Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

1. Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten CEEM - RUG

2. Inhoud • Inleiding • algemeenheden • België • Methodologie • performantie • succesfactoren • Vergelijkende gevalstudie • Conclusies Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

3. 1 INLEIDING

4. 1.1 Ontstaan • Problemen traditioneel command-and-control milieubeleid: • controle • internationaal karakter milieuproblemen • tendens naar liberalisering • totstandkomingsduur (*EC) • onvoldoende informatie Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

5. 1.2 Een toenemend gebruik • Enquête Europese Commissie (1996) • verscheidenheid Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

6. 1.3 Algemene Definitie • Een overeenkomst op vrijwillige basis tussen de overheid en het bedrijfsleven, waarbij beide partijen zich ertoe verbinden om de opgenomen milieudoelstellingen te verwezenlijken. Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

7. Betere naleving Kostenvoordeel Snelheid Flexibiliteit Consistentie Motivatie Geen inspraak voor derden Bereik Geen expliciete sancties Weinig doortastend 1.4 Voordelen / Nadelen Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

8. 1.5 Evolutie en stand van zaken in België • 1988-1991: 8 productconvenanten • federaal (*M. Smet) • schadelijke stoffen (5 + aanpassingen) • 1990-1992: 7 procesconvenanten • Vlaams niveau (*MINA-plan 1990-95) • heterogene groep • 1998-2000: 8 aanvaardingsplicht MBO’s • decreet • afvalbeleid met klemtoon op recyclage Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

9. 1.6 Decreet betreffende de MBO (1) • Belangrijkste punten • definitie • niet minder streng • overheid:geen handelingsvrijheid • externe controle en inspraak • maximaal 5 jaar • controle en verslag • afdwingbaarheid Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

10. 1.6 Decreet betreffende de MBO (2) • Kritiek • 5 jaar (soms) te kort (*EC) • te rigide (*CTW) • Besluit: het regelt teveel waardoor voordelen wegvallen • Dit is Belgisch • Nederland en Portugal: richtlijnen Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

11. 1.7 Beleidsbrief 2001-2002 (1) • Doelgroepenbeleid (*) • pilootprojecten (voeding en staal) • Luchtbeleid • klimaat: benchmarkconvenanten • verzurende stoffen: chemie, ferro en non-ferro, petroleumraffinaderijen en elektriciteitsproducenten • andere: decoratieve verven (MBO) Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

12. 1.7 Beleidsbrief 2001-2002 (2) • Afvalbeleid: aanvaardingsplicht • evaluatie aan de gang • hernieuwen: papier, geneesmiddelen, afvalbanden, batterijen • nieuwe: accu’s, afvalolie, dierlijke en plantaardige afvalvetten en -oliën, afvalfotochemicaliën, afvallandbouwfolies, afvalmatrassen, houtafval en tapijten Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

13. 2 METHODOLOGIE

14. 2.1 Evaluatie van MBO’s • Methodologie • bepalen van succes/faling PERFORMANTIE • determinanten voor succes/faling SUCCESFACTOREN • Vergelijkende gevalstudie Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

15. INDUSTRIE OVERHEID onderhandelingen MBO specificatie beleidsbasis toepassing impact Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

16. 2.2 Specificatie • Consistentie met onderliggende beleidsdoelstellingen? • Aandachtspunten: doel, burden sharing, toezicht en controle, sancties, contractuele vorm, wettelijke conformiteit, algemene bedingen • ‘INTERNE succesfactor’ Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

17. 2.3 Performantie • Toepassing • zijn de verplichtingen nagekomen? • Impact • op milieuvlak (t.o.v. B.A.U.) • op economisch vlak • Beleidsbasis • opbouw van kennis • betere relaties, bewustzijn industrie Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

18. 2.4 Externe Succesfactoren • Beleidsklimaat • Alternatief instrument • Structuur van de sector • Competitieve structuur (*Ned) Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

19. 3 VERGELIJKENDE GEVALSTUDIE

20. 3.1 Analyse • Selectie van MBO’s • Meten van performantie en succesfactoren • beoordelen van stellingen • Doel: • correlatie tussen de succesfactoren en de performantie nagaan Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

21. 3.2 Performantie • Gemiddelde 3.29 • toepassing > impact > beleidsbasis • Goed: • KWI, AER, KUN, KOE, FOS • ELE, GEN en BAT • Minder: • ALU • HUI, PAP en VER Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

22. 3.3 Specificatie • Geen duidelijk verband: • andere succesfactor • IMGO/INGO • leereffect/decreet Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

23. 3.4 Externe succesfactoren • Sectorstructuur > Competitieve structuur > Beleidsklimaat > Alternatief instrument Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

24. 3.4 Beleidsklimaat • Weinig relevant voor België • Geen ‘slechte’ MBO’s waar beleidsklimaat hoog scoort • Sectorafhankelijk Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

25. 3.4 Alternatief instrument • Geen duidelijk verband • Geen ‘slechte’ MBO’s waar streng alternatief instrument dreigt • BAT Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

26. 3.4 Alternatief instrument +EU • Extra stelling • Eerder positieve relatie Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

27. 3.4 Structuur van de sector • Positieve relatie • Geen ‘slechte’ MBO’s met homogene sectoren • Voordeel België • doelgroepenbeleid Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

28. 3.4 Competitieve structuur • Positieve relatie • Geen ‘slechte’ MBO’s waar consumentendruk bestaat • Schept markt-opportuniteiten Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

29. 3.5 Socio-economische context • Verband wordt duidelijker • Uitschieters verdwijnen Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

30. 3.6 Besluit analyse • Relatie bestaat maar niet uitgesproken • beperkte steekproef • moeilijk kwantificeerbaar • Niet elke succesfactor hoeft gunstig te zijn • socio-economische context • Checklist Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

31. 3.7 Besluit Belgische MBO’s • 1988-1991: productconvenanten • succesvol door competitieve structuur en EU-richtlijn, maar weinig impact • 1990-1992: procesconvenanten • succesvol: • ELE en BAS (sectorstructuur en alternatief) • BAT (alternatief en sectorstructuur) • GEN (beleidsklimaat) Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

32. 3.7 Besluit Belgische MBO’s • Niet succesvol: • ALU, VER en PAP door heterogene sector en gebrek aan negatieve (alternatief instrument) of positieve aansporing (competitieve structuur) • MBO enkel geschikt voor producten? • eenvoudigere doelstelling en controle • te voorbarig als conclusie Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

33. 3.7 Besluit Belgische MBO’s • Aanvaardingsplichtconvenanten • specificatie OK door decreet en lange onderhandelingen • sectorstructuur, beleidsklimaat en competitieve structuur weinig gunstig • belang van alternatief instrument is groot • geloofwaardigheid van groot belang • voorbeeld stellen bij PAP Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

34. 4 CONCLUSIES

35. 4 Conclusies • Performantie is meer dan naleving • toepassing+impact+beleidsbasis • Externe succesfactoren spelen een rol: socio-economische context • beleidsklimaat • alternatief instrument • sectorstructuur • competitieve structuur Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten

36. 4 Conclusies • Gecombineerde socio-economische context • sector- en competitieve structuur gegeven • beleidsklimaat en alternatief instrument creëerbaar • Belang van interne succesfactor Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten