pensioenstelsels • Uitholling 1ste pijler • Loopbaan: - langere scholing - vervroegde pensionering (brugpensioenen) - deeltijds werken - gelijkgestelde periodes • Instabiliteit gezinsverbanden Grafiek 3. Evolutie van de gecumuleerde echtscheidingscijfers naar huwelijksduur per jaar van huwelijkssluiting, België

  10. 2. Onze pensioenstelsels • Uitholling 1ste pijler • Loopbaan: - langere scholing - vervroegde pensionering (brugpensioenen) - deeltijds werken - gelijkgestelde periodes • Instabiliteit gezinsverbanden • Loongrenzen bij berekening

  11. 2. Onze pensioenstelsels • Minimumregelingen • 2/3 van volledige loopbaan: 30 jaar • Erkend jaar: 156 samengedrukte VTE (recente, soepele regeling) • Ontwaarding uitkeringen • Indexsprongen jaren ’80 • Onvoldoende welvaartsvast, geen automatische koppeling aan lonen • Groeiend belang 2de en 3de pijler

  12. 3. Huidige situatie – 1ste pijler Grafiek 4. Verdeling van de gepensioneerden naar soort pensioen, %, 2004 Aandeel IGO-trekkers bij: alle RP WN: 4% alle RP ZS: 9% alle RP AMBT: 0% alle RP Gemengd: 7%

  13. 3. Huidige situatie – 1ste pijler Grafiek 5. Gemiddelde 1ste pijlerpensioen (bruto) in euro naar soort rustpensioen, 2004 Kost rusthuis: € 1080 Minimumpensioen: € 832 Armoedelijn: € 777

  14. 3. Huidige situatie – 1ste pijler Grafiek 6. Verdeling van het pensioeninkomen uit de eerste pijler* naar geslacht, percentages, rustgepensioneerde werknemers, 2006 2% van de mannen < € 800 57% van de vrouwen < € 800 *Wettelijke pensioenen berekend aan het gezinstarief zijn omgezet naar het tarief voor alleenstaanden

  15. 3. Huidige situatie – 2de pijler – wanneer? Grafiek 7. Opname van 2de pijlerpensioen in vgl. met ingang van 1ste pijlerpensioen naar uitkeringsvorm (rente of kapitaal), rustgepensioneerde wn’s, instroom 1997-1999

  16. 3. Huidige situatie – 2de pijler – wie? Grafiek 8. Toegang tot de 2de pijler naar hoogte van het 1ste pijlerpensioen,%, rustgepensioneerde wn’s, 2004

  17. 3. Huidige situatie – 2de pijler – wie? Tabel 1. Toegang tot de 2de pijler naar geslacht, rustgepensioneerde wn’s, 2004

  18. 3. Huidige situatie – 2de pijler – wie? Grafiek 9. Toegang tot de 2de pijler naar hoogte van het 1ste pijlerpensioen en geslacht, %, rustgepensioneerde wn’s, 2004

  19. 3. Huidige situatie – 2de pijler – wie? • Jongere gepensioneerden ontvangen vaker aanvullend pensioen dan oudere • Brusselse gepensioneerden (42%) krijgen vaker aanvulling uit 2de pijler dan Vlaamse (31%) en Waalse (36%) • Mogelijke verklaring: groter aandeel kaderleden en bedienden in Brusselse beroepsbevolking

  20. Eenmalig kapitaal of periodieke rente? 72% enkel kapitaalsuitkering 18% enkel rente-uitkering 10% zowel rente als kapitaal Periodiciteit rente: 3. Huidige situatie – 2de pijler – hoe?

  21. 3. Huidige situatie – 2de pijler – hoe? Grafiek 10. Percentage rustgepensioneerde wn’s met 2de pijlerpensioen naar uitkeringsvorm en jaar wettelijke pensionering, 1980-2004

  22. 3. Huidige situatie – 2de pijler – hoeveel? • Gemiddelde kapitaalsuitkering in 2004: • Alle gepensioneerden: € 89.277 • Nieuw gepensioneerden: € 110.592 • Gemiddelde rente-uitkering in 2004: • Alle gepensioneerden: € 364/maand • Nieuw gepensioneerden: € 440/maand • Hoogte van kapitaal en rente varieert sterk

  23. 3. Huidige situatie – 2de pijler – hoeveel? Tabel 3. Gemiddelde 2de pijlerpensioen in ‘fictieve’ en ‘reële’ rente, rustgepensioneerde wn’s, 2004 • Fictieve rente ligt gemiddeld een derde hoger dan reële rente • Verschil naar geslacht: • Man: fictieve rente > reële rente • Vrouw: fictieve rente < reële rente

  24. 3. Huidige situatie – 2de pijler – hoeveel? Grafiek 12. Inkomensverdeling van het pensioeninkomen uit de 2de pijler, rustgepensioneerde wn’s, 2004 Gemiddeld 2de pijlerpensioen: € 548/maand 75% heeft een aanvullend pensioen lager dan € 600/maand

  25. 3. Huidige situatie – 2de pijler – hoeveel? Grafiek 13. Hoogte van het 2de pijlerpensioen naar achtergrondkenmerken, rustgepensioneerde wn’s, 2004

  26. 3. Huidige situatie – 2de pijler – hoeveel? Grafiek 14. Gemiddeld pensioeninkomen uit 1ste én 2de pijler naar geslacht, bij volledige groep rustgepensioneerde wn’s, rustgepensioneerde wn’s met 2de pijler en rustgepensioneerde ambtenaren,2004

  27. 3. Huidige situatie – 2de pijler – hoeveel? Grafiek 15. Percentage rustgepensioneerde wn’s naar hoogte totaal pensioen en toegang tot de 2de pijler, 2004

  28. 3. Huidige situatie – koppelinkomen Grafiek 16. Inkomensverdeling van het totale pensioeninkomen (1P+2P) van de Belgische WN-koppels met een pensioen in het werknemersstelsel, percentages, 2006 26 % totaal pensioen op huishoudniveau lager dan EU-SILC armoedelijn van € 1.317

  29. 3. Huidige situatie – koppelinkomen Grafiek 17. Inkomensverdeling van het totale pensioeninkomen (1P+2P) van de Belgische koppels met een pensioen in het werknemersstelsel, belang van de verschillende pensioenen in euro, 2006 26 % totaal pensioen op huishoudniveau lager dan EU-SILC armoedelijn van € 1.317

  30. 3. Huidige situatie – koppelinkomen Grafiek 18 . Aandeel van het rust- en overlevingspensioen in het totale pensioenbedrag bij de Belgische alleenstaanden die een rust- met een overlevingspensioen cumuleren, naar geslacht en leeftijdsklasse, totalen, 2006 Armoedelijn: € 878

  31. 3. Huidige situatie – 3de pijler Situatie aangiftejaar 2006 Deelnemers: 14% van alleenstaanden 28% van koppels (meestal beiden) Premie: mediaan pensioensparen 780€ (fiscaal plafond) Tax expenditures: 0,21% BBP 0,44% publieke uitgaven 2,5% pensioensuitgaven

  32. 3. Huidige situatie – voorlopig besluit • Dus: • 2de pijler leidt ons van Mattheüs over Lucas naar Marcus • 1ste pijler wordt ondermaats • 3de pijler: geen pensioensbeleid • Huishoudens doen ertoe • Naar de toekomst: • Beleid in de lengte of in de breedte? » Een oproep tot democratisering • Fiscaal beleid is ook sociaal beleid» De fiscus heeft invloed • Nood aan draagvlak » beveiliging 1ste pijler» Inrichting en besteding 2de pijler

  33. Dank u. Prof.dr.Jos Berghman Social Policy- CeSo – KULeuven Parkstraat 45, bus 3601 3000 Leuven Jos.Berghman@soc.kuleuven.be

More Related